طرحواره های جنسی و بهزیستی روانشناختی در زنان متاهل: بررسی نقش واسطه ای کارکرد جنسی
محورهای موضوعی : تخصصیرضا چالمه 1 , فاطمه عبداللهی 2
1 - گروه روانشناسی دانشگاه شیراز
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، موسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز
کلید واژه: طرحواره های جنسی, بهزیستی روانشناختی, کارکرد جنسی, زنان متاهل.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش واسطه ای کارکرد جنسی در رابطه بین طرحواره های جنسی با بهزیستی روانشناختی در زنان متاهل انجام شد. روش پژوهش توصيفي، از نوع هبستگي بود که با استفاده از روش مدل‌يابي معادلات ساختاري انجام شد. جامعة آماري شامل زنان متاهل شهر شیراز بودند. با استفاده از روش نمونه‌گيري در دسترس تعداد 150 نفر انتخاب گردید. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه های شاخص عملکرد جنسی زنان (روزن و همکاران،2000)، طرحواره جنسی (آندرسون و سیروانوسکی،1994) و بهزیستی روانشناختی (ریف، 1995) بود. داده های جمع آوری شده در دوسطح توصیفی (با استفاده از میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (با استفاده ضریب همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار amos-21) مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که طرحواره های پرشور-عاشقانه و صریح-راحت رابطه مثبت و معنی دار و طرحواره خجالتی-محتاط رابطه منفی و معنی دار با بهزیستی روانشناختی در زنان متاهل داشتند. همچنین کارکرد جنسی نیز پیش بین مثبت و معنی دار بهزیستی روانشناختی بود. علاوه بر این نتایج بیانگر این بود که کارکرد جنسی توانست بین طرحواره پرشور-عاشقانه با بهزیستی روانشناختی نقش واسطه ای ایفا کند. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گیری کرد که طرحواره های جنسی هم بطور مستقیم و هم با واسطه عملکرد جنسی می توانند بر بهزیستی روانشناختی زنان متاهل تاثیرگذار باشند.
The aim of this study was to investigate the mediating role of sexual function in the relationship between sexual schemas and psychological well-being in married women. The descriptive research method was a constraint type which was performed using structural equation modelling method. The statistical population included married women from Shiraz. Using the available sampling method, 150 people were selected. Assessment tools included women's sexual performance index questionnaires (Rosen et al., 2000), sexual schema (Anderson and Sirvanowski, 1994), and psychological well-being (Reef, 1995). The data collected were analyzed in two descriptive levels (using mean, standard deviation) and inferential (using correlation coefficient and structural equation modelling with amos-21 software). The results showed that passionate-romantic and explicit-comfortable schemas had a positive and significant relationship and shy-cautious schemas had a negative and significant relationship with psychological well-being in married women. Sexual function was also a positive and significant predictor of psychological well-being. In addition, the results indicated that sexual function was able to mediate between passionate and romantic schemas and psychological well-being. Based on the research findings, it can be concluded that sexual schemas both directly and through sexual function can affect the psychological well-being of married women.
1- اکبری، علی و دهکردی، مهناز. (1389). رابطه عملكرد جنسي زنان با سازگاري زناشويي، مجله علوم رفتاری، 4، 3، 199-206.
2- بابایی انسیه. (۱۳۹۷) پیش¬بینی تعارضات زناشویی زنان درگیر خشونت خانگی براساس طرحواره¬های جنسی، عملکرد جنسی و رضایت جنسی. روان پرستاری. ۶،۵،.۱۶-۲۴.
3- حاج نصیری حمیده، اصلان¬بیگی نفیسه، معافی فرنوش، مافی مریم، باجلان زهرا. (۱۳۹۷) بررسی ارتباط عملکرد جنسی با سلامت روان در زنان باردار. روان پرستاری، ۶ (۲) :۳۳-۴۰.
4- جوشن لو، محسن؛ رستمی، رضا و نصت¬آبادی، مسعود.(1385). بررسی ساختار عاملی مقیاس بهزیستی جامعه، فصلنامه روان¬شناسی تحولی: روان¬شناسان ایرانی، سال سوم، شماره 9، 35-51.
5- چالمه، رضا.(1390). نقش واسطه¬ای بخشایش در رابطه ویژگی¬های شخصیتی و بهزیستی روان¬شناختی نوجوانان، روش¬ها و مدل¬های روان¬شناختی، 2، 6، 1-16.
6- زارعی، جمیله؛ طرفداری، اعظم؛ پورحسین، رضا و حبیبی، مجتبی.(1396). رابطه طرحواره¬های جنسیتی با سلامت جنسی در زنان یائسه، رویش روان¬شناسی، 6، 3، 111-125.
7- مجتبايي مينا، صابري هايده، عليزاده عزيزه. (1393).كاركرد جنسي زنان: نقش طرحواره¬هاي جنسي و تصوير بدني. روان-شناسي سلامت، 3، 1، 52-60.
8- معتمدی، هانیه (1393). بررسی نقش واسطه¬گری طرحواره¬های جنسی در رابطه آگاهی جنسی با عملکرد جنسی زنان و مردان متأهل دانشگاه اصفهان. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
9- موسوی، سمیه؛ مهدی¬زادگان، ایران و آقایی، اصغر.(1393). رابطه رضایت زناشویی و شکایات روان¬تنی با بهزیستی روان-شناختی دبیران زن دوره متوسطه شهرستان شهرکرد. دوره 7، شماره 23،145-160.
10- Andersen,B. & Cyranowski,J. M.(1994). "Women sexual –self schema".Journal of Personality and Social Psychology. 67(6).1079 -1100.
11- Andersen, B. & Cyranowski, J. M. (2009). "Women sexuality: behaviors, responses and individual difference". NIH public access, 63 (6): 891-906.
12- Bachmann, G, Stern, L, and Ramos, J.(2008). Female Sexual Function, This chapter of book: libr. women's med. (ISSN: 1756-2228).
13- Baxter, J. & Hewitt, B. (2011), Relationship transitions and subjective wellbeing: A longitudinal analysis, 10th Anniversary Research Conference. University of Melbourne.
14- Bucek, R.A., Puchner, S., Lammer, J. (2006). Mid- and long-term quality-of-life assessment in patients undergoing uterine fibroid embolization. AJR Am Journal Roentgenol, 186, 877-82.
15- Carpenter, K., Andersen, B., Fowler, J., & Maxwell, L. (2009). Sexual self schemaas a moderator of sexual and psychological outcomes for gynecological cancer survivors.Archives of Sexual Behavior, 38, 929-841.
16- Carrobles, J. A., Gámez Guadix, M., & Almendros, C. (2011). Sexual Functioning, Sexual Satisfaction, and Subjective and Psychological Well-being in Spanish Women. Anales De Psicología / Annals of Psychology, 27(1), 27-34.
17- Chow, H.P.H.(2007). Psychological well-being and scholastic achievement among university students in a Canadian Prairie City. Social Psychoogical Education, 10, 483- 493.
18- David, V., Megan, M., Ronald, W.W., Carolyn, E., Joann, S. (2007). Sex differences in the use of demand and withdraw behavior in marriage: Examining the Social structure hypothesis. Journal of counseling psychology, vol54(2), Apr2007, 165-177. Doi: 10-1037/0022-0167. 54. 2. 165.
19- Donaghue, N.(2009). Body satisfaction, sexual self-schemas and subjective well-being in women. Body Image.6(1):37-42.
20- Lindgren, K. P., Schact, R. L., Mullins, P. M. & Blayney J. A. (2011). "Cognitive representation of sexual self-differ as a function of gender and sexual debut". Arch Sex Beahav. 40:111-120.
21- Male DA., Fergus KD, Cullen K. Sexual identity after breast cancer. Current Opinion in Supportive and Palliative Care. 2016;10:66–74.
22- Mueller, K., Rehman, U.S., Fallis, E.E.(2016). An interpersonal investigation of sexual self-schemas. Archives of Sexual Behavior. 45(2):281-290.
23- Radlove, S. (2009). Sexual response and gender roles. In ER. Allgeier & McCormick (Eds). Changing boundaries, Gender roles & sexual behavior, 292.
24- Rosen R1, Brown C, Heiman J, Leiblum S, Meston C, Shabsigh R, Ferguson D, D'Agostino R Jr.(2000). The Female Sexual Function Index (FSFI): a multidimensional self-report instrument for the assessment of female sexual function. J Sex Marital Ther. 2000 Apr-Jun;26(2):191-208.
25- Reissing, Elke D., Lalibrete, Genevieve M., Davis, Hannah J. (2005). Young women’s sexual adjustment: The role of sexual self- schema, sexual self- efficacy, sexual aversion and body attitudes. The Canadian journal of human sexuality, 14 (3/4): 77-85.
26- Ryff, C. D., & Keyes, C.L. (1995), The structure of psychological well- being revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719 – 727.
27- Sin, N. L., & Lyubomirsky, S. (2009), Enhancing well-being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: A practice-friendly meta-analysis, Journal of Clinical Psychology, 65(5), 467–487.
28- Vitale, S., Padula, F., Gulino, F.A.(2015). Management of uterine fibroids in pregnancy: recent trends. Curr Opin Obstet Gynecol,27,432-7.
29- Vitale, S., Rosa, V., Rossetti, D., and Lagana, A. (2017). Sexual function and psychological well-being after uterine artery embolization, Italian Journal of Gynaecology and Obstetrics, 29,2, 7-9.
30- World health organization (2014). Gender and reproductive rights, glossary, sexual health. Retrieved September 15, 2015, from www.who.int
