نقد و بررسی دیدگاه متکلمین درباره خلق اعمال بر اساس نظریه صدر المتألهین شیرازی
محورهای موضوعی : کلام اسلامیعذرا یوسفی 1 , سیدحسن بطحایی 2 , محمدرضا متقیان 3 , روح الله نادعلی 4
1 - دانشگاه پیام نور، قم
2 - دانشگاه پیام نور، تهران
3 - دانشگاه پیام نور، تهران
4 - دانشگاه پیام نور، تهران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مسئله «جبر و اختیار» از مسائل مهم کلامی و فلسفی افعال اختیاری انسان است. اندیشمندان کوشیدند هر کدام بنا به مبانی و پیش فرض های دینی، علمی و معرفتی خود به تبیین حقیقت و ابعاد این مسئله بپردازند. برخی به نظریه جبر و برخی دیگری به نظریه های اختیار گرایش پیدا کردند. متکلمین اشاعره با اذعان به توحید افعالی، بر این باورند که همه افعال بندگان مخلوق خداوند است و انسان تنها کسب کننده فعلی است که خداوند آن را به دست انسان ایجاد می‌کند. معتزله به انگیزه نفی بدی‌ها از خداوند منکر صدور فعل عبد از خدا شده‌اند و منشأ افعال اختیاری را عبد می‌دانند. صدرالمتألهین با استفاده از دلایل عقلی و مبانی وحیانی، درصدد جمع اختیار انسان و توحید افعالی برآمده است. در این پژوهش بیان مبانی اشاعره و مبانی معتزله درباره افعال اختیاری انسان است و تحلیل و نقد آن مبانی ملاصدرا درباره افعال اختیاری انسان تبیین می‌شود و رابطه آن با توحید افعالی با توجه به دلایل عقلی و نقلی مورد تحلیل و پژوهش قرار می‌گیرد.مقاله به این رهاورد خواهد رسید که دیدگاه معتبر نزد امامیه دیدگاه ملاصدرا است.
The issue of "deterrence and free will" is one of the important theological and philosophical issues of human voluntary actions. The thinkers tried to explain the truth and dimensions of this issue based on their religious, scientific and epistemological foundations and assumptions. Some were inclined to the theory of determinism and others to the theories of free will. Acknowledging the monotheism of verbs, Ash'ari theologians believe that all the verbs of the servants are God's creation and man is the only current acquirer that God creates by man's hand. Mu'tazila, motivated by the negation of evils from God, have denied the issuance of the verb ``Abd'' from God, and consider ``Abd'' as the origin of optional verbs. Sadr al-Mutalahin, by using rational reasons and revealed principles, has sought to gather the will of man and monotheism of actions. In this research, the Ash'areh principles and Mu'tazila principles about the voluntary actions of man are explained and the analysis and criticism of Mulla Sadra's principles about the voluntary actions of man are explained and its relationship with the monotheism of verbs is analyzed and researched according to rational and narrative reasons. It will be said that the authentic view of Imamia is Mulla Sadra's view.
