واکاوی رابطه الگوهای همدید با میزان ذرات معلق آلاینده فراگیر در استان تهران
محورهای موضوعی :زهرا حجازی زاده 1 , فرشاد پژوهش 2 , صنم کوهی 3 , فرزانه جعفری 4
1 - دانشگاه خوارزمی تهران
2 - خوارزمی
3 - تهران
4 - شهید بهشتی
کلید واژه: آلودگی, سامانه پرفشار, لایه مرزی, شدید و فراگیر, استان تهران,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، ابتدا داده های غلظت آلاینده ها از شرکت کنترل کیفیت هوای استان تهران اخذ گردید. سپس برای پیمایش قائم جو با استفاده از نرم افزار RAOB و داده های جو بالای ایستگاه مهرآباد نمودار ترمودینامیکی (SKEW-T) ترسیم گردید. جهت بررسی گردشهای جوی با استفاده از پایگاه داده های مرکز میان مقیاس اروپا (ECMWF) نقشه های مربوطه در نرم افزار Grads ترسیم شد. در این پژوهش، نخست روند فصلی و تعداد روزهای آلوده فراگیر در بازه زمانی1390- 1396 استخراج و بررسی گردید. یافته ها بیانگر روند کاهشی در غلظت آلاینده هایی همچون SO2، CO، O3، 2.5 PM و روند افزایشی غلظت10 PM و NO2 در طی بازه زمانی مورد مطالعه می باشد؛ سپس با تعیین روزهای با آلودگی بسیار شدید و فراگیر، به تفسیر همدید نمونه های منتخب برای هر فصل پرداخته شد. در فصول زمستان و بهار با نفوذ سامانه پرفشار سرد مهاجر بر روی نیمه شمالی ایران در سطح زمین و در سطوح میانی وردسپهر کشیده شدن پشته ای از روی سرزمین عربستان و عراق و منطبق بر پرفشار سطح زمین، شرایط حاکم در زمان رخداد آلودگی های شدید و فراگیر بوده است. در فصول تابستان و پاییز نیز شبیه هم با استقرار پرفشار در روی خزر و نوار شمالی کشور و گسترش کم فشار پاکستان تا نواحی جنوبی البرز و در سطوح میانی وردسپهر با نفوذ ناوه کم عمق وابسته به کم ارتفاع شمال روسیه بر روی منطقه پژوهش با ایجاد شرایط باد آرام و کاهش عمق لایه مرزی شرایط مناسبی برای افزایش پتانسیل آلودگی هوای استان تهران فراهم آورده است.
In this study, first pollutants concentration data was obtained. After that for atmospheric right scrolling with using RAOB software and high level atmospheric data of Mehrabad station draw the thermodynamic chart (SKEW-T).In order to analyzing the atmospheric circulations with using European among scale center data base (ECMWF), the related maps draw in GRADS software. In this research, first seasonal trend and number of Pervasive polluted days in a time period of 1390-1396 extracted and analyzed. The founded expresses decreasing trend in pollutants concentration like PM2.5, O3, CO,SO2 and increasing trend in NO2, PM10 concentration in a understudy time period. After that with determining most intensive and inclusive polluted days, paid to analyze the synoptic selected samples. In winter and spring season with penetrating migrant cold high pressure on north half of Iran in sea level and stretching a high pressure on Arabia and Iraq countries in mid troposphere level and confirm to sea level high pressure, was the dominant condition in a time of inclusive and severe pollutant occurrence. Also in the summer and fall season similar to them with settling the high pressure on Caspian and north bar of country and spreading the Pakistan low pressure to south Alborz regions and in troposphere mid level with penetrating shallow trough belong to Russia north low pressure on the research area with creating quite wind and decreasing the boundary depth layer provided suitable condition for increasing Tehran’s pollution potential.
1. پرکینز، هنری (1367)،«آلودگی هوا»، مترجم منصور غیاث¬الدین، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران؛
2. بیدختی علی¬اکبری، عباسعلی و زهرا شرعی¬پور (1388)، «شرایط هواشناختی و وضعیت حاد آلودگی هوا (مطالعه موردی: شهر تهران)»، محیط شناسی، شماره 35، صص 1-14؛
3. خوشحال دستجردی، جواد و سیدحجت موسوی و عبدالرضا کاشکی (1391)، «تحلیل همدید توفان¬های گردو غبار ایلام»، جغرافیا و برنامه¬ریزی محیطی، شماره 2، صص 34-15؛
4. حسین¬زاده، سیدرضا، رضا دوستان، سیده مرضیه حقیقت و سیده مریم حقیقت (1392)، «بررسی الگوهای همدید مؤثر بر آلودگی هوا در کلان شهر مشهد»، جغرافیا و توسعه ناحیه¬ای، شماره 21، صص 102-81؛
5. دبیری، مینو (1379)، آلودگی محیط زیست (هوا- آب ـ خاک – صوت)، نشر اتحاد، تهران؛
6. رنگزن، کاظم (1390)، «تهیه نقشه LST با استفاده از تصاویر ماهواره¬ای (نمونه موردی شهر اهواز»، همایش ملی ژئوماتیک)؛
7. رنجبر سعادت¬آبادی، علی¬اکبر و لیلا محمدیان (1389)، «مطالعه میانگین الگوهای همدیدی بر اساس رخداد غلظت¬های مختلف آلاینده CO در فصول تابستان و پاییز در تهران، پژوهش¬های جغرافیایی طبیعی، شماره72، صص 128-111؛
8. رنجبر سعادت¬آبادی، عباس؛ مجید آزادی، عباس علی¬اکبری، بیدختی، سید علیرضا صادقی حسینی (1384)، مطالعۀ موردی جزیره گرمایی شهر تهران و شبیه¬سازی عددی آن، مجله فیزیک زمین و فضا، دوره 31، شماره1، صص63-78؛
9. شرعی¬پور، زهرا (1388)، «بررسی غلظت آلاینده¬های هوا و ارتباط آن با پارامترهای هواشناسی، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، تهران، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران؛
10. شمسی¬پور، علی¬اکبر و ژوان امینی (1392)،«شبیه¬سازی الگوی پراکنش CO با مدل خرداقلیمی ENVI-MET در مسیر آزادی-تهرانپارس، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره7، صص 103-85؛
11. عزیزی قاسم و حسینعلی قنبری (1388)، «شبیه¬سازی عددی رفتار آلودگی هوای تهران بر اساس الگوی باد»، پژوهش¬های جغرافیای طبیعی، شماره 68، صص 15-32؛
12. لشکری، حسن و پریسا هدایت (1384)، «تحلیل الگوی سینوپتیکی اینورژن¬های شدید شهر تهران»، پژوهش¬های جغرافیایی، شماره 56، صص 82-65؛
13. یاوری، حسین و محمد سلیقه (1390)، «سطوح وارونگی در آلودگی¬های شهر تهران»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 17(20)، صص 105-89؛
14. Adame, J.A. Hernandez-Ceballos, M.A. Bolívar, J.P. De la Morena, B. (2012), "Assessment of an air pollution event in the southwestern Iberian Peninsula", Vol 55, pp 245–256;
15. Finardi, S., U. Pellegrini (2002), "Systematic Analysis of Meteorological Conditions Causing Severe Urban Air Episodes in the Central Po Valley", 9th Conference on Harmonization within Atmospheric Dispersion Modeling for Regulatory Purposes, pp. 250-254;
16. Gao, Huiwang., Chen, Jing., Wang, Bin., Tan, Sai-Chun., Lee, olin M., Yao, Xiaohong., Yan, Han., Shi, Jinhui (2011), "A study of air pollution of city clusters", Vol 45, pp 3069–3077;
17. Hurley, P. (2007), "Modeling mean and turbulence fields in the dry convective boundary layer the with eddy-diffusivity/mass-flux approach". Boundary-Layer Meteorol, No, 125, pp525–536;
18. Khedairia, S., & Khadir, M. T. (2012), "Impact of clustered meteorological parameters on air pollutants concentrations in the region of Annaba", Algeria. Atmospheric Research, No, 113, pp89-101;
19. Rainham, D. G., Smoyer-Tomic, K. E., Sheridan, S. C., & Burnett, R. T. (2005)," Synoptic weather patterns and modification of the association between air pollution and human mortality", International Journal of Environmental Health Research, No,15(5),pp 347-360;
20. USEPA, (1998), "Air quality index: A guide to air quality and your health", Environmental Protection Agency, Washington, DC;
21. Vardoulakis, S.; Kassomenos, P (2001),"Sources and factors affecting PM10 levels in two cities: European Implications for local air quality management", Atmospheric Environment, No, 24 (77),pp 3242-3263.
