• فهرست مقالات تنش

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - تحلیل تنش دیرینه گستره ‌منصورآباد (جنوب باختر رفسنجان- استان کرمان) به روش وارون‏سازی چندگانه
        لیلا  عبادی سید احمد  علوی محمدرضا  قاسمی
        در این مقاله به ارزیابی و تحلیل تنش دیرینه در گستره منصورآباد، به روش وارون‌سازی چندگانه با اندازه گیری سطوح برشی دارای خط‌خش و صفحات گسلی در واحدهای سنگی مختلف، پرداخته می‌شود. به این منظور، در 18 ایستگاه براساس سن چینه‌شناسی واحدها، داده‌های برشی برداشت شدند که مهم‌تر چکیده کامل
        در این مقاله به ارزیابی و تحلیل تنش دیرینه در گستره منصورآباد، به روش وارون‌سازی چندگانه با اندازه گیری سطوح برشی دارای خط‌خش و صفحات گسلی در واحدهای سنگی مختلف، پرداخته می‌شود. به این منظور، در 18 ایستگاه براساس سن چینه‌شناسی واحدها، داده‌های برشی برداشت شدند که مهم‌ترین معیارهای مورد استفاده در تعیین سوی برش پله‌های کانیایی، برش‌های ریدل و بازشدگی‌های کششی می‌باشند. براساس روش وارون‏سازی چندگانه که تنسور تنش را از داده‌های گسلی ناهمگن (داده‌هایی بدون هیج شناخت قبلی از جهت‌گیری تنش‌ها و یا طبقه‌بندی گسل‌ها) آشکار می‌سازد، چهار پارامتر شکل بیضوی و محورهای تنش محاسبه گردید. در تفکیک فازهای صورت گرفته با این روش، عملکرد سه فاز تنش فشاری، کششی- برشی و برشی- فشاری مشخص گردید که جهت‌گیری محورهای تنش بیشینه در موقعیت‌های مختلف گستره، تغییر روند از˚24N به˚ 162N را در دوره زمانی اواخر کرتاسه – نئوژن نشان می‌دهد در حالی‌که تغییرات جهت‌گیری محور تنش کمینه از ˚ 79N به ˚116 Nمی‌باشد. براساس روند شمال‌باختری – جنوب‌خاوری گسل‌های معکوس به‌نظر می‌رسد که این گسل‌ها، تحت تاثیر تنش فشاری بیشینه جهت‌گیری نموده‌اند. با تغییر سازوکار فشاری به کششی- برشی، جایگیری رسوبات محلی صورت گرفته و در ادامه فرایند برش و تغییر جهت‌گیری تنش، چرخش بلوکی سبب ایجاد شکستگی‌ها شده است و در اثر افزایش چرخش، ابعاد شکاف‌ها افزایش یافته و محل مناسبی جهت تزریق ماگما فراهم گردیده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - تحلیل تنش دیرین در کوه¬های بزقوش، شمال غرب ایران
        احد نوری پریسا امینی شریفی محسن  مؤید
        اطلاع از میدان تنش محلی در یک منطقه، در بررسی های ساختاری و عوامل موثر بر کینماتیک ساختارهای منطقه حائز اهمیت است. ازاین‌رو، در این پژوهش ضمن توضیح مبانی نظری اساسی روش وارون سازی تنش از صفحات گسل-خش لغزش، برداشت های صحرایی ناهمگن لغزش گسلی به‌عنوان داده های خام برای چکیده کامل
        اطلاع از میدان تنش محلی در یک منطقه، در بررسی های ساختاری و عوامل موثر بر کینماتیک ساختارهای منطقه حائز اهمیت است. ازاین‌رو، در این پژوهش ضمن توضیح مبانی نظری اساسی روش وارون سازی تنش از صفحات گسل-خش لغزش، برداشت های صحرایی ناهمگن لغزش گسلی به‌عنوان داده های خام برای تعیین موقعیت میانگین محورهای اصلی تنش به‌منظور تحلیل وضعیت ژئودینامیک منطقه، مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از حل تنسور تنش تقلیل یافته داده های گسل-خش لغزش برداشت شده، نشانگر موقعیت های 156/21، 012/64 و 251/14 برای (به ترتیب) σ1، σ2 و σ3 است. نتایج حاصل از تحلیل این داده ها، نشان می دهد که هم خوانی قابل توجهی بین سوگیری محورهای اصلی تنش محاسبه شده و پیشینه مطالعات زمین‌ساختی منطقه، وجود دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تفاوت رژيم تنش برجا وابسته به موقعيت ساختاري و ويژگي­هاي ژئومكانيكي، نمونه موردي در سازندهاي گچساران و آسماري، جنوب باختري ايران
        حسين  طالبي سید احمد  علوی محمدرضا  قاسمی شهرام  شركتي
        برآورد تانسور تنش برجا درحوضه­‏هاي رسو‏بي با استفاده از اطلاعات به دست آمده در طي حفاري و نمودارگيري در چاه­هاي اكتشافي و توسعه­اي نفت و گاز امکان‏پذیر است. محاسبه بزرگا و اندازه­گيري راستاي تنش­هاي برجا و رژيم تنش حاصل شده درمحدوده چاه­هاي مورد مطالعه دربرنامه­هاي بازي چکیده کامل
        برآورد تانسور تنش برجا درحوضه­‏هاي رسو‏بي با استفاده از اطلاعات به دست آمده در طي حفاري و نمودارگيري در چاه­هاي اكتشافي و توسعه­اي نفت و گاز امکان‏پذیر است. محاسبه بزرگا و اندازه­گيري راستاي تنش­هاي برجا و رژيم تنش حاصل شده درمحدوده چاه­هاي مورد مطالعه دربرنامه­هاي بازيافت ثانويه از مخازن هيدروكربوري و همچنين­تحليل­پايداري ديواره چاه­ها كاربردهاي متعددي خواهد داشت. افزايش توليد با طراحي شكافت هيدروليكي، كاهش توليد ماسه در مخازن چند لايه­اي همچون ميدان بزرگ مارون با افق­هاي ماسه­اي سست و همچنين بهبود عملكرد حفاري در سازندهاي غيرمخزني همچون گچساران با ويژگي­هاي رئولوژيك خاص، نيازمند شناخت و آگاهي از شرايط تنش حاكم مي­باشد. در اين پژوهش تلاش گرديده است تا رژيم تنش برجا با استفاده از نتايج حاصل از مدل­هاي مكانيكي زمين در چند حلقه چاه منتخب در ميدان­هاي هيدروكربوري مارون و لالي در سازند مخزني آسماري و سازند غير مخزني گچساران تحليل گردد. نتايج حاصله نشان دهنده افت قابل ملاحظه بزرگاي تنش­هاي افقي در گذر از سازند گچساران به سازند مخزني آسماري بويژه در ميدان مارون مي­باشد. بزرگاي تنش­هاي اصلي محاسبه شده در سازندهاي­گچساران و آسماري ميدان لالي، نشان­دهنده رژيم تنش راستالغز(Shmax>Sv>Shmin) است، گرچه در سازند گچساران ميدان مارون، رژيم تنش تخمين زده شده در محدوده معكوس تا راستالغز مي­باشد ولي رژيم تنش غالب در مخزن آسماري اين ميدان از نوع نرمال است. اين وضعيت تنش برجا، بيان­كننده آن است كه شرايط ساختاري و همچنين اختلاف در­­عمق جايگيري اين ساختارها نقش مهمي در تغيير رژيم زمین‏ساختي بازی مي­نمايد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - تعیین موقعیت تنش دیرین بر پایه مطالعه ناپیوستگی‌ها و چین‌خوردگی‌های موجود در پهنه برخوردی زاگرس- مطالعه موردی منطقه کرمانشاه
        سپیده  رضابیک عبدالله  سعیدی مهران  آرین علی  سربی
        پهنه مورد مطالعه در بخش شمالی پهنه برخوردی زاگرس واقع شده است. وجود واحدهایی از نهشته‌های ژرف بستر اقیانوس، افیولیت‌ها و سنگ‌های رسوبی کربناته زاگرس چین‌خورده در کنار هم نشان‌دهنده یک سیستم تکتونیکی فشارشی از کرتاسه پسین تا زمان کنونی است.در نتیجه این همگرایی ، زمین‌ساخ چکیده کامل
        پهنه مورد مطالعه در بخش شمالی پهنه برخوردی زاگرس واقع شده است. وجود واحدهایی از نهشته‌های ژرف بستر اقیانوس، افیولیت‌ها و سنگ‌های رسوبی کربناته زاگرس چین‌خورده در کنار هم نشان‌دهنده یک سیستم تکتونیکی فشارشی از کرتاسه پسین تا زمان کنونی است.در نتیجه این همگرایی ، زمین‌ساخت و ساختارهای پیچیده‌ای در این پهنه به وجود آورده است. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل و تعیین موقعیت تنش در پهنه ساختاري زاگرس (كرمانشاه) است. برای شناخت و بررسی آرایش محورهای تنش ، برداشت‌های ساختاری به روش مستقیم صحرایی صورت گرفته است. برداشت‌ها شامل صفحات گسلی، سطوح لغزش گسلی، درزهای هم یوغ و سطح محوری چین‌خوردگی‌ها هستند. الگوهای ثبت تنش در این پژوهش برای داده‌ها روش وارون سازی و مقایسه آن با موقعیت تنش با کمک سطح محوری چین‌ها است. براساس تعیین موقعیت تنش و روندهای کوتاه‌شدگی ناشی از فشردگی بر روی ساختارهای موجود در گستره تنها یک مرحله دگرشکلی به دست آمد. با استفاده از روش وارون سازی موقعیت تنش‌های اصلی ، و در گستره مورد پژوهش به ترتیب 059، 304 و 194 و با کمک چین‌ها 029، 127 و 234 به‌دست‌آمده است. برپایه بررسی‌های انجام شده در منطقه مورد پژوهش و اندازه‌گیری‌های انجام شده بر روی سنگ‌های به سن کرتاسه و نتایج نشان می‌دهند که جهت تنش اصلی حداکثر از زمان کرتاسه تاکنون با تغییرات نه‌چندان زیادی رو به شمال شرقی بوده است. برآورد جهت تنش هم در چین‌ها و هم در گسل‌ها کم‌وبیش یکسان بوده است. در نتیجه جهت کوتاه‌شدگی ثابت بوده است بنابراین گسل‌های منتسب به کوتاه شدگی همگی یک جهت تنش را نشان می‌دهند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تحليل پايداري ديواره چاه در زمان حفاري با استفاده از مدل ژئومکانيکي و نرم افزار FLAC3D در مخزن آسماري ميدان نفتي اهواز
        محمد میرانی
        چکيده مخازن نفتي، يکي از مهمترين منابع توليد انرژي به شمار مي آيند که به دليل داشتن شرايط ويژه مکانيک سنگي، قابليت حفظ و نگهداري سيالات هيدروکربني را دارند. از آنجاکه مهمترين عامل جهت دسترسي به اين مخازن نفتي و آگاهي از شرايط زمين در اعماق بيشتر حفر چاه مي باشد، لذا ي چکیده کامل
        چکيده مخازن نفتي، يکي از مهمترين منابع توليد انرژي به شمار مي آيند که به دليل داشتن شرايط ويژه مکانيک سنگي، قابليت حفظ و نگهداري سيالات هيدروکربني را دارند. از آنجاکه مهمترين عامل جهت دسترسي به اين مخازن نفتي و آگاهي از شرايط زمين در اعماق بيشتر حفر چاه مي باشد، لذا يکي از مهمترين فرآيندهايي که در طول زمان بهره برداري از مخزن نفتي، بايستي بدان توجه ويژه اي نمود، پيش بيني و طراحي دقيق پايداري ديواره چاه نفتي و داشتن اطالاعات کافي از وضعيت تنش هاي برجا منطقه در زمان حفاري چاه هاي نفتي مي باشد. عدم تجزيه و تحليل دقيق پايداري چاه مي تواند مشکلات بسياري مانند ريزش چاه، شکست، مچالگي لوله جداري،گيرکردن لوله ها و مته حفاري را بوجود آورد. در اين تحقيق پايداري يک چاه نفتي، در سازند آسماري واقع در ميدان نفتي اهواز با استفاده از نرم افزار عددي FLAC3D و اطلاعات بدست آمده از نمودار هاي چاه پيمايي در دو بخش مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته و نتايج آن ارائه شده است. فشار و وزن گل حفاري در آغاز حرکت پلاستيک ديواره چاه و همچنين آغاز گسيختگي برشي در ديواره چاه نيز بدست آمده است. فشار و وزن گل حفاري در آغاز حرکت پلاستيک ديواره چاه و همچنين آغاز گسيختگي برشي در ديواره چاه، براي 7.5 متر از سازند که ليتولوژي آن عمدتا شامل آهک مارني و ماسه سنگ بوده، و نيز براي 6متر از سازند که داراي خصوصيت آهک سخت مي باشد،بدست آمده است. همچنين تحليل پايداري چاه در امتداد قائم، تنش افقي حداقل و تنش افقي حداکثر انجام شده است. آغاز حرکت پلاستيک و گسيختگي برشي در ديواره چاه در بخش اول به ترتيب در فشار گل هاي33 و4/26 مگاپاسکال و در بخش دوم در فشار گل هاي 45 و 30 مگاپاسکال اتفاق مي افتد. نتايج نشان مي دهد شکست کششي در امتداد تنش افقي حداکثر و گسيختگي برشي در امتداد تنش افقي حداقل مي باشند. همچنين نتايج تحليل به دليل پايين بودن خصوصيات مکانيک سنگي لايه ماسه سنگي حاکي از بيشترين ميزان جابجايي و ريزش، و کوچک بودن محدوده اي ايمن گل حفاري در اين لايه مي باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - تعیین محدوده¬ی¬ تنش¬ برجا در اطراف چاه¬های آسیب¬دیده¬ی¬ میدان نفتی مارون
        میثم فارسی مدان مرتضی احمدی کاوه آهنگری جاسم  دشت بزرگی
        چكيده تعیین محدوده ای دقیق از تنش برجا در میادین نفتی از اهمیت ویژه ای جهت عملیات حفاری، تکمیل و نگهداری چاه و همچنین در علم ژئومکانیک نفت برخوردار می باشد. به زبانی ساده تر تعیین مقدار و جهت تنش های القایی ناشی از حفاری در اطراف چاه های حفاری شده اولین گام در بررسی ژئ چکیده کامل
        چكيده تعیین محدوده ای دقیق از تنش برجا در میادین نفتی از اهمیت ویژه ای جهت عملیات حفاری، تکمیل و نگهداری چاه و همچنین در علم ژئومکانیک نفت برخوردار می باشد. به زبانی ساده تر تعیین مقدار و جهت تنش های القایی ناشی از حفاری در اطراف چاه های حفاری شده اولین گام در بررسی ژئومکانیکی و تحلیل پایداری چاه می باشد. در این مقاله به دلیل اهمیت موضوع مچالگی لوله های جداری در میدان مارون، در گام نخست مطالعات ژئومکانیکی به تعیین محدوده ی تنش برجا در چاه های آسیب دیده پرداخته شده است. مقدار تنش قائم (SV) در بازه 85 تا 90 مگاپاسکال برای تمامی چاه ها برآورد شد. برای تخمین مقدار محدوده ی تنش افقی حداکثر (SHmax) از روش تئوری گسلش آندرسون و چندضلعی تنش استفاده شد که مقداری نزدیک به تنش قائم بدست آمد. همچنین تنش افقی حداقل (Shmin) به وسیله روش های مختلف محاسبه و مقایسه شد که دارای کم‌ترین مقدار تنش برجا بود. در انتها رژیم گسلش منطقه از نوع گسلش نرمال / امتداد لغز تعیین و مشخص شد که به دلیل لیتولوژی نمک و وجود فشار منفذی بالا در سازند گچساران (منطقه مشکل زا)، تنش ها دارای مقدار نزدیک به هم می باشند و می توان حالت تنش را نزدیک به تنش هیدرو استاتیک در نظر گرفت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - مروری بر روش‌های تعیین تنش تماسی در چرخ‌دنده‌های پایه پلیمری
        رسول محسن زاده
        اساساً چرخ دنده‌ها، شکل تکامل‌یافته چرخ‌های اصطکاکی هستند که برای جلوگیری از لغزش و اطمینان از یکنواختی حرکت نسبی، دندانه به آن‌ها اضافه شده است. استفاده از چرخ دنده‌های پلیمری به‌دلیل مزایایی همچون مقاومت خوردگی، قابلیت قالب‌گیری تزریقی، عملکرد بدون روانکار و صدای کم ر چکیده کامل
        اساساً چرخ دنده‌ها، شکل تکامل‌یافته چرخ‌های اصطکاکی هستند که برای جلوگیری از لغزش و اطمینان از یکنواختی حرکت نسبی، دندانه به آن‌ها اضافه شده است. استفاده از چرخ دنده‌های پلیمری به‌دلیل مزایایی همچون مقاومت خوردگی، قابلیت قالب‌گیری تزریقی، عملکرد بدون روانکار و صدای کم رو به افزایش است. با این وجود، استحکام مکانیکی، مقاومت حرارتی و دوام در چرخ دنده‌های پلیمری نسبت به چرخ دنده‌های فلزی کمتر است. سازوکار واماندگی در چرخ دنده‌های فلزی متفاوت با چرخ دنده‌های پلیمری است. از جمله آسیب‌های مهم که منجر به واماندگی چرخ دنده‌های پلیمری می‌شود، تغییر شکل حرارتی است که این نوع واماندگی در چرخدنده‌های فلزی وجود ندارد. در چرخ دنده‌های پلیمری، به‌دلیل ماهیت گرانروکشسان و پلاستیک پلیمرها، در طی درگیری دنده‌ها حرارت زیادی ایجاد شده و دما افزایش می‌یابد. افزایش دما باعث نرم شدن دنده‌ها و در نتیجه تغییر شکل آن‌ها می‌شود. گود‌شدگی، خستگی و سایش از دیگر عواملی هستند که منجر به واماندگی چرخ دنده‌های پلیمری می‌شوند. تنش تماسی حاصل از گشتاور اعمالی به چرخ دنده، مهم‌ترین نقش در شدت هر کدام از واماندگی‌های اشاره‌شده را ایفا می‌کند. بررسی تنش تماسی در چرخ دنده‌های پلیمری از جمله چالش‌های صنعت گران و محققان برای دریافت درک بهتری برای طراحی هر چه بهتر این نوع چرخ دنده‌ها و همچنین پیش‌بینی عمر را حاصل خواهد کرد. این پژوهش مروری بر انواع روش‌های تعیین و بررسی تنش تماسی اعم از مدل عددی هرتز، روش استاندارد و روش المان محدود است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - مروری بر رئولوژی مواد منفجره پیوندی با پلیمر
        محمود  حیدری
        امروزه مواد منفجره پیوندی با پلیمر در صنایع دفاعی و تجاری کاربرد گسترده‌ای دارند. در این نوع مواد منفجره، مقادیر بسیار بالای بلورهای انفجاری (حدود 90% وزنی) با محمل‌های پلیمری (حدود 10%) احاطه شده‌اند که منجر به کاهش حساسیت و افزایش ایمنی قابل توجه حین کاربری و انباردار چکیده کامل
        امروزه مواد منفجره پیوندی با پلیمر در صنایع دفاعی و تجاری کاربرد گسترده‌ای دارند. در این نوع مواد منفجره، مقادیر بسیار بالای بلورهای انفجاری (حدود 90% وزنی) با محمل‌های پلیمری (حدود 10%) احاطه شده‌اند که منجر به کاهش حساسیت و افزایش ایمنی قابل توجه حین کاربری و انبارداری می‌شود. این آمیزه‌ها به روش‌های متفاوتی همچون فشاری، ریخته‌گری، اکستروژن و تزریق قالبگیری می‌‌شوند. مطالعه رئولوژی این آمیزه‌های با درصد بالای جامد، منجر به یافتن روش مناسب کنترل کیفیت در مراحل مختلف تولید می‌شود. در ابتدا به مرور مطالعات انجام ‌شده پیرامون جایگزین‌های شبیه‌ساز رفتار رئولوژیکی مواد منفجره همچون دکلران،کربنات‌کلسیم، شکر و ... پرداخته شد. رفتار عمومی آمیزه‌های شبیه‌ساز همچون تنش تسلیم، وابستگی به نرخ برشی، وابستگی به زمان و ... با آمیزه‌های انفجاری اصلی مقایسه شد. نتایج نشان داد باوجود مشابهت‌ در برخی از رفتارهای رئولوژیکی، امکان پیش‌بینی و مطالعه همه رفتارهای رئولوژیکی آمیزه‌های انفجاری پیوندی با پلیمر با استفاده از مواد شبیه‌ساز وجود ندارد. در ادامه عوامل تأثیرگذار بر رئولوژی آمیزه‌های منفجره پیوندی با پلیمر، همچون توزیع اندازه ذرات بلورهای انفجاری، اصلاح سطح بلورهای انفجاری، حضور نرم‌کننده و . . . مرور شد. بررسی منابع علمی نشان داد استفاده از توزیع پهن اندازه ذرات بلورهای انفجاری نسبت به توزیع باریک منجر به کاهش قابل توجه گرانروی و وابستگی به نرخ برشی و زمان آمیزه شد. عدم برهم‌کنش‌های نیرومند میان ذرات بلوری و محمل پلیمری منجر به عدم مشاهده رفتار شبه‌جامد حتی در 85% وزنی از بلورهای انفجاری همچون اکتوژن در بستر پلی‌بوتادین‌خاتمه یافته با هیدروکسیل می‌شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - نگاهی نو به چرخش ایران مرکزی: مطالعه موردی گسل انار،شرق بلوک یزد
        حمیدرضا  افخمی اردکانی فرزین  قائمی فریبا کارگران بافقی احد نوری
        گسل انار در شرق شهر یزد با امتداد شمال شمال غرب- جنوب جنوب شرق گسلی است پی سنگی که بلوک یزد را ازبلوک پشت بادام جدا نموده است و فعالیت عهدحاضر آن امتدادلغز راستگرد با مولفه معکوس می¬باشد. تحلیل تنش دیرین بر روی این گسل به این منظور انجام گرفت تا سرگذشت زمین ساختی ایران چکیده کامل
        گسل انار در شرق شهر یزد با امتداد شمال شمال غرب- جنوب جنوب شرق گسلی است پی سنگی که بلوک یزد را ازبلوک پشت بادام جدا نموده است و فعالیت عهدحاضر آن امتدادلغز راستگرد با مولفه معکوس می¬باشد. تحلیل تنش دیرین بر روی این گسل به این منظور انجام گرفت تا سرگذشت زمین ساختی ایران مرکزی در بازه زمانی دونین تا کرتاسه بدست آید. پس از بررسی 110 داده گسلی در 13 ایستگاه 2 فاز زمین ساختی تشخیص داده شد که بیشینه تنش بدست آمده بین آزیموت های 90 تا 110 و 190 تا 220 قرار دارد و زاویه تغییرات جهت تنش را در بازه زمانی دونین تا کرتاسه 130 درجه نمایش می دهد. بر اساس مطالعاتی که روی رگه های باریت و جابجایی های راستگردی که روی آنها دیده می شد تفکیک فازهای تنش صورت گرفت که نشان دهنده قدیمی¬تر بودن جهت تنش NNE می باشد. در ادامه باتوجه به مطالعات پیشین رسوب شناسی و زمین ساختی که در ایران مرکزی صورت گرفته این نتیجه حاصل گردید که علت این تغییر جهت در تنش، حرکت به سمت شمال شرق توام با چرخش 130 درجه ای پادساعتگرد ایران مرکزی بوده است. پرونده مقاله