مدل سازی معادلات ساختاری گرایش به طلاق براساس باورهای بدکارکردی جنسی، باورهای ارتباطی با میانجی گری دلزدگی زناشویی
محورهای موضوعی :هانا اسدی 1 , فواد شریفی 2 , حسین قمری کیوی 3
1 - دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2 - کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 - استاد تمام گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
کلید واژه: میل به طلاق, باورهای بدکارکردی جنسی, باورهای ارتباطی, دلزدگی زناشویی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی برای پیش بینی میل به طلاق بر اساس باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی با میانجی گری دلزدگی زناشویی در زنان و مردان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهراردبیل بود. روش: این پژوهش از نظر روش شناسی در زمره ی پژوهش های همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه مراجعان مراکز مشاوره شهر اردبیل بود که از این میان 290 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه پرسشنامه باورهای بد کارکردی جنسی نوبره، پنیتو وگویا (2007) ، پرسشنامه باورهای ارتباطی آيدلسون و اپشتاين (1981)، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (1996) و پرسشنامه میل به طلاق روزبولت، زمبروت (1983) استفاده شد. تحلیل داده ها به روش مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS-24 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد با توجه به شاخص های برازش ارائه شده، مدل پژوهش پس از اصلاح از برازش مناسبی برخوردار است. همچنین، اثر مستقیم باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی بر میل به طلاق معنادار بود و در رابطه بین باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی با میل به طلاق، دلزدگی زناشویی نقش میانجی داشت. نتیجه گیری : نتایج پژوهش نشان داد که باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی به صورت مستقیم تاثیر مثبت بر میل به طلاق دارد و باورهای بد کارکردی جنسی با میانجی گری دلزدگی زناشویی اثر غیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق دارد و باورهای ارتباطی با میانجی گری دلزدگی زناشویی اثرغیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق نشان می دهد. به تعبیری سرخوردگی و دلزدگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی علاقگی و بی تفاوتی به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به جای عواطف مثبت همراه است بنابراین، با در نظر گرفتن پیامدهای ناشی از دلزدگی زناشویی زوجین می توان تا حد زیادی تمایل زوجین به طلاق را پیش بینی کرد.
The purpose of this study was to present a model for predicting the inclination toward divorce based on dysfunction sexual beliefs and relational beliefs with the mediation role of marital discontent in women and men seeking to counseling centers in Ardabil. In terms of methodology, this research is among correlational research. The statistical population comprised all individuals seeking counseling services in Ardabil's counseling centers, from which a sample of 290 people was chosen using the convenience sampling method. The required data were collected through the Nobreh, Penito &Vagoya Dysfunctional Sexual Beliefs Questionnaire (2007), Idelson and Epstein Relational Beliefs Questionnaire (1981), Pines' marital Discontent Questionnaire (1996) and Rosbolt and Zambrot's Divorce Propensity Questionnaire (1983). Data analysis was performed using structural equation model method and the AMOS-24 software. The results showed that according to the provided fit indices, the research model has a good fit after modification. Additionally, the direct effect of dysfunction sexual beliefs and relational beliefs on the inclination toward divorce was significant, and and marital discontent played a mediating role in the relationship between dysfunctional sexual beliefs, relational beliefs, and the inclination toward divorce. The results of the study indicated that dysfunctional sexual beliefs and relational beliefs directly contribute positively to the likelihood of divorce. Additionally, dysfunctional sexual beliefs indirectly influence divorce inclination through the mediation of marital discontent. Similarly, relational beliefs exhibit an indirect and positive impact on divorce inclination through the marital discontent mediation. In other words, marital discontent, characterized by emotional detachment, feelings of alienation, indifference, and the replacement of negative emotions for positive ones, significantly predicts the inclination of couples toward divorce.
1- اسپنس، سوزان(1385). درمان اختلالات جنسی (دیدگاه شناختی رفتاری). ترجمه حسن توزنده جانی، جهانشیر توکلی¬زاده، مسعود محمدی، و محمد دهگانی. تهران: پیک فرهنگ.
2- ادیب راد، نسترن؛ مهدوی، اسماعیل؛ ادیب راد، مجتبی؛ و دهشیری، غلامرضا(1384). مقایسه باورهای ارتباطی زنان مراجعه‌کننده به مراکز قضایی و زنان مایل به ادامه زندگی مشترک شهر تهران. خانواده پژوهی، 1(2)، 1-8.
3- پاینز، آیالامالاچ(1394). چه کنیم تا عشق رویایی به دلزد گی نینجامد. ترجمه فاطمه شاداب. تهران: انتشارات ققنوس.
4- خاتمی، سید محمدحسین؛ بهادرخان، ابراهیم؛ بندارکاخکی، زهرا؛ و بیانفر، فاطمه(1398). پیشبینی طلاق عاطفی بر اساس مؤلفه‌های باورهای ناکارآمد جنسی در زنان متأهل. مجله دانشکده پزشکی علوم پزشکی مشهد، 62(ویژه روانشناسی)، 786-797. doi:10.22038/MJMS.2020.15644
5- داودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا؛ و بهرامی، فاطمه(1390). رویکرد کوتاه‌مدت راه‌حل محور برای کاهش گرایش به طلاق در زنان و مردان مستعد طلاق. رفاه اجتماعی، ۱۱(۴۳)، ۱۳۴-۱۲۱.
6- رضاحاجی بیدگلی، الهام؛ و تمنایی¬فر، محمدرضا(1396). بررسی رابطه باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی. چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوری¬های اخیر در روانشناسی، 15-1.
7- زارعی محمودآبادی، حسن(1391). بررسی عوامل پیشبینی کننده میل به طلاق، تدوین مدل مداخله‌ای بومی و اثربخشی آن بر میل و خودکارآمدی مدیریت طلاق در زوجین متقاضی طلاق شهر یزد. پایان¬نامه دکتری دانشگاه اصفهان.
8- سادوک، بنجامین جیمز؛ سادوک، ویرجینیا آلکوت؛ و روئیز، پدرو(1400). خلاصه روان‌پزشکی. ترجمه فرزین رضاعی. تهران: انتشارات ارجمند.
9- شایسته، گلناز؛ صاحبی، علی؛ علی¬پور، احمد(1385). بررسی رابطة رضایتمندی زناشویی با باورهای ارتباطی و انتظارات غیرمنطقی زوجین. فصلنامة خانواده پژوهی، 2(7)، 238-223.
10- شفیعی، زهرا؛ و قمرانی، امیر(1396). نقش شخصیت تاریک و شکفتگی در دلزدگی زناشویی زوجین. زن و جامعه، 8(29)، 77-94. 20.1001.1.20088566.1396.8.29.5.4dor:
11- شمشیرگران، مرضیه؛ و همائی، رضوان(1397). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های آن با دلزدگی زناشویی در کارکنان متأهل شرکت ملی حفاری استان خوزستان. رویش روانشناسی، ۷(۱)، ۱۳۴-111. 20.1001.1.2383353.1397.7.1.8.7dor:
12- صاحب دل، حسین؛ جمشیدی، علیرضا؛ و شکوری، زینب(1396). رابطه باورهای ارتباطی و میزان بیثباتی ازدواج در زنان و مردان متأهل. زن و مطالعات خانواده، 9(35)، 78-65.
13- عباسی اسفجیر، علی¬اصغر؛ رمضانی، لیدا؛ و جوانمرد، مهدی(1395). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و رضایت زوجین با دلزدگی زناشویی فرهنگیان متأهل شهرستان بهشهر. فصلنامه دانش انتظامی مازندران، 7(4)، 43 – 56.
14- عبادت¬پور، بهناز؛ نوابی¬نژاد، شکوه؛ شفیع‌آبادی، عبداله؛ و فلسفی¬نژاد، محمدرضا(1392). نقش واسطه‌ای کارکردهای خانواده برای تاب‌آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. فصلنامه علمی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 4(13)، .45-29.
15- فاتحی، نازنین؛ و کچویی، محسن(1399). رابطه باورهای ارتباطی غیرمنطقی و دلزدگی زناشویی: نقش میانجی¬گر راهبردهای سازش نایافته تنشیم شناختی هیجان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(5)، 292-2912. doi:10.22038/MJMS.2021.17721
16- کمایی، فرشته؛ صداقتی¬فرد، مجتبی؛ و حقیقت، سارا(1394). بررسی رابطه کژکاری جنسی در زنان متأهل با دلزدگی زناشویی آن‌ها. فصلنامه روانشناسی تحلیلی-شناختی، 6(23)، 67-60. 20.1001.1.28222476.1394.6.23.6.9dor:
17- کیش¬بافان، بی¬بی مریم(1393). بررسی رابطه هوش هیجانی با باورهای ارتباطی و سازگاری زناشویی در معلمان زن مجتمع آموزشی شهید نوربخش شهرستان مشهد. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
18- محمدی، ابوالفضل؛ قائدی، غلامحسین؛ و محمدی¬جوینده، سمیه(1386). ارتباط باورهای بدکرکردی جنسی و افسردگی در افراد مبتلا به اختلال‌های جنسی. مجموعه مقالات سومین کنگرة سراسری خانواده و سلامت جنسی.
19- محمدی، محمد؛ شیخ هادی سیروئی، رحمن؛ گرافر، امیر؛ زهراکار، کیانوش؛ شاکرمی، محمد؛ و داورنیا، رضا(1395). اثر زوج-درمانی شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر افسردگی زناشویی و میل به طلاق در زوجین. ارمغان دانش، 21(11)، 1069-1086.
20- نادری، فرح؛ و افتخار، زهرا؛ و آملازاده، صغری(1388). رابطه ویژگی های شخصیت و روابط صمیمی با دلزدگی زناشویی در همسران معتاد مرد اهواز. یافته¬های نو در روانشناسی، 11(4)،61-78.
21- نظرپور، داوود؛ زهراکار، کیانوش؛ پوریحیی، مصطفی؛ و داورنیا، رضا(1398). اثربخشی زوجدرمانی مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی: تأثیر آن بر دلزدگی زناشویی. فصلنامه اعصاب شفای خاتم، ۷(۴)، ۶۰-۵۱. 10.29252/shefa.7.4.51doi:
22- Amato, P. R., & Hohmann‐Marriott, B. (2007). A comparison of high‐and low‐distress marriages that end in divorce. Journal of Marriage and Family, 69(3), 621-638. doi:10.1111/j.1741-3737.2007.00396.x
23- Azimi, M., Homayouni, A. R., & Mohammad Zadeh, R. A. (2016). To Investigate the Relationship between Marital Satisfaction and Attitude to Love and Quality of Life in Pregnant Women. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926, 1883-1892.
24- Bălănean, R. (2012). Postmodern psycho-social influences on the dysfunctional sexual beliefs of the Romanian youth. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 31, 714-718. doi:10.1016/j.sbspro.2011.12.129
25- Bartlik, B. D., Rosenfeld, S., & Beaton, C. (2005). Assessment of sexual functioning: Sexual history taking for health care practitioners. Epilepsy & Behavior, 7, 15-21. doi:10.1016/j.yebeh.2005.08.027
26- Ozouni-Davaji, R. B., Farahbakhsh, K., Esmaeily, M., & Kazemi, F. (2018). Effect of couple’s schema therapy in decreasing couples’ tendency to divorce among divorce-applicant couples. Journal of Research and Health, 8(1), 21-31.
27- Bernard, M. E. (2009). Dispute irrational beliefs and teach rational beliefs: An interview with Albert Ellis. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 27, 66-76. doi:10.1007/s10942-009-0089-x
28- Dowgwillo, E. A., Pincus, A. L., Newman, M. G., Wilson, S. J., Molenaar, P. C., & Levy, K. N. (2019). Two methods for operationalizing the interpersonal situation to investigate personality pathology and interpersonal perception in daily life. Personality disorders: What we know and future directions for research, 31-106. doi:10.1007/s10942-009-0089-x
29- Gottman, J. M. (2013). Why marriages succeed or fail, and how you can make yours last, New York:Simon & Suhuster.
30- Guerrero, L. K., Andersen, P. A., & Afifi, W. A. (2017). Close encounters: Communication in relationships. Sage Publications.
31- Hamamci, Z. (2005). Dysfunctional relationship beliefs in marital satisfaction and adjustment. Social Behavior and Personality: an international journal, 33(4), 313-328. doi:10.2224/sbp.2005.33.4.313
32- Lundblad, A. M., & Hansson, K. (2006). Couples therapy: effectiveness of treatment and long-term follow-up. Journal of family therapy, 28(2), 136-152. doi:10.1111/j.1467-6427.2006.00343.x
33- Hiyoshi, A., Fall, K., Netuveli, G., & Montgomery, S. (2015). Remarriage after divorce and depression risk. Social Science & Medicine, 141, 109-114. doi:10.1016/j.socscimed.2015.07.029
34- Damiris, I. K., & Allen, A. (2023). Exploring the Relationship between Early Adaptive Schemas and Sexual Satisfaction. International Journal of Sexual Health, 35(1), 13-29. doi:10.1080/19317611.2022.2155897
35- Epstein, W., & Eidelson, R. J. (1981). Unrealistic beliefs of clinical couples: Their relationships to expectations, goals and satisfaction. American Journal of Family Therapy, 9, 13-22. doi:10.1080/01926188108250420
36- Jackson, B., Grove, J. R., & Beauchamp, M. R. (2010). Relational efficacy beliefs and relationship quality within coach-athlete dyads. Journal of Social and Personal Relationships, 27(8), 1035-1050. doi:10.1177/0265407510378123
37- Johnson, M. D., Horne, R. M., Hardy, N. R., & Anderson, J. R. (2018). Temporality of couple conflict and relationship perceptions. Journal of Family Psychology, 32(4), 445.
38- Lawrence, E., Pederson, A., Bunde, M., Barry, R. A., Brock, R. L., Fazio, E., ... & Dzankovic, S. (2008). Objective ratings of relationship skills across multiple domains as predictors of marital satisfaction trajectories. Journal of social and personal relationships, 25(3), 445-466. doi:10.1177/0265407508090868
39- O'Leary, K. D. (Ed.). (2013). Assessment of marital discord (psychology revivals): An integration for research and clinical practice. Routledge. doi:10.4324/9781315851396
40- McCarthy, B. W. (2002). Sexuality, sexual dysfunction, and couple therapy. The Guilford Press.
41- Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional sexual beliefs as vulnerability factors for sexual dysfunction. The Journal of Sex Research, 68-75. doi:10.1080/00224490609552300
42-
43- Perissutti, C., & Barraca, J. (2013). Integrative behavioral couple therapy vs. Traditional behavioral couple therapy: A theoretical review of the differential effectiveness. Clínica y Salud, 24(1), 11-18. doi:10.5093/cl2013a2
44- Pines, A. M., & Nunes, R. (2003). The relationship between career and couple burnout: Implications for career and couple counseling. Journal of employment counseling, 40(2), 50-64. doi:10.1002/j.2161-1920.2003.tb00856.x
45- Pines, A. (2013). Couple burnout: Causes and cures. Routledge. doi:10.4324/9781315022291
46- Rowland, D. L., & Incrocci, L. (Eds.). (2008). Handbook of sexual and gender identity disorders. John Wiley & Sons.
47- Rusbult, C. E., & Zembrodt, I. M. (1983). Responses to dissatisfaction in romantic involvements: A multidimensional scaling analysis. Journal of experimental social psychology, 19(3), 274-293. doi:10.1016/0022-1031(83)90042-2
48- Sharp, E. A., & Ganong, L. H. (2000). Raising awareness about marital expectations: Are unrealistic beliefs changed by integrative teaching?. Family relations, 49(1), 71-76. doi:10.1111/j.1741-3729.2000.00071.x
49- Sobral, M. P., Matos, P. M., & Costa, M. E. (2015). Fear of intimacy among couples: Dyadic and mediating effects of parental inhibition of exploration and individuality and partner attachment. Family Science, 6(1), 380-388. doi:10.1080/19424620.2015.1106416
50- Sadeghi, L., & Samani, S. (2011). Components of couples sexual relationship: A moral perspective. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1616-1619. doi:10.1016/j.sbspro.2011.10.313
51- Sirin, H. D., & Deniz, M. (2016). The Effect of the Family Training Program on Married Women's Couple-Burnout Levels. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(5), 1563-1585.
52- Brandt, S. (2004). Religious homogamy and marital satisfaction: Couples that pray together, stay together. Sociological Viewpoints, 20, 11-20.
53- Tsapelas, I., Aron, A., & Orbuch, T. (2009). Marital boredom now predicts less satisfaction 9 years later. Psychological Science, 20(5), 543-545. doi:10.1111/j.1467-9280.2009.02332.x
54- Young, M. E., & Long, L. L. (1998). Counseling and psychotherapy of couple. New York: Guilford, 21-85.
55- Yousefi, N., & Keyani, M. (2012). Effectiveness of gestalt therapy and logo therapy on reducing males divorce tendency. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 1, 50-158.
56- Zheng, S., Duan, Y., & Ward, M. R. (2019). The effect of broadband internet on divorce in China. Technological Forecasting and Social Change, 139, 99-114. doi:10.1016/j.techfore.2018.07.038
مدل‌سازی معادلات ساختاری گرایش به طلاق بر اساس باورهای بدکارکردی جنسی، باورهای ارتباطی با میانجیگری دلزدگی زناشویی
هانا اسدی1، فؤاد شریفی2، حسین قمری گیوی3*
1- دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2- کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3- استاد تمام گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت: [25/7/1401] تاریخ پذیرش: [5/11/1401]
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی برای پیش بینی میل به طلاق بر اساس باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی با میانجی گری دلزدگی زناشویی در زنان و مردان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهراردبیل بود. روش: این پژوهش از نظر روش شناسی در زمره ی پژوهش های همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه مراجعان مراکز مشاوره شهر اردبیل بود که از این میان 290 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه پرسشنامه باورهای بد کارکردی جنسی نوبره، پنیتو وگویا (2007) ، پرسشنامه باورهای ارتباطی آيدلسون و اپشتاين (1981)، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (1996) و پرسشنامه میل به طلاق روزبولت، زمبروت (1983) استفاده شد. تحلیل داده ها به روش مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS-24 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد با توجه به شاخص های برازش ارائه شده، مدل پژوهش پس از اصلاح از برازش مناسبی برخوردار است. همچنین، اثر مستقیم باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی بر میل به طلاق معنادار بود و در رابطه بین باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی با میل به طلاق، دلزدگی زناشویی نقش میانجی داشت. نتیجه گیری : نتایج پژوهش نشان داد که باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی به صورت مستقیم تاثیر مثبت بر میل به طلاق دارد و باورهای بد کارکردی جنسی با میانجی گری دلزدگی زناشویی اثر غیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق دارد و باورهای ارتباطی با میانجی گری دلزدگی زناشویی اثرغیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق نشان می دهد. به تعبیری سرخوردگی و دلزدگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی علاقگی و بی تفاوتی به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به جای عواطف مثبت همراه است بنابراین، با در نظر گرفتن پیامدهای ناشی از دلزدگی زناشویی زوجین می توان تا حد زیادی تمایل زوجین به طلاق را پیش بینی کرد.
واژگان کلیدی: میل به طلاق، باورهای بدکارکردی جنسی، باورهای ارتباطی، دلزدگی زناشویی.
1- مقدمه
امروزه مشکلات خانواده‌ها به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. افزایش تعداد زوج‌های مشکل‌دار، به هم خوردن تعادل خانواده‌ها، مختل شدن روابط زوجین و همچنین آمار بالای طلاق شاهدی بر این ادعا است. پدیده طلاق، يکي از معضلات مهم در زندگي زوجین محسوب میشود که شيوع روزافزون آن پژوهشگران و نظریه‌پردازان حوزه خانواده و ازدواج را بر آن داشته که در مورد علل و عوامل تأثيرگذار بر آن به بررسي و تحقيق بپردازند (یوسفی و کیانی، 2012). طلاق فرایندی است که با تجربه بحران عاطفی هر دو زوج شروع میشود و با تلاش برای حل تعارض از طریق ورود به موقعیت جدید با نقش‌ها و سبک زندگی جدید خاتمه می‌یابد (Zheng, Duan & Ward, 2019). گرایش به طلاق بهعنوان تمایل زوجین به جدایی و گسستن رابطه زناشویی شامل سه بعد شناختی (تخیل در مورد طلاق)، عاطفی (هیجانات مثبت و منفی نسبت به طلاق) و رفتاری (آمادگی رفتاری برای اقدام به طلاق) است (Ozouni-Davaji, Farahbakhsh, Esmaeily & Kazemi, 2018). می‌توان اظهار داشت که تصميم به طلاق نتيجه فشار درونی شديدی است که حداقل به یکی از همسران وارد میشود که ممکن است از طریق برآورده نشدن نیازها یا اهداف، شیوه‌های مقابله‌ای ضعیف، مدیریت حوادث زندگی یا ناتوانی در انتقال احساسات به همسر باشد (Young & Long, 1998). به‌نوعی تمامی عوامل موقعيتي و ارتباطي میتوانند نقش تعیین‌کننده‌ای بر تعاملات زوجين و سلامت خانواده داشته باشند (عظیمی، همایونی و محمدزاده، 2016). طلاق و جدایی اثرات منفی زیادی چه ازلحاظ روانی و چه ازلحاظ جسمانی بر زوجین (شامل افزایش خطر بیماری‌های روانی، افزایش بیماری‌های جسمانی، خودکشی، تصادفات منجر به مرگ، خشونت و آدم کشی) و همچنین بر فرزندان (افسردگی، گوشه‌گیری، ضعف کفایت اجتماعی، مشکلات بهداشتی و تحصیلی) بر جای می‌گذارد (Hiyoshi, Fall, Netuveli & Montgomery, 2015). تجربه طلاق، سازگاری افراد را در تمام ابعاد (روان‌شناختی، جسمانی، اجتماعی و هیجانی) تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث کاهش عملکرد و ناکارآمدی اعضای خانواده پس از طلاق میگردد (محمدی، شیخ هادی سیروئی، گرافر، زهراکار، شاکرمی و داورنیا، 1395). پژوهشگران معتقدند عوامل گوناگونی در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی به تفکیک و نیز در تعامل با یکدیگر بر رابطه زوجین اثر گذاشته و ممکن است منجر به گرایش به سمت طلاق شوند (Amato & Hohmann‐Marriott, 2007). یکی از این عواملِ مشکل‌زا که در رابطه زوجین احتمال دارد اتفاق بیفتد باورهای بدکارکردی جنسی است بر طبق پژوهش‌ها افکار و نگرش‌های ناسازگارانه در چگونگی تفسیر اطلاعات در موقعیت‌های جنسی و نهایتاً تجربه، میل، برانگیختگی و ارگاسم نقش بسیار مهمی ایجاد می‌کند. اگر محرک ورودی به‌گونه‌ای تفسیر شود که باعث به وجود آمدن افکار جنسی مثبت شود در مقایسه با تغییری که باعث ایجاد افکار منفی میشود، احتمالاً تأثیرات متفاوتی بر پاسخ جنسی فرد خواهد داشت (اسپنس، 1385). عملکرد جنسی، بخشی از زندگی و رفتار انسان است و چنان با شخصیت فرد درهم آمیخته است که صحبت از آن بهعنوان پدیده مستقل، غیرممکن به نظر می‌رسد. تمایلات جنسی همواره مرکز توجه، علاقه و کنجکاوی بوده است و بر کیفیت زندگی فرد و شریک او تأثیر غیرقابل‌انکاری دارد (سادوک، سادوک و روئیز، 1400). یکی از مهم‌ترین عوامل خوشبختی در زندگی زناشویی، روابط لذت‌بخش جنسی است و رضایت‌بخش نبودن آن منجر به احساس محرومیت، ناکامی و عدم ایمنی در همسران میشود این محرومیت جنسی در بسیاری از مواقع درنهایت منجر به طلاق و ازهم‌گسستگی زندگی زناشویی میشود. بی‌توجهی به اهمیت مشکلات جنسی در روابط زناشویی موجب صدمات بسیاری به روابط زن و شوهر میشود و با ایرادگیری از همسر، ابراز نارضایتی از زندگی، قهرهای طولانی، تعارض، تهدید به جدایی و غیره همراه است (Mccarthy, 2002). رفتار جنسی به آن دسته از رفتارها و روش‌هایی اشاره دارد که انسان بر اساس آن‌ها، تمایلات جنسی خود را تجربه و اظهار می‌کند. افراد در زمان‌های متفاوت و به دلایل متفاوت، رفتارهای جنسی متفاوتی (از منظر شکل رفتاری و نه ماهیت) را از خود نشان می‌دهند. فعالیت جنسی طبیعی، ناشی از برانگیختگی جنسی و تغییرات فیزیولوژیکی در فرد برانگیخته شده است. هدف فعالیت جنسی در انسان رسیدن به ارگاسم و ارضاء نیاز است. فعالیت جنسی همچنین شامل مسیر و فعالیت‌هایی است که طی آن‌ها، علایق جنسی فرد دیگر (منظور شریک جنسی) نیز برانگیخته میگردد رفتار جنسی دربرگیرنده جنبه‌های زیستی، هیجانی و فیزیکی است که هر کدام از این جنبه‌ها به‌نوعی درگیر در رفتار جنسی بوده و در انجام آن مشارکت دارند (Rowland & Incrocci, 2008). وجود مشکلات جنسی، باعث میشود تا زوجین از روابط جنسی خود لذت کافی نبرده و این مسئله، خود را بهعنوان مشکلات زناشویی نشان دهد. از طرفی سازمان بهداشت جهانی مدعی است که رابطه جنسی حق اساسی بشر و بخش جدانشدنی زندگی وی می‌باشد که می‌تواند نقش مهمی در سلامت فرد ایفا کند. در کنار این مسائل، شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که رابطه جنسی بیشتری دارند و از آن لذت می‌برند عمر بیشتری نسبت به کسانی دارند که رابطه جنسی ندارند و این در حالی است که افراد بسیاری از بدکارکردیهای جنسی رنج می‌برند و سلامت روان و بهزیستی آنان به مخاطره میافتد (Bartlik, Rosenfeld & Beaton, 2005). از دیگر عوامل مؤثر بر زندگی زناشویی که رابطه معناداری با رضایت و دوام زندگی زناشویی دارد باورهای ارتباطی است منظور از باورهای ارتباطی، دیدگاه یا ذهنیتی است که زوجین نسبت به ارتباط زناشویی خود دارند و آن را بهعنوان واقعیت پذیرفته‌اند و منظور از باورهای ارتباطی ناکارآمد، آن شیوه از باورها و افکار غیرمنطقی است که مختص رابطه‌ی زناشویی است و در اثر استفاده بیش‌ازحد ایجاد مشکل می‌کند که دربرگیرنده: 1 (باور به مخرب بودن مخالفت)، 2 (باور به تغییرناپذیری) 3 (کمال‌گرایی جنسی) 4 (انتظار ذهن‌خوانی زوجین از هم) و 5 (باور به تفاوت‌های جنسیتی) است (Johnson, Horne, Hardy & Anderson, 2018). یکی از عواملی که تأثیر یک ارتباط را کاهش دهد و باعث درک نادرست پیام ارسال‌شده یا به عبارتی رمزگشایی درست آن شود عبارت از باورهای نادرست، پیش‌داوری‌ها و نگرش‌های منفی است (Dowgwillo, Pincus, Newman, Wilson, Molenaar & Levy, 2019). نتایج پژوهش گوئررو، اندرسن و عفیفی1 (2017) نشان داد که باورهای ارتباطی هر شریک بر رابطه زناشویی تأثیر می‌گذارد و تعیین می‌کند که چگونه به یکدیگر پاسخ می‌دهند و بر خشنودی زناشویی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. جکسون، گراو و بیچامپ2 (2010) نقش رابطة منطقی بین زوجین را به‌منظور جلوگیری از وقوع پدیدة دلزدگی زناشویی مهم می‌دانند و عدم توانایی در برقراری ارتباط منطقی با همسر را شایع‌ترین مشکلی می‌دانند که زوجین ناراضی مطرح می‌کنند. همچنین نتایج پژوهش شایسته، صاحبی و علیپور (1385) نشان می‌دهد که بین باورهای ارتباطی با رضایتمندی زناشویی رابطه منفی معنادار وجود دارد. یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت تعاملات زوجین، دلزدگی زناشویی است. دلزدگی حالت دردناك فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است کسانی را متأثر می‌سازد که توقع دارند عشق رؤیایی به زندگیشان معنا ببخشند. این حالت زمانی بروز می‌کند که آن‌ها متوجه میشوند علیرغم تلاش‌هایشان رابطه‌شان به زندگی معنا نداده و نخواهد داد (Perissutti & Barraca, 2013). مؤلفه‌های دلزدگی زناشویی در سه بعد جداگانه، اما مرتبط با هم شامل خستگی جسمانی، ازپا افتادگی روانی و از پاافتادگی عاطفی است (Sobral, Matos & Costa, 2015). دلزدگی با علائمی مثل از پا افتادن جسمی و نشانگانی مانند احساس خستگی، کسالت، بی‌حالی، سردردهای مزمن، دردهای شکمی، کم‌اشتهایی و پرخوری همراه است. از پا افتادن عاطفی با احساسهایی مثل آزردگی، عدم تمایل به حل مشکلات، ناامیدی، غمگینی، تهی بودن، بیمعنایی، افسردگی، بیکسی، بیانگیزگی، در دام افتادگی، بیهودگی، آشفتگی عاطفی و حتی انگیزههای خودکشی مشخص می شود. از پا افتادگی روانی نیز به شکل کاهش خودباوری، نظر منفی نسبت به همسر، احساس یأس و سرخورد گی نسبت به همسر، ناکامی در مورد خود و دوست نداشتن خود مشخص میگردد (Pines, 2013). زمانی که افراد پا به عرصه زندگی زناشویی میگذارند با انتظارات و توقعات خاصی که از پیش در ذهن خود داشتهاند، وارد این رابطه میگردند؛ اما زمانی که متوجه میشوند که واقعیت چیزی دیگر است به تدریج دچار نوعی احساس سرخوردگی و دلخوری و در نهایت دلزدگی از رابطه زناشویی خود میشوند، این پدیده امری تدریجی است و به ندرت ناگهانی اتفاق میافتد، در حقیقت عشق و صمیمیت به تدریج تحلیل میرود و همراه با آن فرسودگی کلی به وجود میآید، در بدترین حالت دلزدگی منجر به قطع شدن و شکستن رابطه زناشویی میشود (Pines, 2013). با توجه به آنچه گفته شد، باورهای بد کارکردی جنسی، باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی از عوامل پیشبینی کننده مهم و تأثیرگذار در کاهش کیفیت رابطه ی زوجی و افزایش بیثباتی در ازدواج هستند و میتوانند مقدمات بیمیلی زوجین به ادامه زندگی مشترک و تمایل به طلاق و جدایی را در آنان افزایش دهند. لذا پژوهش حاضر به بررسی عوامل پیشبینیکننده میل به طلاق از زوایایی جدید و با در نظر گرفتن متغیرهای باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی بهعنوان متغیرهای پیشبینی کننده مستقیم میل به طلاق و متغیر دلزدگی زناشویی بهعنوان متغیر میانجی پرداخت. هدف پژوهش حاضر آزمون مدل رابطه بین باورهای بدکارکردی جنسی وباورهای ارتباطی با میانجیگری دلزدگی زناشویی بود. همچنین فرضیههای پژوهش حاضر عبارتند از:
1- باورهای بدکارکردی جنسی بر میل به طلاق اثر مستقیم دارد.
2- باورهای ارتباطی بر میل به طلاق اثر مستقیم دارد.
3- باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی از طریق دلزدگی زناشویی بر میل به طلاق اثر غیرمستقم دارند
2- مرور مبانی نظری و پیشینه
بین رفتارها و اختلالات جنسی با باورهای جنسی رابطه وجود دارد. باورهای جنسی بهعنوان افکار فرد در مورد رفتارهای جنسی تعریف میشود. مطالعات قبلی نشان داده است، باورهای جنسی متفاوت در شکل‌گیری بدکارکردیهای جنسی متفاوت نقش مهمی دارد (Nobre & Pinto-Gouveia, 2006). باورهای بدکارکردی جنسی، خواه توسط آموزش، خواه توسط الگوهای فرهنگی متعارض تعیین شود، می‌تواند به سکوتی رنج‌آور منجر شود که مخفیانه و بدون آگاهی صحیح از دلایل آن، شخص را از نظر روانی تحلیل می‌برد و از پا در می‌آورد و بر کیفیت ارتباطش تأثیر منفی می‌گذارد و باعث کاهش صمیمیت زناشویی میشود (Bălănean, 2012). نقش باورهای ارتباطی ناکارآمد نیز بر مسائل زناشویی در پژوهش‌های مختلف موردمطالعه قرار گرفته است در این راستا می‌توان به ارتباط سطح بالای باورهای ارتباطی و سطح پایین رضایت زناشویی (Sharp & Ganong, 2000). باورها و بیثباتی در ازدواج (صاحب دل، جمشیدی و شکوری، 1396)، باورها و دلزدگی زناشویی (رضاحاجی بیگدلی و تمناییفر، 1396)، رابطة معنادار باورهای ارتباطی و سازگاری زناشویی (Hamamci, 2005؛ کیشبافان، 1393) و همچنین نتایج تحقیقات گاتمن3 (2013) که باورهای ارتباطی زوجین را پیشبینی کننده وقوع طلاق می‌داند، اشاره کرد. تحقیقات کارشناسان خانواده نشان می‌دهد که امروزه شیوع دلزدگی زناشویی بیشتر شده است. به‌طوری‌که 50% از زوجین در ازدواج خود با دلزدگی مواجه میشوند (عبادتپور، نوابینژاد، شفیع‌آبادی و فلسفینژاد، 1392). تساپلاس، آرون و اورباچ4 (2009)، در پژوهش خود نشان دادند که دلزدگی زناشویی منجر به از بین رفتن صمیمیت و جدایی عاطفی زوجین میشود. این موضوع سبب میشود تا زوجین نتوانند پاسخ مناسبی برای حل اختلاف‌هایشان بیابند.
شکل 1. مدل مفهومی پژوهش
3- روششناسی
پژوهش حاضر، همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زوجین متأهل مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهر اردبیل در سال 1401 بودند. در این مطالعه از روش نمونه‌گیری در دسترس و با در اختیار داشتن لیست افراد مراجعه‌کننده به این مراکز مشاوره، 290 نفر از این مراجعان انتخاب شدند و با ارائه پرسشنامه‌های پژوهش به این افراد اطلاعات لازم کسب شد. جهت تحلیل داده‌ها، از ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی اعتبار و از روایی سازه و تحلیل عاملی پرسشنامه‌ها برای کسب اطمینان از روایی پرسشنامه‌های پژوهش بهره گرفته شد. تحلیل داده‌ها در این پژوهش با نرم‌افزارهای SPSS-26 و AMOS-24 انجام گرفت.
الف) پرسشنامه باورهای بد کارکردی جنسی5: این پرسشنامه 40 ماده‌ای برای ارزیابی باورها و تصورات قالبی جنسی است که در ادبیات بالینی، عوامل مستعدکننده ایجاد بدکارکردی جنسی مردان و زنان تلقی میشود. پرسشنامه در دو نسخه مردان و زنان ارائه شده است. هر کدام از آن‌ها باورهای وابسته به هر جنس را به‌طور اختصاصی اندازه‌گیری می‌کند. از افراد خواسته میشود تا موافقت خود را در یک مقیاس پنج درجه‌ای از کاملاً مخالف تا کاملاً موافق طبقه‌بندی کنند (Nobre & Pinto-Gouveia, 2006). زیر مقیاس فرم زنان شامل شش باور است: باورهای مربوط به پاک‌دامنی زن، باورهای مربوط به میل و لذت جنسی به‌مثابه گناه، باورهای مربوط به تصویر بدنی، باورهای مربوط به تقدم عاطفه بر لذت جنسی و باورهای مربوط به تقدم وظایف مادرانه بر رابطه جنسی. پایایی آزمون بازآزمون برای نسخۀ مردان و زنان با فاصلۀ چهار هفته دارای همبستگی معنادار و رضایت بخشی بوده است. آلفای کرونباخ برای نسخه مردان 93./. و برای نسخه زنان 83./. همسانی درونی پرسشنامه را تأیید کرده است (Nobre & Pinto-Gouveia, 2006). در نسخه فارسی این پرسشنامه برای مردان همسانی درونی 89./؛ و برای زنان 80/./ به دست آمده است (محمدی، قایدی و محمدیجوینده، 1386). در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی کلی پرسشنامه باورهای بدکارکردی جنسی 902/0 بدست آمد.
ب) پرسشنامه باورهای ارتباطی6: اين پرسشنامه دارای 40 سؤال است که برای اندازه‌گیری باورهای ارتباطی درباره روابط زناشويی توسط اپشتاين و آيدلسون7 (1981) ساخته شده است و نسخه فارسی آن توسط (مظاهری و پور اعتماد،1380 به نقل از ادیب راد، مهدیف ادیب راد و دهشیری،1384) تهيه شده است. اين پرسشنامه دارای 5 خرده مقياس است که عبارتند از: الف-باور به مخرب بودن مخالفت، ب-باور به عدم تغييرپذيری همسر، پ-توقع ذهن‌خوانی، ت-کامل گرايی جنسی، ث-باور در مورد تفاوت‌های جنسيتی است. سؤالات اين پرسشنامه از نوع ليکرت می‌باشد و آزمودنی‌ها نظر خود را در مورد هر عبارت در قالب يکی از گزینه‌ها (کاملاً غلط تا کاملاً درست) ابراز می‌دارند. با جمع زدن امتیازات مربوط به هر خرده مقیاس، نمره خرده مقیاس مربوطه محاسبه و با جمع‌کردن نمره 5 خرده مقیاس، نمره کل باورهای ارتباطی محاسبه میشود. نمره بالاتر نشان‌دهنده باورهای ارتباطی غیرمنطقی‌تر است. ضریب آلفای کرونباخ برای این مقیاس از 72% درصد تا 81% برآورد شده است و هر خرده مقیاس رابطه معناداری با مقیاس‌های زناشویی دارد (O'Leary, 1987).
پ) مقیاس دلزدگی زناشویی8: این ابزار توسط پاینز در سال ۱۹۹۶ جهت اندازه‌گیری میزان دلزدگی زناشویی ساخته شده است. دارای ۲۱ عبارت است که سه بعد از پاافتادگی جسمانی، عاطفی و روانی را می‌سنجد (نقل از سیرین و دنیز9، 2016). طبق نظر پاینز (1996) درجه ۲ و کمتر نشان از رابطه خوب، درجه ۳ خطر دلزدگی، درجه 4 حالت دلزدگی، درجه ۵ وجود بحران و درجه بیش از ۵ کمک فوری است (Sirin & Deniz, 2016). نسخه‌های ترجمه‌شده این ابزار به‌طور موفقیت‌آمیزی در مطالعات بین فرهنگی در کشورهای مختلف مورد استفاده بودند (پاینز و نانز، ۲۰۰۳). اعتبار این ابزار توسط پاینز (1394) از طریق روش بازآزمایی در یک دوره یک ماهه 89/.، برای یک دوره دو ماهه 76/؛ و برای یک دوره چهار ماهه 66/. اعلام شده است (شفیعی و قمرانی،1396). سیرین و دنیز (2016) ضریب اعتبار را از طریق آلفای کرونباخ 92/. اعلام کردند. روایی سازه این مقیاس به‌وسیله همبستگی منفی با ویژگی‌های ارتباطی مثبت مانند نظر مثبت در مورد ارتباط، کیفیت ارتباط، احساس امنیت، خودشکوفایی، احساس هدفمندی، کشش و جاذبه عاطفی نسبت به همسر و کیفیت رابطه جنسی آن‌ها تأیید شده است (Pines & Nunes, 2003). سیرین و دنیز (۲۰۱۶) نیز روایی این ابزار را تأیید کردند. نظرپور، زهراکار، پوریحیی و داورنیا (1398) در پژوهش خود بر روی نمونه ایرانی، ضریب همسانی درونی این ابزار را با محاسبه آلفای کرونباخ 77/. اعلام کرده‌اند. در پژوهش نادری، افتخار و آملازاده (1388) ضریب اعتبار از طریق آلفای کرونباخ ۷۸/. محاسبه شده است و روایی همگرای آن از طریق همبستگی منفی با پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ تأیید شده است. در پژوهش حاضر اعتبار کل ازطریق آلفای کرونباخ 91/. بود.
ت) پرسشنامه میل به طلاق10: پرسشنامه میل به طلاق، به‌وسیله روزبولت و زمبروت11 (1983)، طراحی شده و 28 گویه دارد. این پرسشنامه برای ارزیابی زوجین مستعد و متمایل به طلاق به کار میرود و شامل 4 بعد و هر بعد 7 گویه دارد. 1- تمایل به خارج شدن (متمایل به طلاق)،2-تمایل به مسامحه،3-ابراز احساسات و 4- وفاداری است. هر گویه با مقیاس درجه‌بندی 7 تایی نمره‌گذاری میشود.(1-هرگز، 2- به‌ندرت، 3- خیلی کم، 4- کم، 5- زیاد،6- خیلی زیاد، 7- همیشه)؛ بنابراین نمره کل این پرسشنامه با جمع نمرات گویه ها به دست میآید. نمره بالا حاکی از میزان بالای تمایل به طلاق است. پایایی این مقیاس در بعد خارج شدن (متمایل به طلاق)91/0، برای ابراز احساسات 76/0، وفاداری 63/0 و مسامحه 86/0 گزارش شده است (Rusbult, & Zembrodt, 1983). در ایران داودی، اعتمادی و بهرامی (1390)، پرسشنامه را ترجمه و روایی آن تأیید و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ، برای نمره کل 88/0 و برای بعد خارج شدن 98/0، ابراز احساسات 90/0، وفاداری 86/0 و مسامحه 72/0 گزارش شده است. فرم کوتاه و 14 گویه ای این پرسشنامه به‌وسیله زارعی محمودآبادی (1391)، در افراد متقاضی طلاق اجرا شده و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برای کل نمونه 89/0 برای زنان و 87/0 برای مردان و برای تمایل به خارج شدن 89/0 و مسامحه 88/0 گزارش شده است. در پژوهش حاضر از فرم کوتاه و 14 گویه ای این پرسشنامه استفاده شده است و برای تعیین اعتبار این مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که با توجه به مفروضه‌های تحلیل عاملی مشخص شد که شاخص کفایت نمونه‌برداری (kmo)، 82/0 است که از حداقل مقدار قابل قبول آن یعنی 7/0 بیشتر است. همچنین محاسبات نشان داد که شاخص مجذور کای برای آزمون کرویت بارتلت از لحاظ آماری معنادار است p<001 و بار عاملی تمام گویهها و ماتریس عاملی آن‌ها بین 47/0 تا 76/0 بوده است؛ لذا با توجه به برقراری مفروضه‌های تحلیل عاملی می‌توان به استخراج عامل‌ها اطمینان کرد. در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی پایایی کلی پرسشنامه میل به طلاق 83/0 بدست آمد.
4- یافتهها
نمونه موردمطالعه از نظر سنی اکثراً در بازه سنی 30 تا 40 سال (1/43 درصد) بودند. 3/78 درصد از نمونه را مردان و 7/21 درصد را زنان به خود اختصاص داده بودند. از بین مقاطع تحصیلی بیشترین تعداد شرکت‌کننده‌ها متعلق به مقطع کارشناسی با تعداد 116 نفر (40 درصد) بودند. از نظر تعداد فرزند، 1/73 درصد از افراد دارای یک یا دو فرزند و از نظر شغل، 204 نفر (3/70 درصد) شاغل بودند.
جدول 2. نتایج میانگین، انحراف معیار، چولگی، کشیدگی و ضرایب همبستگی بین متغیرهای پژوهش
| 4 | 3 | 2 | 1 | کشیدگی | چولگی | انحراف معیار | میانگین | متغیرها |
|
|
|
| 1 | 532/1- | 276/0 | 56/11 | 75/68 | باورهای بدکارکردی جنسی |
|
|
| 1 | 14/0* | 008/2- | 837/0 | 10/16 | 51/29 | باورهای ارتباطی |
|
| 1 | 65/0** | 40/0* | 141/0- | 621/0 | 22/12 | 62/43 | دلزدگی زناشویی |
| 1 | 27/0* | 19/0-** | 53/0* | 537/1 | 340/1- | 81/14 | 33/80 | میل به طلاق |
P<0/05*, p<0/01**
قبل از برازش مدل، ابتدا شاخص‌های توصیفی و ضرایب همبستگی مدل بررسی شد. جدول 2، میانگین و انحراف معیار هر یک از متغیرهای حاضر در پژوهش و ماتریس همبستگی آن‌ها را نشان می‌دهد که طبق این جدول، ارتباط بین متغیرها در سطح 01/0 و 05/0 معنادار است که بیشترین مقدار ضریب همبستگی مربوط به رابطه بین باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی (65/0) است. مقدار چولگی و کشیدگی متغیرهای پژوهش کمتر از 3 است که نشان می‌دهد مفروضه‌ی نرمالیته چند متغیره نیز برقرار است.
جدول 3. شاخص‌های برازش مدل
شاخص‌های برازش | بازه قابل‌قبول | شاخص‌های برازش |
نسبت کای اسکوئر به درجات آزادی12 (CMID/DF) | p-value<0/05 خوب 3> قابل‌قبول 5> | 0/001< (4.39/41)
|
شاخص نیکویی برازش13 (GFI) | 90/0< | 904/0 |
شاخص برازش هنجارشده14 (NFI) | 90/0< | 966/0 |
شاخص برازش افزایشی15 (IFI) | 90/0< | 973/0 |
شاخص برازش تطبیقی16 (CFI) | 90/0< | 973/0 |
ریشه‌ی میانگین مجذور خطای میانگین17 (RMSEA) | خوب 08/0> متوسط 1/0 تا 08/0 ضعیف 1/0< | 09/0 |
جدول 3، نشان می‌دهد تمام شاخص‌های برازش مدل پس از اصلاح، با داده‌ها از مقادیر مطلوبی برخوردار هستند؛ بنابراین می‌توان گفت مدل با داده‌های تجربی برازش دارد و درنتیجه می‌توان فرضیههای پژوهش را موردبررسی قرارداد.
شکل 2. ضرایب رگرسیون استاندارد نشده مدل پژوهش
جدول 4. تأثیر مستقیم متغیرهای باورهای بدکارکردی جنسی، باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی بر میل به طلاق
P-value | T | SE | Beta | B | مسیر |
001/0 | 691/3 | 071/0 | 262/0 | 26/0 | میل به طلاق ¬باورهای بدکارکردی جنسی |
004/0 | 867/2 | 061/0 | 175/0 | 18/0 | میل به طلاق ¬باورهای ارتباطی |
003/0 | 925/2 | 087/0 | 254/0 | 25/0 | میل به طلاق ¬دلزدگی زناشویی |
جدول 4، نشان می‌دهد ضریب اثر مستقیم باورهای بدکارکردی جنسی بر میل به طلاق (262/0) در سطح 001/0، ضریب اثر مستقیم باورهای ارتباطی بر میل به طلاق (175/0) در سطح 004/0، ضریب اثر مستقیم دلزدگی زناشویی بر میل به طلاق (254/0) در سطح 003/0 معنادار است.
جدول 5. تأثیر غیرمستقیم میانجیگری دلزدگی زناشویی در رابطه متغیرهای باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی بر میل به طلاق
P-value | Beta | B | میانجی |
001/0 | 014/0 | 019/0 | میل به طلاق¬ دلزدگی زناشویی¬باورهای بدکارکردی جنسی |
001/0 | 026/0 | 038/0 | میل به طلاق ¬دلزدگی زناشویی¬باورهای ارتباطی |
مطابق جدول 5. تأثیر باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی بر روی میل به طلاق با اثر میانجیگری دلزدگی زناشویی به ترتیب برابر با 014/0 و 026/0 می‌باشد که این تأثیرات در سطح 01/0 معنادار است.
5- بحث و نتیجهگیری
هدف پژوهش حاضر پیشبینی میل به طلاق بر اساس باورهای بدکارکردی جنسی و باورهای ارتباطی با میانجیگری دلزدگی زناشویی بود. اولین نتیجه پژوهش نشان داد که باورهای بدکارکردی جنسی به‌صورت مستقیم تأثیر مثبت بر میل به طلاق دارد. بدین‌صورت که افزایش باورهای بدکارکردی جنسی در زوجین بر افزایش میل به طلاق مؤثر است. در همین زمینه نتایج پژوهش خاتمی، بهادرخان، بندارکاخکی و بیانفر (1398) نشان داد مؤلفه‌های باورهای ناکارآمد جنسي با تأثیرگذاری بر عملكرد و خودپنداره جنسي زنان، صمیمیت و رضایت جنسي آنان را هدف می‌گیرد؛ و با کاهش این دو مؤلفه کیفیت و رضایتمندی زناشویي کاهش پیدا می‌کند و این موضوع به‌تدریج به افزایش شكاف بین همسران و به‌تبع آن طلاق عاطفي می‌انجامد. در تبیین نتایج فوق می‌توان اظهار داشت، هر نوع کارکرد ناقص و یا ضعیف در روابط زناشویی در قابلیت ایجاد آسیب در روابط عاطفی مابین همسران مؤثر می‌باشد. کارکردهای جنسی بهعنوان یکی از انواع کارکردهای زناشویی کیفیت رابطه عاطفی و رضایت زناشویی را متأثر از خود می‌سازد (صادقی و سامانی، 2011). مشکلات جنسی در روابط زناشویی می‌تواند منجر به پایین آمدن کیفیت روابط جنسی و در کل، روابط زناشویی شود. پایین آمدن کیفیت در این موارد، خود می‌تواند منجر به نارضایتی زناشویی و سرخوردگی و دلزدگی جنسی و زناشویی گردد؛ پاینز (1394) نیز معتقد است که رضایتمندي زناشویی پایین می‌تواند منجر به بروز سرخوردگی و دلزدگی از زندگی زناشویی و تنزل کیفیت زندگی زناشویی شود. بیش از نیمی از مشکلات جنسی که باعث نابودي زندگی و روابط خانوادگی میشود به علت عدم آگاهی و داشتن عقاید و باورهاي نادرست در مورد روابط جنسی ایجاد میشود (Brandt, 2004). شواهد قابل‌توجهی نشان داده است که اختلال عملکرد جنسی به‌طور منفی با رضایت جنسی افراد در یک رابطه دگر جنسگرای متعهد مرتبط است (Damiris & Allen, 2023). به اعتقاد زوج درمانگران رابطه جنسي ضعيف سرآغاز نابودي رابطه زناشويي است (پاينز، 1394). نتیجه‌ی بعدی پژوهش حاضر نشان داد که باورهای ارتباطی زوجین به‌صورت مستقیم، تأثیر مثبت بر میل به طلاق دارد. بدین‌صورت که افزایش باورهای ارتباطی زوجین بر افزایش میل به طلاق در آن‌ها مؤثر است. این یافته با نتایج پژوهش شمشیرگران و همائی (1397)، هامامکی (2005)، لارنس، پدرسون، بونده، بری، براک، فازیو و همکاران18 (2008) همسو است. در تبیین این یافته می‌توان نتیجه گرفت که باورهای ارتباطی به‌صورت مستقیم می‌تواند در نگرش زوجین به یکدیگر در تمامی موارد رفتاری، عاطفی، شخصیتی و جنسیتی تأثیرگذار باشد، درنتیجه دارا بودن باورهای غیرمنطقی ارتباطی توسط زوجین می‌تواند مخرب بوده و بدون توجه به تفاوت‌های جسمانی و رفتاری از یکدیگر انتظارات بیش‌ازحد داشته و موجب کمال‌گرایی در رفع نیازهای جنسی و سایر نیازهای عاطفی در رابطه با همسر خود گردند، درنتیجه این‌گونه باورهای غیرمنطقی در روابط با همسر بالاخص از سوی مردان موجب دلزدگی زنان شده و گرایش به جدایی و طلاق را در بین آن‌ها افزایش می‌دهد. برنارد19 (2009) معتقد است که باورهای ارتباطی غیرمنطقی اساس بیولوژیکی قوی‌تری دارند که داشتن این باورهای غیرمنطقی به مشکلات روانی بیشتر و اختلال در روابط زناشویی منجر میشود، درحالی‌که باورهای منطقی نقش ویژه‌ای در موفقیت افراد دارد. الیس معتقد است که رها شدن انسان‌های پرانگیزه از دست تحقیر خویشتن و خودخوارشماری بهعنوان جلوه‌هایی از تفکر غیرمنطقی، ممکن است سطح تحمل ناکامی در روابط زناشویی آن‌ها را بالا ببرد و درنهایت آن‌ها را به سمت موفقیت و پیشرفت سوق دهد. ناخرسندی و اختلال در رابطه درواقع از باورهای ارتباطي غیرواقع بینانه نشئت می‌گیرد و به دنبال آن، دسته‌ای از نیازها و تقاضاهای غیرعقلاني به وجود میآید که زن و شوهر نه‌تنها از یكدیگر، بلكه از خود وازدواجشان دارند (فاتحی و کچویی، 1399). نتایج دیگر پژوهش نشان داد باورهای بد کارکردی جنسی با میانجیگری دلزدگی زناشویی اثر غیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق دارد و باورهای ارتباطی با میانجیگری دلزدگی زناشویی اثر غیرمستقیم و مثبت بر میل به طلاق نشان می‌دهد. به‌نوعی باورهای بدکارکردی جنسی باعث افزایش دلزدگی زناشویی در زوجین شده و دلزدگی زناشویی نیز میل به طلاق را افزایش می‌دهد. همچنین، باورهای ارتباطی غیرمنطقی زوجین، دلزدگی زناشویی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده و میل به طلاق در زوجین افزایش می‌یابد. ازآنجایی‌که پژوهشی با بررسی میانجیگری دلزدگی زناشویی در پیشبینی میل به طلاق صورت نگرفته لذا نمی‌توان یافتههای حاصل را با پژوهش دیگری مقایسه کرد ولی ازآنجایی‌که متغیر دلزدگی زناشویی در برخی پژوهش‌ها بهعنوان پیشبینی کننده کیفیت زندگی زناشویی و میل به طلاق اثرگذاریش مورد تأیید قرارگرفته می‌توان نتایج پژوهش حاضر را با توجه با اثر مستقیمی که این متغیر بر افزایش میل به طلاق دارد با مطالعات لنبلند و هانسون20 (2006)، عباسی اسفجیر، رمضانی و جوانمرد (1395) و کمایی، صداقتیفرد و حقیقت (1394) همسو دانست. در راستای تبین این نتایج می‌توان چنین اظهار داشت، ازآنجایی‌که دلزدگی زناشویی به معنای حالت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است، زمانی بروز می‌کند که به علت عدم تناسب بین توقعات و واقعیات و بر اثر انباشته شدن فشارهای روانی تضعیف‌کننده عشق، خستگی و یکنواختی در رابطه زناشویی رخ می‌دهد که نهایتاً منجر به مختل کردن ارتباط بین زوجین میشود (کمایی، صداقتیفرد و حقیقت، 1394). به تعبیری سرخوردگی و دلزدگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بی‌علاقگی و بی‌تفاوتی به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی به جای عواطف مثبت همراه است بنابراین، با در نظر گرفتن پیامدهای ناشی از دلزدگی زناشویی زوجین می‌توان تا حد زیادی تمایل زوجین به طلاق را پیشبینی کرد. مطالعه حاضر نیز همانند سایر پژوهش‌ها با محدودیت‌هایی از قبیل تعداد کم نمونه پژوهش، محدودیت‌های مرتبط با روش جمع‌آوری داده‌ها، محدودیت در پوشش جغرافیایی داده‌ها و استفاده از ابزار خودگزارشی همراه بود. لذا پیشنهاد میشود پژوهش‌های آتی با تعداد نمونه بالاتر و همچنین در بافت‌های اجتماعی و فرهنگی مختلف در راستای رفع محدودیت تعمیم‌پذیری یافتهها صورت گیرد.
6- منابع
1- اسپنس، سوزان(1385). درمان اختلالات جنسی (دیدگاه شناختی رفتاری). ترجمه حسن توزنده جانی، جهانشیر توکلیزاده، مسعود محمدی، و محمد دهگانی. تهران: پیک فرهنگ.
2- ادیب راد، نسترن؛ مهدوی، اسماعیل؛ ادیب راد، مجتبی؛ و دهشیری، غلامرضا(1384). مقایسه باورهای ارتباطی زنان مراجعه‌کننده به مراکز قضایی و زنان مایل به ادامه زندگی مشترک شهر تهران. خانواده پژوهی، 1(2)، 1-8.
3- پاینز، آیالامالاچ(1394). چه کنیم تا عشق رویایی به دلزد گی نینجامد. ترجمه فاطمه شاداب. تهران: انتشارات ققنوس.
4- خاتمی، سید محمدحسین؛ بهادرخان، ابراهیم؛ بندارکاخکی، زهرا؛ و بیانفر، فاطمه(1398). پیشبینی طلاق عاطفی بر اساس مؤلفه‌های باورهای ناکارآمد جنسی در زنان متأهل. مجله دانشکده پزشکی علوم پزشکی مشهد، 62(ویژه روانشناسی)، 786-797. doi:10.22038/MJMS.2020.15644
5- داودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا؛ و بهرامی، فاطمه(1390). رویکرد کوتاه‌مدت راه‌حل محور برای کاهش گرایش به طلاق در زنان و مردان مستعد طلاق. رفاه اجتماعی، ۱۱(۴۳)، ۱۳۴-۱۲۱.
6- رضاحاجی بیدگلی، الهام؛ و تمناییفر، محمدرضا(1396). بررسی رابطه باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی. چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوریهای اخیر در روانشناسی، 15-1.
7- زارعی محمودآبادی، حسن(1391). بررسی عوامل پیشبینی کننده میل به طلاق، تدوین مدل مداخله‌ای بومی و اثربخشی آن بر میل و خودکارآمدی مدیریت طلاق در زوجین متقاضی طلاق شهر یزد. پایاننامه دکتری دانشگاه اصفهان.
8- سادوک، بنجامین جیمز؛ سادوک، ویرجینیا آلکوت؛ و روئیز، پدرو(1400). خلاصه روان‌پزشکی. ترجمه فرزین رضاعی. تهران: انتشارات ارجمند.
9- شایسته، گلناز؛ صاحبی، علی؛ علیپور، احمد(1385). بررسی رابطة رضایتمندی زناشویی با باورهای ارتباطی و انتظارات غیرمنطقی زوجین. فصلنامة خانواده پژوهی، 2(7)، 238-223.
10- شفیعی، زهرا؛ و قمرانی، امیر(1396). نقش شخصیت تاریک و شکفتگی در دلزدگی زناشویی زوجین. زن و جامعه، 8(29)، 77-94. 20.1001.1.20088566.1396.8.29.5.4dor:
11- شمشیرگران، مرضیه؛ و همائی، رضوان(1397). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های آن با دلزدگی زناشویی در کارکنان متأهل شرکت ملی حفاری استان خوزستان. رویش روانشناسی، ۷(۱)، ۱۳۴-111. 20.1001.1.2383353.1397.7.1.8.7dor:
12- صاحب دل، حسین؛ جمشیدی، علیرضا؛ و شکوری، زینب(1396). رابطه باورهای ارتباطی و میزان بیثباتی ازدواج در زنان و مردان متأهل. زن و مطالعات خانواده، 9(35)، 78-65.
13- عباسی اسفجیر، علیاصغر؛ رمضانی، لیدا؛ و جوانمرد، مهدی(1395). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و رضایت زوجین با دلزدگی زناشویی فرهنگیان متأهل شهرستان بهشهر. فصلنامه دانش انتظامی مازندران، 7(4)، 43 – 56.
14- عبادتپور، بهناز؛ نوابینژاد، شکوه؛ شفیع‌آبادی، عبداله؛ و فلسفینژاد، محمدرضا(1392). نقش واسطه‌ای کارکردهای خانواده برای تاب‌آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. فصلنامه علمی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 4(13)، .45-29.
15- فاتحی، نازنین؛ و کچویی، محسن(1399). رابطه باورهای ارتباطی غیرمنطقی و دلزدگی زناشویی: نقش میانجیگر راهبردهای سازش نایافته تنشیم شناختی هیجان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(5)، 292-2912. doi:10.22038/MJMS.2021.17721
16- کمایی، فرشته؛ صداقتیفرد، مجتبی؛ و حقیقت، سارا(1394). بررسی رابطه کژکاری جنسی در زنان متأهل با دلزدگی زناشویی آن‌ها. فصلنامه روانشناسی تحلیلی-شناختی، 6(23)، 67-60. 20.1001.1.28222476.1394.6.23.6.9dor:
17- کیشبافان، بیبی مریم(1393). بررسی رابطه هوش هیجانی با باورهای ارتباطی و سازگاری زناشویی در معلمان زن مجتمع آموزشی شهید نوربخش شهرستان مشهد. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
18- محمدی، ابوالفضل؛ قائدی، غلامحسین؛ و محمدیجوینده، سمیه(1386). ارتباط باورهای بدکرکردی جنسی و افسردگی در افراد مبتلا به اختلال‌های جنسی. مجموعه مقالات سومین کنگرة سراسری خانواده و سلامت جنسی.
19- محمدی، محمد؛ شیخ هادی سیروئی، رحمن؛ گرافر، امیر؛ زهراکار، کیانوش؛ شاکرمی، محمد؛ و داورنیا، رضا(1395). اثر زوجدرمانی شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر افسردگی زناشویی و میل به طلاق در زوجین. ارمغان دانش، 21(11)، 1069-1086.
20- نادری، فرح؛ و افتخار، زهرا؛ و آملازاده، صغری(1388). رابطه ویژگی های شخصیت و روابط صمیمی با دلزدگی زناشویی در همسران معتاد مرد اهواز. یافتههای نو در روانشناسی، 11(4)،61-78.
21- نظرپور، داوود؛ زهراکار، کیانوش؛ پوریحیی، مصطفی؛ و داورنیا، رضا(1398). اثربخشی زوجدرمانی مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی: تأثیر آن بر دلزدگی زناشویی. فصلنامه اعصاب شفای خاتم، ۷(۴)، ۶۰-۵۱. 10.29252/shefa.7.4.51doi:
22- Amato, P. R., & Hohmann‐Marriott, B. (2007). A comparison of high‐and low‐distress marriages that end in divorce. Journal of Marriage and Family, 69(3), 621-638. doi:10.1111/j.1741-3737.2007.00396.x
23- Azimi, M., Homayouni, A. R., & Mohammad Zadeh, R. A. (2016). To Investigate the Relationship between Marital Satisfaction and Attitude to Love and Quality of Life in Pregnant Women. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926, 1883-1892.
24- Bălănean, R. (2012). Postmodern psycho-social influences on the dysfunctional sexual beliefs of the Romanian youth. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 31, 714-718. doi:10.1016/j.sbspro.2011.12.129
25- Bartlik, B. D., Rosenfeld, S., & Beaton, C. (2005). Assessment of sexual functioning: Sexual history taking for health care practitioners. Epilepsy & Behavior, 7, 15-21. doi:10.1016/j.yebeh.2005.08.027
26- Ozouni-Davaji, R. B., Farahbakhsh, K., Esmaeily, M., & Kazemi, F. (2018). Effect of couple’s schema therapy in decreasing couples’ tendency to divorce among divorce-applicant couples. Journal of Research and Health, 8(1), 21-31.
27- Bernard, M. E. (2009). Dispute irrational beliefs and teach rational beliefs: An interview with Albert Ellis. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 27, 66-76. doi:10.1007/s10942-009-0089-x
28- Dowgwillo, E. A., Pincus, A. L., Newman, M. G., Wilson, S. J., Molenaar, P. C., & Levy, K. N. (2019). Two methods for operationalizing the interpersonal situation to investigate personality pathology and interpersonal perception in daily life. Personality disorders: What we know and future directions for research, 31-106. doi:10.1007/s10942-009-0089-x
29- Gottman, J. M. (2013). Why marriages succeed or fail, and how you can make yours last, New York:Simon & Suhuster.
30- Guerrero, L. K., Andersen, P. A., & Afifi, W. A. (2017). Close encounters: Communication in relationships. Sage Publications.
31- Hamamci, Z. (2005). Dysfunctional relationship beliefs in marital satisfaction and adjustment. Social Behavior and Personality: an international journal, 33(4), 313-328. doi:10.2224/sbp.2005.33.4.313
32- Lundblad, A. M., & Hansson, K. (2006). Couples therapy: effectiveness of treatment and long-term follow-up. Journal of family therapy, 28(2), 136-152. doi:10.1111/j.1467-6427.2006.00343.x
33- Hiyoshi, A., Fall, K., Netuveli, G., & Montgomery, S. (2015). Remarriage after divorce and depression risk. Social Science & Medicine, 141, 109-114. doi:10.1016/j.socscimed.2015.07.029
34- Damiris, I. K., & Allen, A. (2023). Exploring the Relationship between Early Adaptive Schemas and Sexual Satisfaction. International Journal of Sexual Health, 35(1), 13-29. doi:10.1080/19317611.2022.2155897
35- Epstein, W., & Eidelson, R. J. (1981). Unrealistic beliefs of clinical couples: Their relationships to expectations, goals and satisfaction. American Journal of Family Therapy, 9, 13-22. doi:10.1080/01926188108250420
36- Jackson, B., Grove, J. R., & Beauchamp, M. R. (2010). Relational efficacy beliefs and relationship quality within coach-athlete dyads. Journal of Social and Personal Relationships, 27(8), 1035-1050. doi:10.1177/0265407510378123
37- Johnson, M. D., Horne, R. M., Hardy, N. R., & Anderson, J. R. (2018). Temporality of couple conflict and relationship perceptions. Journal of Family Psychology, 32(4), 445.
38- Lawrence, E., Pederson, A., Bunde, M., Barry, R. A., Brock, R. L., Fazio, E., ... & Dzankovic, S. (2008). Objective ratings of relationship skills across multiple domains as predictors of marital satisfaction trajectories. Journal of social and personal relationships, 25(3), 445-466. doi:10.1177/0265407508090868
39- O'Leary, K. D. (Ed.). (2013). Assessment of marital discord (psychology revivals): An integration for research and clinical practice. Routledge. doi:10.4324/9781315851396
40- McCarthy, B. W. (2002). Sexuality, sexual dysfunction, and couple therapy. The Guilford Press.
41- Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional sexual beliefs as vulnerability factors for sexual dysfunction. The Journal of Sex Research, 68-75. doi:10.1080/00224490609552300
42- Perissutti, C., & Barraca, J. (2013). Integrative behavioral couple therapy vs. Traditional behavioral couple therapy: A theoretical review of the differential effectiveness. Clínica y Salud, 24(1), 11-18. doi:10.5093/cl2013a2
43- Pines, A. M., & Nunes, R. (2003). The relationship between career and couple burnout: Implications for career and couple counseling. Journal of employment counseling, 40(2), 50-64. doi:10.1002/j.2161-1920.2003.tb00856.x
44- Pines, A. (2013). Couple burnout: Causes and cures. Routledge. doi:10.4324/9781315022291
45- Rowland, D. L., & Incrocci, L. (Eds.). (2008). Handbook of sexual and gender identity disorders. John Wiley & Sons.
46- Rusbult, C. E., & Zembrodt, I. M. (1983). Responses to dissatisfaction in romantic involvements: A multidimensional scaling analysis. Journal of experimental social psychology, 19(3), 274-293. doi:10.1016/0022-1031(83)90042-2
47- Sharp, E. A., & Ganong, L. H. (2000). Raising awareness about marital expectations: Are unrealistic beliefs changed by integrative teaching?. Family relations, 49(1), 71-76. doi:10.1111/j.1741-3729.2000.00071.x
48- Sobral, M. P., Matos, P. M., & Costa, M. E. (2015). Fear of intimacy among couples: Dyadic and mediating effects of parental inhibition of exploration and individuality and partner attachment. Family Science, 6(1), 380-388. doi:10.1080/19424620.2015.1106416
49- Sadeghi, L., & Samani, S. (2011). Components of couples sexual relationship: A moral perspective. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1616-1619. doi:10.1016/j.sbspro.2011.10.313
50- Sirin, H. D., & Deniz, M. (2016). The Effect of the Family Training Program on Married Women's Couple-Burnout Levels. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(5), 1563-1585.
51- Brandt, S. (2004). Religious homogamy and marital satisfaction: Couples that pray together, stay together. Sociological Viewpoints, 20, 11-20.
52- Tsapelas, I., Aron, A., & Orbuch, T. (2009). Marital boredom now predicts less satisfaction 9 years later. Psychological Science, 20(5), 543-545. doi:10.1111/j.1467-9280.2009.02332.x
53- Young, M. E., & Long, L. L. (1998). Counseling and psychotherapy of couple. New York: Guilford, 21-85.
54- Yousefi, N., & Keyani, M. (2012). Effectiveness of gestalt therapy and logo therapy on reducing males divorce tendency. Journal of Family Counseling and Psychotherapy, 1, 50-158.
55- Zheng, S., Duan, Y., & Ward, M. R. (2019). The effect of broadband internet on divorce in China. Technological Forecasting and Social Change, 139, 99-114. doi:10.1016/j.techfore.2018.07.038
Structural Equation Modeling Divorce Propensity Based on Dysfunction Sexual Beliefs, Relationship Beliefs with Marital Discontent Mediation
Hana Asadi1, Foad Sharifi2, Hossein Ghamari Kiwi3*
1. Ph.D student in Counseling, Department of Counseling, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
2. M.A in Family Counseling, Department of Counseling, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
3. Full Professor of Counseling Department, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran. (Corresponding Author)
Abstract
The purpose of this study was to present a model for predicting the inclination toward divorce based on dysfunction sexual beliefs and relational beliefs with the mediation role of marital discontent in women and men seeking to counseling centers in Ardabil. In terms of methodology, this research is among correlational research. The statistical population comprised all individuals seeking counseling services in Ardabil's counseling centers, from which a sample of 290 people was chosen using the convenience sampling method. The required data were collected through the Nobreh, Penito &Vagoya Dysfunctional Sexual Beliefs Questionnaire (2007), Idelson and Epstein Relational Beliefs Questionnaire (1981), Pines' marital Discontent Questionnaire (1996) and Rosbolt and Zambrot's Divorce Propensity Questionnaire (1983). Data analysis was performed using structural equation model method and the AMOS-24 software. The results showed that according to the provided fit indices, the research model has a good fit after modification. Additionally, the direct effect of dysfunction sexual beliefs and relational beliefs on the inclination toward divorce was significant, and and marital discontent played a mediating role in the relationship between dysfunctional sexual beliefs, relational beliefs, and the inclination toward divorce. The results of the study indicated that dysfunctional sexual beliefs and relational beliefs directly contribute positively to the likelihood of divorce. Additionally, dysfunctional sexual beliefs indirectly influence divorce inclination through the mediation of marital discontent. Similarly, relational beliefs exhibit an indirect and positive impact on divorce inclination through the marital discontent mediation. In other words, marital discontent, characterized by emotional detachment, feelings of alienation, indifference, and the replacement of negative emotions for positive ones, significantly predicts the inclination of couples toward divorce.
Keywords: Divorce Propensity, Dysfunctional Sexual Beliefs, Relational Beliefs, Marital Discontent.
[1] . Guerrero, Andersen & Afifi
[2] . Jackson, Grove & Beauchamp
[3] . Gottman
[4] . Tsapelas, Aron & Orbuc
[5] . Sexual dysfunctional beliefs Questionnaire (SDBQ)
[6] . Relationship beliefs inventory
[7] .Epstein & Eidelson
[8] . couple burnout measurement (CBM)
[9] . Sirin & Deniz
[10] . Divorce Tendency Scale
[11] . Rusbult, & Zembrodt
[12] . Chi-Square Ratio to Degrees of Freedom
[13] . Goodness of fit index
[14] . Normed fit index
[15] . Incremental fit index
[16] . Comparative fit index
[17] . Root mean square residual
[18] . Lawrence, Pederson, Bunde, Barry, Brock, Fazio & et al.
[19] . Bernard
[20] . Lund Bland & Hansson
