بررسی شیمی کانیها، جایگاه زمینساختی و پتروژنز تودههای نفوذی کمپلکس سورسات (شمال غرب تکاب)- ایران
محورهای موضوعی :ثریا دادفر 1 , فرهاد آلیانی 2 , علی‌اکبر بهاری فر 3 , محمدحسین زرین¬کوب 4
1 - دانشگاه بوعلی سینا
2 - دانشگاه بوعلی سینا همدان
3 - دانشگاه پیام نور تهران
4 - دانشگاه بیرجند
کلید واژه:
چکیده مقاله :
تودههاي نفوذي کمپلکس سورسات بخشي از تودههاي نفوذي زون سنندج – سيرجان را تشکيل ميدهند. براساس مشاهدات صحرايي و مطالعات ميکروسکوپي، منطقه مورد مطالعه از هورنبلند گابرو، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت، گرانودیوریت و تونالیت تشکیل شده است. تجزیه مایکروپروب کانیهای آمفیبول (درگرانودیوریت و مونزودیوریت)، پلاژیوکلاز و آلکالی فلدسپار (در مونزودیوریت، گرانودیوریت و تونالیت) نشان میدهد که آمفیبولها از نوع مگنزیوهورنبلند، پلاژیوکلازها از نوع آلبیت تا اولیگوکلاز و آلکالیفلدسپارها از نوع ارتوکلاز هستند. با توجه به مطالعات ژئوشيميايي، واحد مونزودیوریت (تودههای خانقلی و ترکهدره) از نوع I، با ماهیت کالکآلکالن و متاآلومين، در محدوده کمان ماگمایی (VAG) و دارای میزان نسبت 87Sr/86Sr اولیه و εNd به ترتیب برابر با 70448/0 و 12/0- است و از ماگمایی گوشتهای، که تحت فرایندهای آلایش پوستهای قرار گرفته، ایجاد شده است. واحد گرانودیوریت (تودههای پیچاقچی، حمزه قاسم و شمال شرق خانقلی)، از نوع I با ماهیت متاآلومین تا پرآلومین و کالکآلکالن است که در محدوده کمان ماگمایی VAG همراه با انکلاو ریز دانه مافیک، میزان نسبت 87Sr/86Sr اولیه و εNd به ترتیب برابر با 70529/0 و 82/2-، از اختلاط ماگمای مشتق شده از گوشته با مذاب حاصل از ذوب پوسته، ایجاد شده است. تونالیت –ترنجمیتها از نوع I با ماهیت کالکآلکالن و پرآلومین بوده که با توجه به مقادیر پایین عدد منیزیم Mg# (9/2- 6/11)، Cr (20-46) و Ni (1-4/2(، مقادیر پایین نسبتهای La/Yb، Sr/Y و Nb/Ta و الگوهای کمتر تفریق یافته عناصر نادر خاکی و آنومالی منفی Eu، حاصل ذوب پوسته آمفیبولیتی هستند که خود از ذوب پوسته مافیک ضخیم شده یا بازالتهای زیر صفحهای در اعماق و فشار پایین با حضور پلاژیوکلاز در ناحیه منشا تشکیل شده است.
The plutonic bodies occurring in Sursat complex are some parts of plutonic rocks of Sanandaj- Sirjan Zone. Based on the field observations and microscopic studies, rocks of the study area are consist of hornblende gabbro, quartz diorite, monzodiorite, granodiorite and tonalite. The EPMA analyses of minerals such as amphiboles (in granodiorite and monzodiorite), plagioclases and alkali feldspars indicate that amphiboles are magnesiohornblende, plagioclases are albite and oligoclase and alkali feldspares are orthoclase. Geochemical studies indicate that monzodiorite unit (Turke Dare and Khangholi bodies) are metaluminous I-type and calc-alkaline in nature. They are plotted in volcanic arc granite (VAG) region with 87Sr/86Sr and εNd values equal to 0.70448 and -0.12. All evidence represent that the monzodiorite were generated from a magma which was derived from mantle affected by assimilation and contamination processes. Granodiorite unit (Pichaghci, Hamzeh Ghasem and Northeast Khangholi bodies) represents I-type, metaluminous to peraluminous and calc-alkaline characteristics and is plotted in VGA field of magmatic arc. The 87Sr/86Sr and εNd values are equal to 0.70529 and -2.82 respectively. So these granodiorites were generated through mixing processes of a mantle magma with crustal sources. Tonalite–trondhjemites group are I-type, tholeiitic, peraluminous according to the low value of Mg# (2.9-11.6), Cr (20-46 ppm) and Ni (1-2.4 ppm) contents. They are also low in LA/Yb, Sr/Y, and Nb/Ta. The slight negative anomaly in fractionated patterns of the rare earth elements (REE) and very low depletion in Eu, indicate that these rocks were resulted from amphibolitic crustal source that were previousely generated from thickened mafic crust or from basaltic plate in low pressures at shallow depth in the presence of abundant plagioclase.
