رتبه¬بندی مصادیق و مؤلفه¬های مسئولیت اجتماعی در نظام بانکداری ایران بر اساس روش و فرایند تحلیل سلسله مراتبی گروهی (GAHP)
محورهای موضوعی :عطاالله رفیعی آتانی 1 , مژگان نظری 2
1 - دانشگاه علم و صنعت
2 - دانشگاه علامه طباطبایی
کلید واژه: مسئولیت ¬اجتماعی, نظام بانکی, فرایند تحلیل سلسله مراتبی گروهی,
چکیده مقاله :
مسئوليت اجتماعي، از موضوعاتي است که اخیراً موردتوجه بسیاری از سازمان‌ها قرارگرفته است. درواقع امروزه مديران، مشتريان و سهامداران سازمان‌ها دریافته‌اند که تمام سازمان‌ها فارغ از نوع فعاليت خود در قبال تمام سهامداران، محیط‌زیست و جامعه‌ای که در آن فعاليت می‌کنند، مسئول هستند. اين پژوهش که يک مطالعه توصيفي، کاربردي و پيمايشي است، به‌منظور ارائه چارچوبی برای وزن¬دهی و رتبه¬بندی مصادیق مسئولیت اجتماعی در نظام بانکی کشور انجام‌شده است. مسئولیت اجتماعی شامل 6 بُعد مسئولیت¬های اقتصادی، انسان¬دوستانه، اخلاقی، حقوقی، شرعی و مسئولیت¬های تکنولوژی بانکداری است. این پژوهش همچنین بانک¬های کشور را در ۴ دسته¬ی بانک¬های دولتی، نیمه¬دولتی، خصوصی و قر¬ض¬الحسنه¬ای، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی گروهی (GAHP) مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده است. لذا بانک¬های کشور ازنظر میزان اهتمام به مسئولیت اجتماعی و ایفای تعهدات خود در این زمینه نیز رتبه¬بندی شده¬اند. سپس از منظر ابعاد 6 گانه مسئولیت اجتماعی هریک از ۴ نوع نظام بانکی رتبه¬بندی شده¬اند. نهایتاً در مرحله آخر، مصادیق مختلف مسئولیت اجتماعی را با توجه به دسته¬بندی¬های آن¬ها با یکدیگر مورد مقایسه و رتبه¬بندی قرار داده¬ایم. داده‌های جمع‌آوری‌شده، از طريق تکنيک تحلیل سلسله مراتبی و به کمک نرم‌افزارExpert Choice موردبررسی و آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می¬دهد که از میان ابعاد مسئولیت اجتماعی در ایفای مسئولیت اجتماعی در سیستم بانکی کشور، مسئولیت¬های اقتصادی بالاترین رتبه را دارند و نیز بانک¬های قرض¬الحسنه¬ای به‌عنوان شاخص بانکداری اسلامی، نسبت به سایر بانک¬ها در این زمینه پیشتاز هستند و بانک¬های دولتی در رتبه¬ دوم قرار دارند.
امامی، حسن. (1385). "مسئولیت اجتماعی سازمان، الزامی برای پایداری"، انجمن مدیریت کیفیت ایران، شماره 15.
برزگر، قدرت¬الله. (1392). مدلی برای افشاء مسئولیت اجتماعی شرکت¬ها (CSR) و ارتباط با عملکرد مالی، پایان¬نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
تقی نتاج، غلامحسین؛ نجف پور کردی، حمیدرضا و بحری، جمال. (1391). هنجارهای یک نظام مالی اخلاقی و شرایط نیل به نظام مالی ایده¬آل در حوزه بانکداری، بیست و سومین همایش بانکداری اسلامی، تهران، موسسه عالی آموزش بانکداری ایران.
حبیبیان نقیبی، مجید (1381)، "قرض الحسنه و راهبردهای توسعه اقتصادی"، فصلنامه نامه مفید، شماره 31.
خسروی، علی اکبر، بانکداری، چاپخانه بانک ملی ایران، سال 1325.
خلعتبری، فیروزه، مجموعه مفاهیم پولی، بانکی و بین المللی، انتشارات شباویز، مرداد سال 1371.
زاهد غروی، مهدی. (1382). نقش سیستم بانکی در تأمین و تجهیز منابع مالی رشد اقتصادی ایران، پایان¬نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده اقتصاد.
سپاسی، سحر و امیرحسین راهداری، ۱۳۹۲، ارائه چارچوب افشای مسئولیت اجتماعی اسلامی برای نظام بانکی کشور، نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس توسعه مدیریت پولی و بانکی.
شافعی، رضا؛ احمدی ده¬رشید، کیومرث. (1392). مسئولیت¬پذیری اجتماعی سازمانی: مفاهیم، نظریه¬ها، الگوها و کاربردها. تهران: انتشارات سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
شمسیان، نسرین. (1389). خصوصی سازی و تأثیر آن بر درجه رقابت در سیستم بانکی کشور، پایان¬نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده اقتصاد.
فدوی، عارفه. (1394). تحقیق در عملیات پیشرفته: تصمیم¬گیری چند معیاره (چاپ اول). تهران: انتشارات نگاه دانش.
کرین، اندرو؛ ماتن، درک و اسپنس، لوراجی. (1968). مسئولیت اجتماعی سازمان¬ها (برداشت¬ها و مورد پژوهی¬ها در عرصه جهانی). ترجمه بنیاد توانمند سازی منابع انسانی ایران (1389). تهران: شهرداری تهران، اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی؛ جامعه¬شناسان.
مجتهد، احمد و حسن زاده، علی، پول و بانک، موسسات تحقیقات پولی و بانکی، پژوهشکده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1380.
محمد غفاری، حسن(1385)، "بررسی تأثیر قرض الحسنه بر توزیع درآمد"، دانش¬پژوهان، شماره 9.
ملکی، سمیرا، ۱۳۹۱، بررسی تأثیر ابعاد مسئولیت اجتماعی سازمانی بر وفاداری مشتریان بانک سپه، چهارمین کنفرانس بین المللی بازاریابی خدمات بانکی، تهران، مرکز بازاریابی خدمات مالی
نیکو مرام، هاشم و محمدیان ساروی، محسن (1389). نقش مدیران در ارتقاء مسئولیت اجتماعی از دیدگاه اسلام، پژوهشنامه مسئولیت اجتماعی، مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، شماره 60.
Carroll, A.and Shabana, K. (2010),”The business case for corporate social responsibility: A review of concepts, researches and practice”, International Journal of Management Reviews.
Friedman, M. (1970) ''A Friedman Doctrine: The Social Responsibility of Business Is to Increase Its Profits", The New York Times Magazine, September 13.
Haniffa, R. M. (2002). Culture, corporate governance and disclosure in Malaysian corporations. Abacus, 38(3), 317-349.
Peterson, R. T., & Hermans, C. M. (2004). The communication of social responsibility by US banks. International Journal of Bank Marketing, 22(3), 199-211.
Pool thong, Y., & Mandhachitara, R. (2009). Customer expectations of CSR, perceived service quality and brand effect in Thai retail banking. International Journal of Bank Marketing, 27(6), 408-427.
Robbins, S. P., & Coulter, M. (2007). Principles of management. Translated by Seyyed Mohammad Arabi and Mohammed Ali Hamid Rafiee and Behrouz Asrari Ershad, Fourth Edition, Tehran: Office of Cultural Studies.
پی نوشت
