جلوه‌هاي قداست گياهان در قصه‌هاي پريان ايراني (بر اساس فرهنگ افسانه‌هاي مردم ايران: علي اشرف درويشيان و رضا خندان مهابادي)
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: قصه‌هاي پريان اسطوره خدايان نباتي درخت گياهان,
چکیده مقاله :
قصه‌هاي پريان، بخشي از قصه‌هاي عاميانه‌اند كه سرشار از رويدادهاي شگفت‌انگيزند. با تأمل در اين قصه ها مي توان از انديشه ها و باورهايي كه ريشه در ناخودآگاه آدمي دارند و در ژرفاي فرهنگ ملت ها، جايگاهي بس رفيع دارند، پرده برداشت. از جملۀ اين باورها، اسطوره هاي گياهي است. پژوهش حاضر با استفاده از روش كتابخانه اي، قصه هاي پريان ايراني را از «فرهنگ افسانه هاي مردم ايران» كه در طبقه بندي «آرنه ـ تامپسون» جزء قصه‌هاي سحر و جادويي به شمارۀ 300ـ 749 قرار مي گيرند، بررسي مي كند و به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي، اجزاي سازاي اين قصه ها را آشكار مي نمايد و به دنبال آن، انديشۀ قداست گياهان و حضور قهرمان هاي گياهي كه نوع تغيير شكل يافتۀ خدايان نباتي و باروري اند، تحليل مي شود. بسامد فراوان باور به درخت حاجت و روايات مربوط به آن، ظهور پريان و انسان هايي از طريق درخت و گياه، بیانگر حضور پررنگ قداست گياهان و پيوند نهاني انسان و گياه در افسانه هاي پريان ايراني است.
Fairy Tales are a part of popular tales that are full of great and wonderment events. We can unlock thoughts and beliefs which are rooted in human unconscious and have a sublime status in nations’ cultures by reflecting on these tales. Herbal myths are among these beliefs. The article reviews Iran fairy tales from “Dictionary of Iranian Myths” book which are classified in magic and witchery stories No. 300 to 749 in Aarne–Thompson classification system with library method; and it also unlocks constructive elements of these tales with descriptive-analytic method; after these, we analyze the thought of plants’ holiness and presence of herbal heroes which are a various form of herbal and productivity gods. High frequency of believing in wish tree and its related stories, emergence of fairies and humans through trees and plants shows effective presence of plants’ holiness and hidden link of human and plant in Iranian fairy tales.
