سازمانیابی فضایی گسترش آتی شهر هرسین بر مبنای پارامترهای ژئومورفولوژی با استفاده از مدل های OWA ،LCM و AHP
محورهای موضوعی :هادی نیری 1 , ممند سالاری 2 , حمید گنجائیان 3 , میلاد عبدالملکی 4 , خبات امانی 5
1 - دانشگاه کردستان
2 - دانشگاه تهران
3 - دانشگاه تهران
4 - پیام نور سقز
5 - دانشگاه تهران
کلید واژه: توسعه فیزیکی پارمترهای ژئومورفولوژیک مدل های وزنی هرسین ,
چکیده مقاله :
رشد سریع نواحی سکونتگاهی سبب شده است تا تعیین نقاط مناسب جهت اهداف توسعه شهری به عنوان یکی از دغدغه های مدیران شهری محسوب شود. بر این اساس در تحقیق حاضر سعی بر آن است تا فضای طبیعی شهر هرسین جهت توسعه نواحی سکونتگاهی با نگاه توسعه آتی و بینش پیراشهری مورد واکاوی قرار گیرد. پژوهش حاضر مبتنی بر روش-های کتابخانه ای، میدانی و نرمافزاری است. در این تحقیق به منظور بررسی و پهنه بندی مناطق مساعد برای توسعه شهری از 8 معیار ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، لیتولوژی، راه ارتباطی و کاربری اراضی استفاده شده است. برایند روش کار ترکیبی از تهیه لایه های اطلاعاتی در محیط ARC GIS، استاندارد سازی به روش منطق فازی، وزن دهی در قالب مدل AHP و پهنه بندی با استفاده از دو مدل OWA و WLC بوده است. نتایج نشان داد که محدوده و پهنه شهری فعلی هرسین به لحاظ پارامترهای محیطی و ژئومورفولوژیکی موجود در پژوهش در شرایط نسبی مناسبی قرارداشته و بر مبنای مدل های به کارگیری شده OWA و WLC به ترتیب داری 8/8 و 6/9 کیلومترمربع وسعت است. با این وجود مناطق نامناسب و نیز بسیار نامناسب در مسیر توسعه و مکانیابی شهری هرسین وجود دارند که غالبا شامل واحد کوهستان و مناطق پرشیب و مرتفع، حریم رودخانه و گسل ها هستند. نتیجه نهایی پژوهش بیانگر نقش قابل توجه واحدهای ژئومورفیک در شکل گیری سیستم های شهری بوده و بر این اساس می توان گفت که پژوهش حاضر با نگرش سیستمی- مقایسه ای موجود الگویی کارا در مسیر مدیریت توسعه های پیراشهری در آینده می باشد.
The development of settlements has led to the identification of suitable locations for urban development goals as one of the priorities of urban planners. Accordingly, the present study tries to explore the natural environment of the city of Harsin for the development of residential areas with a view to future development. The present research is based on library, field and software methods. In this research, eight criteria included Elevation, Slope, Aspect, Distance from the River, Distance from Fault, Lithology, Road and Land use has been used. The research methodology is a combination of the preparation of information layers in the ARC GIS environment, Standardization by Fuzzy Logic and Weighing in the form of AHP model and zoning using two models of OWA and WLC. The results showed that the present and current urban area in terms of environmental and geomorphological parameters in the research is in good relative condition and based on the models used by OWA and WLC, it is 8.8 and 9.6 square kilometers, respectively. Nevertheless, there are inappropriate areas in the direction of urban development and urbanization of Harsin which often include mountain units and high Slope region, Rivers and Faults. The final result of the research also indicates the significant role of geomorphic units in the formation of urban systems And on this basis, we can say The present study, with the existing system-based comparative approach, is an effective model for managing the development of around- cities areas in the future.
1. اسمیت، کیت؛ (1382)؛ مخاطرات محیطی، ترجمه ابراهیم مقیمی و شاپور گودرزی نژاد، چاپ اوّل، تهران. انتشارات سمت.
2. بلادپس، علی؛ ولی‌‌زاده کامران، خلیل؛ امامی کیا، وحید؛ (1392)، ارزیابی توسعه سکونت‌‌گاه‌های شهری در مناطق آسیب‌پذیر از تأثیر گسل با استفاده از روش‌‌های چند معیاره؛ مطالعه موردی: شهرک باغمیشه تبریز، فصلنامه نگرش‌‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره 4، صص 48-35.
3. تقی‌‌زاده دیوا، سیدعلی؛ سلمان‌‌ماهینی، عبدالرسول؛ خیرخواه‌‌زرکش، میرمسعود (1392)، مکانیابی چندمعیاری محل دفن مواد زائد ساختمانی با استفاده از رویکرد ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی و فازی. مطالعه موردی: شهرگرگان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 3، شماره 10.
4. روستایی، شهرام، جباری، ایرج؛ (1391)، ژئومورفولوژی مناطق شهری، تهران، انتشارات سمت، چاپ چهارم، 229ص.
5. طالع جنکانلو، علی؛ طالعی، محمد؛ کریمی، محمد؛ (1394)، ارزیابی تناسب اراضی مسکونی به روشFUZZY، OWAوTOPSIS، نشریه علوم و فنون نقشه‌برداری، دوره 4، شماره 4، صص 45-29.
6. طالعی، محمد؛ سلیمانی، حسین؛ فرج‌‌زادهاصل، منوچهر؛ (1393)، ارزیابی تناسب اراضی برای کشت دیم بر مبنای مدل فائو و با استفاده از تکنیک تلفیقیOWA-AHPوFUZZYدر محیطARCGIS(مطالعه موردی: شهرستان میانه)، نشریه آب‌وخاک، جلد 28، شماره 1، صص 156-139.
7. نیری، هادی؛ سالاری، ممند؛ گنجائیان، حمید؛ امانی، خبات؛ (1396)، ارزیابی ژئومورفولوژیکی تناسب زمین برای گسترش کالبدی شهر سنندج با اعمال مناطق ممنوعه ژئومورفولوژیکی، پژوهش‌‌های جغرافياي برنامه ريزي شهري، دوره 5 ، شماره 1، صص 147-129.
8. نیری، هادی؛ کرمی، محمدرضا؛ (1395)، امکان سنجی آسیب پذیری شهر سنندج در برابر زلزله با استفاده از مدل متوسط وزنی مرتب شده (OWA)، مطالعات نواحی شهری، سال سوم، شماره 6، صص 152-135.
9. یاری‌‌قلی، وحید؛ زرین کاویانی، عظیم، سلطانی، ابوالفضل (1395)، تعیین اراضی مناسب توسعه شهري با استفاده از روش تحلیل فرآیند سلسله مراتبی(AHP)، مطالعه موردی: شهر زنجان، فصل نامه جغرافيا و برنامه‌‌ريزيشهريچشم‌‌انداززاگرس، دوره 8، شماره 28، صص 190-173.
10. Aburas, M, M. Abdullah, H, S. Ramli, F, M. Ashaari, H, Z. (2015), Review of Land Suitability Analysis for Growth by using the GIS- Based Analytic Hierarchy Process, Asian Journal of Applied Sciences, V:3, 06, pp: 869-878.
11. Al- Shalabi, M. Billa, Lawal. Pradhan, B. Mansor, S. Al- Sharif, A. (2013), Modelling urban growth evolution and land-use changes using GIS based cellular automata and SLEUTH models: the case of Sana’a metropolitan city, Yemen, Environmental Earth Sciences, V:70, 1, pp: 425-437.
12. Alvarez, R. Fors, I. (2011), Dusting-off the File: A Review of Knowledge on urban ornithology in Latin America", Journal of Landscape and Urban Planning, V:101, 1, pp: 1-10.
13. Bagan, H. Yamagata, Y. (2012), Landsat analysis of urban growth: How Tokyo became the world's largest megacity during the last 40 years, Remote Sensing of Environment, V:127, pp: 210- 222.
14. Chang, N, B. Parvathinathan, G. Breeden, J. (2008), combining GIS with fuzzy multicriteria decicsion-making for landfill siting in a fast-growing urban region, Journal of Environmental Management, V:87, 1, pp: 139-153.
15. Garouani, A. Mulla, D. Garouani, S. Knight, J, (2017), Analysis of urban growth and sprawl from remote sensing data: Case of Fez, Morocco, International Journal of Sustainable Built Environment, V: 6, 1, pp: 160-169.
16. Jiang, L. Deng, X. Seto, K. C. (2013), The impact of urban expansion on gricultural landuse intensity in China, Land Use Policy, V:35, pp: 33–39
17. Merwe, J.(1997), Gis - aided land evaluation and decision-making for regulating urbanexpansion: A South African case study, Geo Journal, V: 43, 2, pp: 135-151.
18. Rinner, C. Malczewski, J. (2002), Web-enabled spatial decision analysis using ordered weighted averaging, Journal of Geographical Systems, V: 4, 4, pp:385-403.
19. Taha, L. (2014), Assessment of urbanization encroachment over Al-Monib island using fuzzy post classification comparison and urbanization metrics, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, V:17, pp: 135-14
