بررسی تاثیر آب¬های سطحی در عملیات¬های دوران دفاع مقدس در جبهه جنوبی
محورهای موضوعی :یوسف همتی 1 , علی امیری 2 , حامد عباسی 3
1 - دانشگاه لرستان
2 - ادبیات و علوم انسانی
3 - دانشگاه لرستان
کلید واژه: جنگ, آب سطحي, عملیات نظامی, دفاع مقدس, جبهه جنوبی,
چکیده مقاله :
یکی از جنگ هایی که در تاریخ ایران رخ داده است، حمله سراسری و گسترده کشور همسایه، عراق، به خاک آن است که از سال 1359 تا 1367 طول کشید. در این دوره که در منابع ایران تحت عنوان دوران دفاع مقدس از آن یاد می شود، عملیات های آفندی و پدافندی فراوانی در نوار مرزی غرب ایران که در قالب سه جبهه شمالی، میانی و جنوبی قابل تقسیم بندی است، شکل گرفت. در جبهه جنوبی که از جنوب مهران تا آبادن و راس البیشه گسترش دارد، مهمترین و سرنوشت سازترین عملیات های طرفین جنگ رخ داد. از آنجا که شرایط هیدرولوژیکی و ژئوموفولوژیکی این جبهه به گونه ای است که امكان استفاده از تاكتيك آب يا جنگ هيدروليك در آن وجود دارد، مساله پژوهشی بررسی تاثیر آب های سطحی بر عملیات های انجام شده شکل گرفت. نحوه گردآوري اطلاعات اين تحقيق با توجه به ماهيت آن شكل گرفته است. یعنی با توجه به ماهيت تاريخي آن، با روش كتابخانه اي و اسنادی اطلاعات گردآوری شده است. اطلاعات به دست آمده نيز به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که آب های سطحی اعم از رودها، هورها و کانال های آب و آب بندها و سدها در تمام مراحل عملیات های آفندی اعم از طرح ریزی، اجرا و پشتیبانی و مخصوصا عملیات های پدافندی دارای نقش تاثیرگذار و سرنوشت سازی بوده اند و همچنین در هر عملیات چند اصل از اصول نه گانه جنگ را تحت تاثیر قرار داده اند.
One of the wars that have occurred in Iranian history is the extensive attack of the neighboring country, Iraq, which lasted from 1980 to 1987. In this period, which is mentioned in Iranian sources under the title of the Holy defense, there are offensive and defensive operations in the western border of Iran that can be divided into three Northern, Middle and South fronts. The most important and decisive operations of the war parties took place on the southern front, which is extended from the south of Mehran to Abadan and Ras al-Bisheh. Since the hydrological and geomorphological conditions of this front are such that it is possible to use water tactics or hydraulic warfare, this research has been developed to study the effect of surface water on the operations carried out there. How to collect information this research is based on its nature. That is, according to its historical nature, it has been compiled with library and documentary methods. The obtained data were analyzed by descriptive-analytical method. The results showed that surface waters such as rivers, Hores and canals of water and dams in all phases of offensive operations, including designing, implementation and support, and especially defensive operations have had influential role and in each operation, have influenced several principles of nine principles of war.
- انصاری، مهدی (1383)، روز شمار هجوم سراسری عراق، فصلنامه نگین، سال سوم، شماره 9، صص. 88-107
- باقري، حسن (1382)، گزارش كامل عمليات دارخوين، در جلسه فرماندهان سپاه در خصوص عمليات ثامن الائمه، فصلنامه نگين ايران، شماره 6، صص. 157-167
- بختیاری، مسعود، (1380)، عملیات طریق القدس، تهران: انتشارات ایران سبز
- بنی لوحی، سید علی و مرادپیری، هادی، (1391)، نیروهای شرق کارون به روایت فرماندهان، چاپ ششم، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
- پوراحمد، احمد، (1390)، عملیات جغرافیایی ماندگار دفاع مقدس، چاپ دوم، تهرانك انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس
- جدی، سیدمجتبی؛ فرقانی، حسن، (1383)، بررسی علل عدم موفقیت هملیات کربلای 4، فصلنامه سیاست دفاعی، شماره 47، صص 101-112
- جعفری، مجتبی، (1391)، اطلس نبردهای ماندگار عملیات های نیروی زمینی در هشت سال دفاع مقدس، چاپ سی ام، تهران: انتشارات سوره سبز
- حسنلو، خسرو (1396)، اصول جنگ در عصر ناهمگونی ها، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال پانزدهم، شماره 70، صص 151-178.
- خداوردی، مهدی (1389)، بررسی تاکتیک جنگ آب در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، فصلنامه تخصصی مطالعات دفاع مقدس؛ نگین ایران، سال نهم، شماره سی و دو
- درودیان، محمد (13995)، تجزیه و تحلیل جنگ ایران و عراق: پیش درآمدی بر یک نظریه، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1391)، اطلس جغرافیایی دفاع مقدس، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
- صفوی، سیدیحیی (1384)، مقدمه ای بر جغرافای نظامی ایران: شمال غرب و غرب کشور، جلد اول، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
- عليجاني، مرتضی، (1393)، تخريبچي كه رودخانه كارون را به آتش كشيد، سايت معبر نور، http://mabarenoor.ir/memoirs/291
- قاسمی، سمانه، (1392)، جنگ آب، عملکرد صنعت آب در دفاع مقدس، تهران: انتشارات شهید آوینی
- معین وزیری، نصرت الله، (1388)، تحلیلی بر عملیات خیبر، تهران: انتشارات سازمان حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس آجا
- میرزایی، رضا، (1394)، حماسه های نامداران گمنام، چاپ چهارم، تهران: انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس
- McDonald, Eric V. & Bullard, Thomas (2016), Military Geosciences and Desert: Warfare past Lessons and Modern Challenges, New York: Springer
- Military Hydrology R&D Branch (1957), Applications Of Hydrology In Military Planning And Operations, Prepared In Connection With, For Engineer Research & Develop Nt Division Office, Chief Of Engineers, By Military Hydrology R&D Branch, U.S. Army Engineer District, Washington Corps Of Engineers
- Mather, john d. & rose, Edward p. f. (2012), military aspects of hydrogeology: an introduction and overview, In book: Military Aspects of Hydrogeology, Publisher: Geological Society of London, Editors: E.P.F. Rose, J.D. Mather, pp.1-17
- Gellasch, Christopher A. (2012), Hydrogeological support to United States military operations, 1917-2010, In book: Military Aspects of Hydrogeology, Publisher: Geological Society of London, Editors: E.P.F. Rose, J.D. Mather, pp.223-239
- Webster, t. m. (2005), the dam busters’ raid success or sideshow?, Air power history, 2005, volume 52, number 2, pp. 12-26
- Von lassow, Tobias (2016), Water as Weapon: IS on the Euphrates and Tigris, swp comments 3, Stiftung Wissenschaft und Politik German Institute for International and Security Affairs
- Dinstein, yoram (2005), war, aggression and self-defence, United Kingdom Cambridge university press
- Evans, David (1997), war: a matter of principles, New York, ST. MARTIN’s PRESS, INC.
- Mc Ivor, Anthony D. (2007), rethinking the principles of war, Maryland, naval institute press
- Till, Geoffrey (2009), Sea power: A Guide For The Twenty- First Century, Second Edition, London & New York: Rutledge
