بررسی زمین ساخت فعال گسلهای تلخاب و توزلوگل و نقش آنها در شکل گیری تالاب میقان، اراک

چکیده مقاله :

تالاب میقان اراک در مرز زون دگرگونی سنندج سیرجان و زون ارومیه بزمان قرار دارد. دو گسل اصلی تلخاب و توزلوگل (تبرته) با حرکت امتداد لغز راست بر و امتداد شمال باختر- جنوب خاور در شکل گیری این حوضه نقش اصلی دارند. در این پژوهش شاخص های مورفوتکتونیکی جهت بررسی فعالیت های زمین ساختی این دو گسل مورد بررسی قرار گرفت. شاخص انتگرال ارتفاع سنجی، شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی، شاخص شکل حوضه، شاخص گرادیان طولی رودخانه از جمله شاخص های اندازه گیری شده است. بررسی زمین ساخت فعال نسبی با استفاده از شاخص های فوق نشان می دهد که منطقه اراک از فعالیت نسبی متوسط تا زیاد برخودار است. به خصوص منطقه حدفاصل بین دو گسل تلخاب و توزلوگل فعالیت بیشتری نسبت به دیگر مناطق دارند. فروافتادگی کویر میقان در اثر فعالیت گسل های تلخاب و توزلوگل در زمان پلیستوسن بصورت ترافشارشی راست بر شکل گرفته است. ضلع جنوب باختری دریاچه منطبق بر گسل توزلوگل میباشد. به نظر می رسد با توجه به مطالعات ریخت سنجی منطقه فعالیت گسل تلخاب نسبت به گسل توزلوگل بیشتر است و در شکل گیری دریاچه میقان نقش مهمتری ایفا کرده است.

چکیده انگلیسی :

Meyghan lake of Arak is located at the boundary of the metamorphic zone of Sanandaj- Sirjan and Urmia-Bazman. The two main faults of Talkhab and Tozlugol (Tabarte) play a key role in the formation of this basin by right lateral movement and northwest - south east trend. In this study, morphotectonic indices were investigated to study the tectonic activity of these two faults. Altimeter integral index, Asymmetry index,Stream length gradient index, Basin shap factor Including measured indicators. Investigating the relative active tectonic using the above indicators shows that the Arak region has a moderate to high relative activity. Particularly, the separation region between the two Talkhab and Tozlugol faults is more active than other regions. The graben of the Meyghan Desert is formed due to the activity of the Tabakh and Thouzlugal faults during the Pleistocene by right lateral transpression zone. The southwestern side of the lake is in accordance with the Tozlugol fault. It seems that according to the morphometric studies of this area, the activity of the Talkhab fault is more than the Tozlugol fault and plays a more important role in the formation of the Meyghan lake.

منابع و مأخذ:

1. حدادیان،.1383 نقشه زمین شناسی100000/1اراک،سازمان زمین شناسی کشور
2. خداپرست، ص.، محجل، م.، حاج امینی، س.، 1393. بررسی ساختاری و تاثیر تغییر ستبرای سازند قم بر هندسه ساختارها، منطقه دخان در باختر ساوه، فصلنامه علوم زمین، شماره 93، 244-235.
3. سلیمانی، ش .،1387. رهنمودهایی در شناسایی حرکات تکتونیکی فعال و جوان (با نگرشی بر مقدمات دیرینه شناسی)، تهران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
4. سازمان زمین شناسی کشور، 1370. شرح نقشه زمین شناسی 1:250000چهارگوش قم.
5. قدیمی عروس محله ،ف.، 1381. بررسی پتانسیل آبی سازند‌های سخت حوضه آبریز اراک ، اداره کل آب استان مرکزی.
6. یمانی، م .، اسدیان، خ.، 1381. شواهد ژئومورفولوژیکی عملکرد گسل‌های تبرته و تلخاب در فرونشست چاله میقان .
7. یمانی، م .، اسدیان، خ.، 1383. شواهد ژئومورفولوژیکی عملکرد گسل‌های تبرته و تلخاب در فرونشست چاله میقان، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 47، 111-121.
8. Azor, A., Keller, E.A., Yeats, R.S., 2002. Geomorphic indicators of active fold growth: South Mountain-Oak Ridge anticline,
Ventura basin, southern California. Geol. Soc. Am. Bull. 114, 745–753. 9. Bull, W. B., 1978.Geomorphic Tectonic Classes of the South Front of the San Gabriel Mountains, California. U.S.
Geological Survey Contract Report ,14-08-001-G-394, Office of Earthquakes , Volcanoes and Engineering,MenloPark,CA. 10. Bull,W. B. & McFadden, L. D., 1977. Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault,California.In:Doehring,D.O(eds),Geomorphology in Arid Regions.Proceedings of the Eighth Annual Geomorphology Symposium.State University of New York,Binghamton, pp. 115-138.
11. EL Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J. , Keller, E. A., 2007. Assessment of relative active tectonics .southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain).Geomorphology
12. Keller, E.A., Pinter, N. , 2002. Active Tectonics. Earthquakes, Uplift, and Landscape. Prentice Hall, New Jersey: 362 p 13. Silva, P. G., Goy, J. L., Zazo, C. Bardajm, T., 2003. Fault generated mountain fronts in Southeast Spain : geomorphologic assessment of tectonic and earthquake activity . Geomorphology 250:203-226.
14. Strahler, A. N., 1952. Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography . Geological Society of America Bulletin 63:1117-1142.