اختلاط ماگمایی در گرانودیوریت¬ها و انکلاوهای مافیک ده بالا: شاهدی برای ماگماتیسم کالک-آلکالن نوع I از دو منشا پوسته زیرین و گوشته لیتوسفریک
محورهای موضوعی :زینب قرامحمدی 1 , علی کنعانیان 2 , محسن ضرغام 3
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
3 - دانشگاه پیام نور تهران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
توده گرانودیوریتی ده بالا با روند شرقی - غربی در 45 کیلومتری جنوب غرب بویین‌زهرا، در استان قزوین برونزد دارد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت - کوارتزمونزودیوریت است. انکلاوها با اشکال گرد شده و بیضوی با اندازه های دو تا 20 سانتی متر در گرانودیوریت های میزبان پراکنده شده اند. انکلاوها عموماً تماس ناگهانی با گرانودیوریت های میزبان دارند و از مجموعه کانی های آذرین تشکیل شده اند. وجود شواهد بافتی نشان‌دهنده عدم تعادل از قبیل حضور پلاژیوکلازهایی با زونینگ ترکیبی و سطوح تحلیلی مکرر، سوزن های آپاتیت و کوارتزهای اوسلی در انکلاوها نشانه تغییرات شیمیایی و یا حرارتی مذاب در حین رشد بلور و شاهدی برای وقوع اختلاط ماگمایی هستند. انکلاو ها از LREES و LILES غنی شده و از HFSES تهی شده هستند. گرانودیوریت ها با محتوای 9/66-2/64= SiO2، از نوع کالک آلکالن غنی از پتاسیم بوده و مشخصات سنگ های متا آلومین (1/1>A/CNK) را نشان می دهند. غنی شدگی از عناصر ناسازگار La, Ce, Rb, Th, K وNd در کنار آنومالی منفیTi, Ba, Eu, Nb و P دلالت بر نقش پوسته زیرین در شکل گیری ماگمای سازنده گرانودیوریت ها دارد، اما محتوای نسبتاً بالای≠Mg ( 43/0- 039/0) پیشنهاد می کند که گرانودیوریت های ده بالا از اختلاط ماگمای مافیک حاصل از گوشته با ماگمای فلسیک پوسته به وجود آمده باشند. انکلاوها با مقادیر نسبتاً پایین 2/58- 8/52=SiO2، 92/0- 77/0=A/CNK، مقدار متوسط پتاسیم 8/3-4/1=K2O و مقدار نسبتاً بالای (46/0-4/0)≠Mg مشخص می شوند. بر اساس ویژگی های ژئوشیمیایی و مقادیر 8/1-6/1=Dy/Yb، به نظر می رسد ماگمای سازنده انکلاوها از ذوب بخشی گوه گوشته در زون انتقالی اسپینل- گارنت حاصل شده و در تماس با ماگماهای فلسیک حاصل از ذوب پوسته، تا حدی متحول شده باشد.
Dehe Bala granodioritic pluton with an E-W trend is exposed approximately 45 km south-west of Boein Zahra town, Qazvin province. This pluton includes several mafic microgranular enclaves (MMES) with diorite and quartz monzodiorite in composition. The ellipsoidal and rounded enclaves with 2 to 30 cm in sizes have been scattered in host granodiorites. The enclaves commonly have a sharp contact with the host granodiorites. Textural evidence indicative of disequilibrium condition, include plagioclase with oscillatory zoning and repeated resorption surfaces, acicular apatite and quartz ocelli as chemical and/or thermal changes in the melt during crystal growth and as evidence for occurrence of magma mixing. The enclaves enriched in LILES and LREES and are depleted in HFSES. The SiO2 content of the granodiorite ranges from 64.2 to 66.9 wt%. They are high-k calc-alkaline in composition, displaying a metaluminous character (A/CNK<1.1). Enrichment of incompatible elements such as La, Ce, Rb, Th, K and Nd coupled with negative anomalies of Ti, Ba, Eu, Nb and P implying the role of the lower crust in the formation of the granodioritic magma, but relatively high content of Mg value (0.39 – 0.43) suggest that the granodiorites were generated by mixing of mantle-derived mafic magma with felsic melt derived by partial melting of lower crust. The MMEs are characterized by relatively low contents of SiO2 = 52.8–58.2 wt%, moderate K2O=1.4-3.8 and high Mg (0.4 -0.46). Geochemical features and values of Dy/Yb=1.6 – 1.8 in MMES suggest that enclave magmas were derived by partial melting of the mantle wedge in the spinel–garnet transition zone and they have partially evolved in contact with fusion of crust-derived felsic magmas.
