بررسی شاخص های ذهنی کیفیت زندگی ساکنین مجتمع های مسکونی شهرهای جدید ایران بر اساس ویژگیهای معماری (مطالعه موردی شهرهای اندیشه، پردیس، پرند)(مقاله پژوهشی)
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری
میترا صابونچی لیل آبادی
1
,
بهناز امین زاده
2
1 - دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - تهران
کلید واژه: کیفیت زندگی , مجتمع مسکونی, شهرهای جدید, شاخص ذهنی , رضایتمندی,
چکیده مقاله :
یکی از مهم ترين راه حل ها در پاسخ به كاهش ظرفيت كلان شهرها و رفع مشکلات آنها احداث شهرهاي جديد بوده است. از عوامل مهم جذب جمعيت به شهرهاي جديد ارائة مسكن با كيفيت بالاتر نسبت به مادرشهر و در كل، كيفيت بهترمحيط سكونت است. این تحقیق به بررسی ارتباط بین میزان رضایتمندی از شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در مجتمع های مسکونی براساس ویژگی های طرح معماری می پردازد. هدف اصلی، دستیابی به معیارهای طراحی بهینه مجتمع های مسکونی در جهت رضایتمندی از شاخص های ذهنی ساکنین است. ابتدا مدل پژوهش بر اساس رابطه بین شاخص های ذهنی و مولفه های معماری و ویژگیهای ساکنین طراحی شده است. در ارزیابی مدل ساختاري ابتدا بار عاملی متغیرهای مختلف پرسشنامه در پیش بینی گویه هاي مربوطه بررسی شده تا از برازندگی مدل هاي اندازه گیري و قابل قبول بودن نشانگرهاي آنها در اندازه گیري متغیرها اطمینان حاصل شود. روش پژوهش، با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی تأییدي (CFA) و نرم افزار AMOS میباشد. جامعه آماری تعدادی از مجتمع های مسکونی سه شهر جدید اندیشه، پرند و پردیس است . نتایج پژوهش نشان داد از بین شاخص های مورد ارزیابی امنیت بیشترین رضایت را دربرداشته است. ساکنین با وجود داشتن رضایت نسبی از استانداردهای فضاهای سکونتی، حس تعلق به مکان ندارند. از عوامل کالبدی میتوان به رضایتمندی نسبتا پایین از طراحی نما و فضای سبز اشاره کرد. روابط اجتماعی ساکنین با یکدیگر ضعیف است که از نظر طراحی مهم ترین عامل آن نداشتن فضاهایی جهت تعاملات اجتماعی میباشد.
One of the most important solutions for reducing the capacity of metropolises and solving their problems is building new towns. An Important factor in attracting people to new towns is providing higher housing quality than the mother city and generally, a better quality of the living environment. This paper explores the relationship between satisfaction with subjective indicators of quality of life in residential complexes based on architectural design properties. The main goal is to achieve the optimal design criteria for residential complexes based on satisfaction with the subjective indicators of residents. First, the research model is designed based on the relationship between subjective indicators and architectural components, and resident's characteristics. In evaluating the structural model, first, the factor load of different variables of the questionnaire in predicting the relevant items examined to ensure the suitability of measurement models and the acceptability of their markers in measuring variables. The research method is using the confirmatory factor analysis (CFA) technique and AMOS software. A questionnaire survey was distributed among occupants of some residential complexes in the three new cities of Andisheh, Parand, and Pardis. The results show that among the evaluated indicators, security has the highest satisfaction. Residents do not feel a sense of belonging despite satisfaction with objective indicators. Physical factors as façade design and landscape design have relatively low satisfaction. Residents' social relationship is weak, the most important factor in terms of design is the lack of spaces for social interactions.
1-جوان فروزنده، علی، مطلبی، قاسم (1390) مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن. هویت شهر, 5(8), 27-37.
2-رضایی،محمدرضا، مؤذن، سهراب، نفر، نرگس (1393). تحلیل رضایتمندی از شاخص‌های کیفیت محیط در شهرهای جدید (مطالعۀ موردی: شهر جدید پرند)، پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری, دوره دوم،شماره 1،ص 31-47
3-ذبيحي، حسين،حبيب، فرح،رهبري منش، كمال (1390) بررسي رابطه بين ميزان رضايت از مجتمع هاي مسکوني و تاثير مجتمع هاي مسکوني بر روابط انسان (مطالعه موردي چند مجتمع مسکوني در تهران)، نشریه هویت شهر، شماره هشتم، سال پنجم، ص103-118
4-كاشاني جو،خشايار (1389)، بازشناخت رويکردهاي نظري به فضاهاي عمومي شهري. مجله هویت شهر، سال چهارم ، شماره 6،ص 95-106
5-فلاحت، محمدصادق، رضایی، الهام (1393) مشکلات پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) در ایران و مقایسه ی آن با تجربیات جهان. دانش انتظامی زنجان, 1393(10), 1-29.
6-مطلبی، قاسم، خدادادی آق قلعه، فاطمه،اکبری، علی (1395) تأثیر احساس امنیت بر رضایتمندی سکونتی در مجتمع مسکونی هزار دستگاه نازی‌آباد تهران بر اساس مدل (CPTED)، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی, 21(1), 67-78.
- Amérigo, M., & Aragonés, J. I. (1990). Residential satisfaction in council housing. Journal of Environmental Psychology, 10(4), 313-325.
- Amérigo, M., & Aragones, J. I. (1997). A theoretical and methodological approach to the study of residential satisfaction. Journal of environmental psychology, 17(1), 47-57 - Amole, D. (2009). Residential satisfaction in students' housing. Journal of Environmental Psychology, 29(1), 76-85. - Chapman, D. W., & Lombard, J. R. (2006). Determinants of neighborhood satisfaction in fee-based gated and nongated communities. Urban Affairs Review, 41(6), 769-799 - Connerly, C., & Marans, R. W. (1988). Neighborhood quality: A description and analysis of indicators. The US Handbook on Housing and the Built Environment. Greenwood Press, Westwood, CO. - Craik, K. H., & Zube, E. H. (1976). The development of perceived environmental quality indices. In Perceiving environmental quality (pp. 3-20). Springer, Bo ston, MA. - Diaz-Serrano, L. (2009). Disentangling the housing satisfaction puzzle: Does homeownership really matter?. Journal of Economic Psychology, 30(5), 745-755 - Nasr, T. (2005). A Look on Identification in Architecture, International Road & Structure Monthly Magazine, 31, 69-73. - Ferrer‐i‐Carbonell, A., & Frijters, P. (2004). How important is methodology for the estimates of the determinants of happiness?. The Economic Journal, 114(497), 641-659. - Festinger, L., Schachter, S., & Back, K. (1950). Social pressures in informal groups; a study of human factors in housing. - Fleury-Bahi, G., Pol, E., & Navarro, O. (Eds.). (2017). Handbook of Environmental Psychology and Quality of Life Research. Springer International Publishing. - Fleury-Bahi, G., Félonneau, M. L., & Marchand, D. (2008). Processes of place identification and residential satisfaction. Environment and Behavior, 40(5), 669-682. -Hur, M., & Morrow-Jones, H. (2008). Factors that influence residents' satisfaction with neighborhoods. Environment and behavior, 40(5), 619-635. -Jaafar, M., Hasan, N. L., Mohamad, O., & Ramayah, T. (2005). The determinants of housing satisfaction level: a study on residential development project by Penang Development Corporation (PDC). Retrieved on 07th/Nov/2012. -Jorgensen, B. S., Jamieson, R. D., & Martin, J. F. (2010). Income, sense of community and subjective well-being: Combining economic and psychological variables. Journal of Economic Psychology, 31(4), 612-623 -Jeffery, C. R. (1971). Crime prevention through environmental design (Vol. 91). Beverly Hills, CA: Sage Publications -J Taylor, P. (2006). Jane Jacobs (1916–2006): an appreciation. Environment and Planning A, 38(11), 1981-1992. -Lee, T., & Marans, R. W. (1980). Objective and subjective indicators: Effects of scale discordance on interrelationships. Social Indicators Research, 8(1), 47-64 -Marans, R. W., & Stimson, R. (2011). An overview of quality of urban life. In Investigating quality of urban life (pp. 1-29). Springer, Dordrecht. -McCrea, R., Shyy, T. K., & Stimson, R. (2006). What is the strength of the link between objective and subjective indicators of urban quality of life?. Applied research in quality of life, 1(1), 79-96 -McMillan, D. W., & Chavis, D. M. (1986). Sense of community: A definition and theory. Journal of community psychology, 14(1), 6-23. -Michalos, A. C., Zumbo, B. D., & Hubley, A. (2000). Health and the quality of life. Social Indicators Research, 51(3), 245-286 -Mohit, M. A., Ibrahim, M., & Rashid, Y. R. (2010). Assessment of residential satisfaction in newly designed public low-cost housing in Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat international, 34(1), 18-27 -Mohan, J., & Twigg, L. (2007). Sense of place, quality of life and local socioeconomic context: evidence from the survey of English housing, 2002/03. Urban studies, 44(10), 2029-2045 -Newman, O. (1972). de l'article/du chapitre Defensible Space: People and design in the violent city. distributeur Architectural Press. -Onibokun, A. G. (1976). Social system correlates of residential satisfaction. Environment and Behavior, 8(3), 323-344. - Phillips, D. 2006, Quality of Life Concept, policy and practice, Routledge -Robin, M., Matheau-Police, A., & Couty, C. (2009). Perception de la gêne environnementale en fonction de différents types d’unités urbaines françaises. European review of applied psychology, 59(2), 101-112 -Rohe, W. M., & Basolo, V. (1997). Long-term effects of homeownership on the self-perceptions and social interaction of low-income persons. Environment and Behavior, 29(6), 793-819 -Sirgy, M. J., & Cornwell, T. (2002). How neighborhood feature affect quality of life. Social indicators research, 59(1), 79-114. -Sirgy, M. J. (2012). The psychology of quality of life: Hedonic well-being, life satisfaction, and eudaimonia (Vol. 50). Springer Science & Business Media -Sheldon, E. B., & Land, K. C. (1972). Social reporting for the 1970's. Policy Sciences, 3(2), 137-151. -Van Praag, B. M., Van Praag, B., & Ferrer-i-Carbonell, A. (2004). Happiness quantified: A satisfaction calculus approach. Oxford University Press. -Varady, D. P., & Preiser, W. F. (1998). Scattered-site public housing and housing satisfaction: Implications for the new public housing program. Journal of the American Planning Association, 64(2), 189-207 -Vera-Toscano, E., & Ateca-Amestoy, V. (2008). The relevance of social interactions on housing satisfaction. Social indicators research
