فهرست مقالات Futures Studies

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بازاندیشی انتقادی مفهوم «توسعه» با تاکید بر ملاحظات معرفتی حکمرانی درایران
  حیدر نجفی رستاقی حمید دهقانیان
  اصطلاح توسعه به معنای امروزین مفهومی کلان و ذو ابعاد بوده و محصول یک تحول بنیادین اندیشه و عمل تاریخی غرب در نظامات مدیریتی و حکمرانی در دوره بعد از رنسانس در تلقی جدید از خدا و دین و دنیا است، وجود تفاوت های معرفتی در این تلقی با تمدن‌های دیگر و جهت‌گیری غربی الگوهای ت چکیده کامل

  اصطلاح توسعه به معنای امروزین مفهومی کلان و ذو ابعاد بوده و محصول یک تحول بنیادین اندیشه و عمل تاریخی غرب در نظامات مدیریتی و حکمرانی در دوره بعد از رنسانس در تلقی جدید از خدا و دین و دنیا است، وجود تفاوت های معرفتی در این تلقی با تمدن‌های دیگر و جهت‌گیری غربی الگوهای توسعه مبتنی بر این مبانی باعث وجود تعارضات ارزشی در کشورهای هدف و یا به اصطلاح توسعه نیافته شده که به نفی ارزشهای سنتی و فرهنگی این کشورها و متعاقب آن بروز تنش ها و چالش های مختلف در نظامات حکمرانی گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی انتقادی مفهوم «توسعه» با تاکید بر ملاحظات معرفت‌شناختی حکمرانی در ایران بوده است و در این راستا از روش مطالعه اسنادی و تحلیل محتوا مبتنی بر رویکرد انتقادی بهره‌گیری شده است. سوال اصلی این پژوهش بدین صورت قابل طرح است که «چه انتقاداتی به مفهوم توسعه با تاکید بر ملاحظات معرفت شناختی حکمرانی در ایران قابل می‌باشد ؟». در بخش یافته‌ها مولفه‌های انتقادی پارادایم «توسعه» با تاکید بر ملاحظات معرفتی حکمرانی در ایران در چهارمحور «بازاندیشی انتقادی فرهنگی اجتماعی» ، «بازاندیشی انتقادی اقتصادی»، «بازاندیشی انتقادی سیاسی» و «بازاندیشی انتقادی فلسفی الهیاتی» شامل موارد قرار گرفتن علم اقتصاد بعنوان متولی برنامه ریزی اجتماعی برای انسان (بجای فلسفه)، جهانی‌شدن ، سنت‌زدایی، ، یکنواختی فرهنگی، خطی فرض کردن توسعه، زمزمة شکاکانة طرد و تخطئه انواع صور دین، نفی جامعه سنتی، مصرف‌گرایی،حسی‌شدن فرهنگ، عرفی شدن، نسبى گرایى اخلاقى و ... طرح گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - تحليل پيشران¬هاي راهبردي موثر بر اعتماد عمومي به دولت با رويكرد آينده¬نگاري
  محمد منتظری حاکم قاسمی عین اله کشاورز ترک محمدرضا صلح جو
  اعتماد عمومي به دولت ها امروزه با چالش هاي جدي و فزاينده اي روبه رو شده است كه لزوم تلاش براي تاثيرگذاري مثبت در روند آينده آن را دوچندان نموده است. اين پژوهش با رويكرد آينده نگاري و با هدف شناسايي عوامل راهبردي موثر بر آينده اعتماد عمومي به دولت جمهوري اسلامي ايران در چکیده کامل

  اعتماد عمومي به دولت ها امروزه با چالش هاي جدي و فزاينده اي روبه رو شده است كه لزوم تلاش براي تاثيرگذاري مثبت در روند آينده آن را دوچندان نموده است. اين پژوهش با رويكرد آينده نگاري و با هدف شناسايي عوامل راهبردي موثر بر آينده اعتماد عمومي به دولت جمهوري اسلامي ايران در افق 1424 انجام شده است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهيت، توصيفي-تحليلي و از لحاظ روش شناسي، مبتني بر رويكرد آميخته طرح اكتشافي (كيفي-كمي) است. بنابراين پس از انجام مطالعات كتابخانه اي و ادبيات موضوع و نيز مصاحبه با خبرگان، فهرستي از عوامل موثر آينده اعتماد عمومي به دولت ج.ا.ايران به دست آمد و با استفاده از روش دلفي، اين عوامل از 58 مورد به 15مورد تقليل يافتند. سپس با بهره-گيري از روش تحليل ساختاري، ماتريس تاثير متقاطع طراحي شد و با تشكيل پانلي شامل 11 نفر از خبرگان و جمع-آوري نظرات آنان درباره تاثيرگذاري عوامل بر يكديگر، داده ها وارد ماتريس شدند. با تحليل داده هاي برآمده از ماتريس با نرم افزار ميك مك، ميزان تاثيرگذاري و تاثيرپذيري هر كدام از عوامل ارزيابي شد. براساس نتايج اين پژوهش، پنج عامل شامل مبارزه با فساد، شفافيت، عدم ترجيح منافع فردي بر منافع عمومي، تحقق عدالت اجتماعي و صداقت و راست گويي مسئولين به عنوان پيشران هاي راهبردي موثر بر آينده اعتماد عمومي به دولت ج.ا.ايران شناسايي شدند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - واکاوی عوامل اثر گذار تاریخی و آینده نگاری وضعیت حریم شهرهای ایرانی اسلامی؛ مطالعه موردی: حریم کلانشهر تهران
  مجتبی  صبوری رحيم سرور حمیدرضا جودکی فاطمه ادیبی سعدی نژاد
  تأثیر انسان بر محیط بر پایۀ جهان بینی یا فلسفه زندگی شکل می‌گیرد؛ از این رو احداث و شکل گیری شهر در تمدن انسانی همواره بیان کننده ایدئولوژی و جهان بینی حاکم بر آن جوامع بوده است؛ به همین جهت در محیط‌های جغرافیایی متباین، شهرها را با نقش و اهمیت متفاوت و با رشد ناهماهنگ چکیده کامل

  تأثیر انسان بر محیط بر پایۀ جهان بینی یا فلسفه زندگی شکل می‌گیرد؛ از این رو احداث و شکل گیری شهر در تمدن انسانی همواره بیان کننده ایدئولوژی و جهان بینی حاکم بر آن جوامع بوده است؛ به همین جهت در محیط‌های جغرافیایی متباین، شهرها را با نقش و اهمیت متفاوت و با رشد ناهماهنگ و ناهمسان میبینیم. تحولات شتابان شهرنشینی و جمعیت شهرنشین که از دهه چهل آغاز گردیده موجب بروز مشکلات در ابعاد گوناگونی نظیر مسکن، بیکاری و اسکان غیررسمی به شدیدترین شکل ممکن گردیده است و عدم توان پاسخگویی محیط‌های شهری به مسایل ایجاد شده، موجب شده تا حریم شهرها دائما در معرض رشد ناموزون شهرها و هجوم کاربری‌های شهری قرار گیرند. روش تحقیق در این مقاله از نوع هدف کاربردی - توسعه ای از نوع ماهیت توصیفی تحلیلی است. هدف بررسی و آینده پژوهی عوامل تاثیر گذار بر حریم کلانشهر تهران از منظر شهر ایرانی اسلامی است که روند تاریخی و طولانی شدن آن بیش از چند دهه است که منجر به از بین رفتن حریم تهران گردیده است. جامعه آماری این پژوهش 40 نفر که ازاین میزان 15 نفر کارشناسان اداره کل حریم و مابقی صاحب نظران، خبرگان و متخصصان در پژوهش می‌باشند. معیار‌های مورد بررسی قرار گرفته شامل عوامل کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و مدیریتی با زیر معیار‌های مشخص، که این زیر معیارهاکد گزاری شده و سپس در نرم افزار MIC MAC. به صورت ماتریس‌های MDI, MPDI, MII, MPII مورد تحلیل قرار است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد بیشترین تاثیر مستقیم و مستقیم بالقوه، تاثیرات غیر مستقیم و غیر مستقیم بالقوه، مربوط به تغییر کاربری اراضی با رتبه (473). کمترین تاثیرات مستقیم، مستقیم بالقوه و تاثیرات غیر مستقیم و غیر مستقیم بالقوه مربوط به توپوگرافی محدود با رتبه (267) می‌باشد. همچنین بیشترین وابستگی مستقیم، مستقم بالقوه و وابستگی غیر مستقیم، غیر مستقیم بالقوه درادوار تاریخی مربوط به رشد فزاینده جمعیت با عدد (465) و کمترین آن مختص به اراضی کشاورزی، تالاب‌ها با رتبه (224) می‌باشد. . پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - واکاوی و دسته بندی عوامل و ظرفیت¬های موثر بر ارتقای وضعیت سرمایه اجتماعی با روش تحلیل علی لایه¬ای
  حاکم قاسمی مهدی  نیکویه شهریار  شیرویه پور
  سرمایه اجتماعی دارایی و اعتباری است که از روابط اجتماعی حاصل می‌شود. برخورداری از این سرمایه موجب تسهیل در پیشبرد امور، کاهش هزینه‌ها و ذخیره کردن سرمایه‌ها می‌شود. اهمیت آن به حدی است که وجود آن موجب اثربخشی و بهینه شدن امور برای بهره‌برداری از سایر سرمایه‌ها می‌گردد. چکیده کامل

  سرمایه اجتماعی دارایی و اعتباری است که از روابط اجتماعی حاصل می‌شود. برخورداری از این سرمایه موجب تسهیل در پیشبرد امور، کاهش هزینه‌ها و ذخیره کردن سرمایه‌ها می‌شود. اهمیت آن به حدی است که وجود آن موجب اثربخشی و بهینه شدن امور برای بهره‌برداری از سایر سرمایه‌ها می‌گردد. بااین‌وجود تاکنون اقداماتی که جهت جلوگیری از کاهش این سرمایه ارزشمند صورت گرفته است نتوانسته توفیقی حاصل نماید و همچنان شناسایی عوامل مؤثر بر وضعیت سرمایه اجتماعی و آثار و پیامدهایی که می‌تواند داشته باشد ضرورت دارد. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها به‌عنوان یکی از روش‌های آینده‌پژوهی برای بررسی عمیق علت رخداد یک پدیده در لایه‌های مختلف، به شناسایی عوامل مؤثر بر وضعیت سرمایه اجتماعی در چهار لایه پرداخته‌شده است. بر این اساس این عوامل در چهار لایه لیتانی، سیستمی، جهان‌بینی و استعاره‌ای مشخص و دسته‌بندی و بر همین مبنا ظرفیت‌های موجود در استان برای ارتقای وضعیت سرمایه اجتماعی در این چهار لایه تعیین‌شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که توجه به عوامل موثر در لایه های زیرین مثل لایه جهان بینی و گفتمان و همچنین عوامل موثر لایه اسطوره و استعاره می تواند تا حدود زیادی به کمک مسئله کاهش سرمایه اجتماعی آمده و با کاربست راهبردهایی بر مبنای همین روش می توان به ارتقا سرمایه اجتماعی امیدوار تر بود پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربست مطالعات آینده در حوزه سیاست‌گذاری
  سحر کوثری
  سیاست¬گذاران باید برای آینده¬های مبهم و نامشخص سیاست‌گذاری کنند. با توجه به اینکه پژوهشگران آینده¬پژوه نقش مهمی در فرایند سیاست‌گذاری دارند؛ اما همچنان آینده¬پژوهی جزئی از سیاست‌گذاری تلقی نمی¬شود. هدف این مقاله شناسایی عوامل بهبود¬ دهنده رابطه آینده¬پژوهی و سیاست‌گذاری چکیده کامل

  سیاست¬گذاران باید برای آینده¬های مبهم و نامشخص سیاست‌گذاری کنند. با توجه به اینکه پژوهشگران آینده¬پژوه نقش مهمی در فرایند سیاست‌گذاری دارند؛ اما همچنان آینده¬پژوهی جزئی از سیاست‌گذاری تلقی نمی¬شود. هدف این مقاله شناسایی عوامل بهبود¬ دهنده رابطه آینده¬پژوهی و سیاست‌گذاری است. شناسایی این عوامل با روش مطالعات کتابخانه‌ای و گروه کانونی انجام شده است. 70 عاملِ بهبود دهنده ارتباط بین دو حوزه مطالعات آینده و سیاست‌گذاری شناسایی شدند که از میان آن‌ها 8 عامل به طور مشخص بهبود دهنده ارتباط بین تحلیل سیاست و مطالعات آینده هستند که ضعیف¬ترین ارتباط را دارند؛ این عوامل عبارتند از: سطح عدم‌قطعیت، نوع نگاه و قضاوت ذهنی نسبت به آینده، نوع تحلیل سیاست، شرایط محیط سیاست‌گذاری نسبت به آینده، رویکرد بازیگران نسبت به آینده، درک سیستم در مواجهه با موضوعات آینده، شرایط نهادی بازبودن نسبت به آلترناتیوها و چشم¬انداز زمانی نسبت آینده. پس از آن بدیلهای هریک از این عوامل به¬منظور گستردگی بینش نسبت به آینده استخراج شده است که می‌تواند مبنای سناریوهای مختلف مدل‌های تصمیم‌گیری پیش‌نگرانه در پژوهش‌های آتی باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - مسأله‌یابی و آینده‌پژوهی در برنامه‌ها و خدمات دامپزشکی
  علیرضا باهنر حمید شریفی
  https://doi.org/10.61186/eltiamj.10.2.1
  افزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیت‌های دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیت‌های دامپزشکی در حوزه دام‌های مولد غذا مورد توجه قرار می‌گیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روش‌ چکیده کامل

  افزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیت‌های دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیت‌های دامپزشکی در حوزه دام‌های مولد غذا مورد توجه قرار می‌گیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روش‌های تعیین و اولویت‌های نیازهای بهداشتی در جمعیت دامی کشور ارائه شده است. در زمینه مشکلات موجود در تعیین اولویت‌ها نیز نکات مهمی هم‌چون آمار جمعیت دامی، کمبود نیروی انسانی، تغییرات سریع مدیریتی، عوامل اقتصادی، ملاحظه‌های مدیریتِ، ساختار سنتی پروش دام، آموزش ناکافی تولیدکنندگان و مسئولان فنی- بهداشتی دامداری‌ها، فقدان همکاری‌های بین‌بخشی و حمایت‌‌های لازم از سازمان دامپزشکی کشور، نبود اطلاعات کافی از بیماری‌ها و وضعیت بهداشت دام در کشورهای همسایه به‌ویژه عراق و افغانستان و ضعف در سیستم‌های قرنطینه‌ای مرزی و بین استانی مورد توجه قرار گرفته است. هم‌چنین عوامل مؤثر بر بهره‌مندی از خدمات بهداشت دام نکاتی چون دسترسی به خدمات، احساس نیاز یا تقاضا، اطمینان از کیفیت، قیمت و هزینه خدمات و پوشش بیمه مورد اشاره قرار گرفته است. از طرف دیگر، در دهه‌های اخیر موضوع‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و آب‌وهوایی، تغییر قوانین و مقررات بین‌المللی در رابطه با بهداشت دام و محیط زیست، محصولات تراریخته، بیوتروریسم و خشک‌سالی که هر کدام به شکلی بر سلامت و تولیدات دامی تأثیر می‌گذارد، ضرورت توجه به آینده‌پژوهی را مطرح می‌نماید. آینده‌پژوهی علمی است که کمک می‌کند که این تغییرات بهتر دیده شود و برای آن‌ها آمادگی وجود داشته باشد. پدیدار شدن برخی حیطه‌های جدید مانند هوش مصنوعی، پزشکی و دامپزشکی از راه دور (Telemedicine)، پزشکی و دامپزشکی شخصی (Personalized medicine)، پیدایش ربات‌ها در پزشکی و دامپزشکی و ... از مواردی است که برای آمادگی بهتر در آینده باید به آن‌ها توجه نمود. مجموع این موضوع‌ها، باید ما را به این فکر وا دارد که چقدر برای آینده و این تغییرات آمادگی وجود دارد. پیشنهاد می‌شود در حیطه‌های مهم دامپزشکی هم‌چون آموزش و پژوهش، ساختارهای دامپزشکی در سطوح ملی و بین‌المللی و مشاغل مرتبط با دامپزشکی، در راستای آینده‌نگاری و آینده‌پژوهی تغییراتی صورت گیرد. پرونده مقاله