جستاری در حقیقت بداء و ارتباط آن با قضا و قدر الهی از نگاه فرق اسلامی
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
1 - استادیار گروه حکمرانی فرهنگی اجتماعی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
اين مسأله که آيا سرنوشت انسانها به دست خودشان است؟و آيا قابل تغيير و تبديل است يا خير؟از مسائلي است که پيش از آنکه ذهن يک متکلم را بخود مشغول کند ذهن هر عامّي را نيز به خود مشغول مي‌کند. این مقاله در صدد است تا با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و رویکرد تطبیقی، حقیقت بداء و ارتباط آن با قضا و قدر الهی را بررسی نماید. با این تحقیق بدست آمد که بداء در قضا و قدر غير حتمي صورت مي‌گيرد که مختص موجودات مادي مي‌باشد و موجودات مادي هم داراي علل واسباب مختلفي هستند. بنابراين به ناچار معلول، هم که عين ربط مي‌باشد با تغيير علل، تغيير خواهد کرد و لذا همه افعال در کتابِ محو و اثبات، ثبت شده است که با توجه به شرائط و تغيير وضعّيت شخص تغيير مي‌کند چنانکه اين مطلب از آيات و روايات معصومين(عليهم السلام) برداشت مي‌شود. علاوه بر اين با توجه به اينکه براي خداوند هم علم ذاتي و هم علم فعلي صادق است، بحث قضا و قدر و بداء در تقدير الهي مربوط به علم فعلي خداوند است که از مقام افعال انسانها متشرع مي‌شود و تغيير در علم فعلي خداوند اشکالي ندارد چون به ذات باري بر نمي‌گردد. ضمن اينكه علم و اراده خداوند به انسان و افعالش همراه با خصوصيات و ويژگيهاي آن تعلق گرفته که از جمله آن ويژگيها اختيار داشتن است.
This issue of whether people's destiny is in their own hands? And whether it can be changed or not? It is one of the issues that before it occupies the mind of a theologian, it also occupies the mind of every common man. This article intends to use the library research method and comparative approach to examine the truth of Bada and its relationship with God's destiny. Through this research, it was found that bada occurs in non-deterministic destiny, which is specific to material beings, and material beings also have different causes. Therefore, inevitably, the effect, which is the object of the relation, will change with the change of the causes, and therefore, all the verbs are recorded in the book of erasure and proof, which changes according to the conditions and the change of the person's situation, as this article from the verses and narrations of the innocents. peace be upon him) is collected. In addition, considering that for God, both intrinsic knowledge and actual knowledge are true, the discussion of Qada, Qadr, and Bada in divine destiny is related to God's actual knowledge, which is based on the status of human actions, and there is no problem in changing God's actual knowledge because It does not return to its essence. In addition, God's knowledge and will has been assigned to man and his actions along with his characteristics and features, among which is having authority.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 170 - 151
جستاری در حقیقت بداء و ارتباط آن
با قضا و قدر الهی از نگاه فرق اسلامی
محمد اسماعیل عبداللهی 1
|
اين مسأله که آيا سرنوشت انسانها به دست خودشان است؟و آيا قابل تغيير و تبديل است يا خير؟از مسائلي است که پيش از آنکه ذهن يک متکلم را بخود مشغول کند ذهن هر عامّي را نيز به خود مشغول مي‌کند. این مقاله در صدد است تا با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و رویکرد تطبیقی، حقیقت بداء و ارتباط آن با قضا و قدر الهی را بررسی نماید. با این تحقیق بدست آمد که بداء در قضا و قدر غير حتمي صورت مي‌گيرد که مختص موجودات مادي مي‌باشد و موجودات مادي هم داراي علل واسباب مختلفي هستند. بنابراين به ناچار معلول، هم که عين ربط مي‌باشد با تغيير علل، تغيير خواهد کرد و لذا همه افعال در کتابِ محو و اثبات، ثبت شده است که با توجه به شرائط و تغيير وضعّيت شخص تغيير مي‌کند چنانکه اين مطلب از آيات و روايات معصومين(عليهم السلام) برداشت مي‌شود. علاوه بر اين با توجه به اينکه براي خداوند هم علم ذاتي و هم علم فعلي صادق است، بحث قضا و قدر و بداء در تقدير الهي مربوط به علم فعلي خداوند است که از مقام افعال انسانها متشرع مي‌شود و تغيير در علم فعلي خداوند اشکالي ندارد چون به ذات باري بر نمي‌گردد. ضمن اينكه علم و اراده خداوند به انسان و افعالش همراه با خصوصيات و ويژگيهاي آن تعلق گرفته که از جمله آن ويژگيها اختيار داشتن است.
واژگان کلیدی
بداء؛ قضا و قدر، علم پیشین الهی؛ اراده الهی.
[1] . استادیار گروه حکمرانی فرهنگی اجتماعی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، ایران.
Email: m.e.abdollahi@ut.ac.ir
تاریخ دریافت: 22/1/1403 پذیرش نهایی: 24/4/1403
