شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر خودتوسعه ای رهبری مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان شهر تهران
محورهای موضوعی : كارآفريني و مديريت شركت‌هاي دانش بنيان
مهدی صحرائی بیرانوند
1
,
راحله پیری نرگسه
2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران
کلید واژه: خودتوسعه‌ای رهبری, شرکت دانش‌بنیان, مدیران دانش‌بنیان, شهر تهران.,
چکیده مقاله :
این مطالعه با هدف شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر خودتوسعه‌ای رهبری مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوردی داده‌ها آمیخته از نوع اکتشافی متوالی است. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی خبرگان، نخبگان و متخصصان در زمینه موضوع مورد پژوهش بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند در دسترس تعداد 15 نفر انتخاب شد. جامعه آماری بخش کمی را مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان شهر تهران تشکیل دادند که تعداد آن‌ها در سال 1401 برابر1716 نفر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران 314 نفر انتخاب شدند و در نهایت 216 پرسشنامه جمع‌آوری شد. داده‌های کیفی از طریق مصاحبه نیمه‌ساختارمند و داده‌های کمی با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. برای اطمینان از روایی و پایایی داده‌های کیفی از چهار معیار ارائه‌شده استفاده شد و جهت بررسی روایی و پایایی بخش کمی پژوهش نیز از روایی صوری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن برای پرسشنامه پژوهش 78/0، به‌دست آمد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از کدگذاری سه مرحله‌ای و در بخش کمی از آمار توصیفی (میانگین، انحراف‌معیار، میانه و کم‌ترین و بیشترین) و آمار استنباطی (تحلیل عاملی تأییدی یا تحلیل عاملی مرتبه اول به‌وسیله نرم‌افزارهای SPSS-23 و Amos 24.0 استفاده شد. طبق یافته‌های بخش کیفی عوامل مؤثر بر خودتوسعه‌ای رهبری شامل عوامل فردی، سازمانی و محیطی هستند که هر کدام شامل مواردی می‌شوند. همچنین طبق یافته‌های بخش کمی تمام عوامل شناسایی‌شده، مورد تأیید قرار گرفتند.
This study aimed to identify and evaluate the factors influencing leadership self-development among managers of knowledge-based companies in Tehran. The research is applied in nature and employs a mixed sequential exploratory design for data collection. In the qualitative phase, participants consisted of experts, professionals, and specialists in the field, selected through purposive sampling, with a total of 15 individuals. The statistical population for the quantitative phase included managers from knowledge-based companies in Tehran, totaling 1,716 in 2022. A sample of 314 managers was selected using random sampling and Cochran’s formula, with 216 valid questionnaires collected. Qualitative data were gathered through semi-structured interviews, while quantitative data were collected using a researcher-developed questionnaire. To ensure the validity and reliability of the qualitative data, the criteria outlined by Guba and Lincoln were applied. For the quantitative part, face validity and Cronbach's alpha coefficient were used to assess validity and reliability, yielding a Cronbach's alpha of 0.78 for the research instrument. The qualitative data were analyzed using the three-step coding method of Strauss and Corbin, while descriptive statistics (mean, standard deviation, median, minimum, and maximum) and inferential statistics (confirmatory factor analysis) were applied to the quantitative data using SPSS-23 and Amos 24.0 software. The qualitative findings revealed that the factors influencing leadership self-development encompass individual, organizational, and environmental factors, each with several sub-components. The quantitative findings confirmed all the identified factors.
1- دانش، زهرا؛ شیرویه‌زاد، هادی؛ برجیس، نگین، تحلیل عوامل فرهنگ سازمانی در شرکت گلنور براساس مدل دنیسون. تصمیم‌گیری و تحقیق در عملیات، دوره 4، شماره 3، صفحه 276-290، 1398.
2- صفایی موحد، سعید، الگویی برای برنامه درسی محیط کار بر مبنای رویکرد هیوتاگوژی. مطالعات برنامه درسی، دوره 13، شماره 51، صفحه 26-5، 1397.
3- صحرائی بیرانوند، مهدی؛ شمس مورکانی، غلامرضا؛ خراسانی، اباصلت؛ خیاطیان یزدی، محمدصادق، ارائه‌ی الگوی خودتوسعه‌ای رهبران: سنتزپژوهی پژوهش، آموزش و توسعه منابع انسانی، سال 8، شماره 28، صفحه 167-137، 1400.
4- صنوبر، ناصر؛ سلماني، بهزاد؛ تجويدي، مینا، تأثیر محرک‌های نوآوري بر ظرفيت نوآوري شرکت‌هاي دانش‌بنیان. سياست علم و فناوري، دوره 4، شماره 2، صفحه 91 - 104، 1390.
5- یزدان‌پناه، سوسن؛ شفیعی نیک‌آبادی، محسن، تأثیر قابلیت‌های مدیریت دانش بر چابکی سازمانی با تأکید بر نقش انعطاف‌پذیری استراتژیک و یادگیری سازمانی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 31(106)، 155-190، 1401.
6- ملك‌زاده، غلامرضا، هوش سازماني ابزاري قدرتمند در مديريت شرکت‌هاي دانش‌محور. رشد فناوري، دوره 6، شماره 22؛ از صفحه 31-37، 1389.
7- ميراميني، سید روح‌الله، معرفي صندوق توسعه فناوری‌های نوين. فصلنامه پارك فناوري پرديس، 16، صص20-18، 1387.
8- طالبی،کامبیز، کارآفرینی و محیط کسب‌وکار شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) در ایران. پژوهش در کارآفرینی، شماره 1، صص 154-140، 1386.
9- فخاری، حسین؛ سلیمانی، داوود؛ دارایی، محمدرضا. بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر شرکت‌های دانش‌بنیان کشور. سیاست علم و فناوری، دوره‌ی 5 شماره 3، صص16-1، 1392.
10- صحرائی بیرانوند؛ مهدی. طراحی و اعتبارسنجی الگوی خودتوسعه‌ای رهبری مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان شهر تهران، رساله دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه شهید بهشتی، 1400.
11- صادقی‌تبار، میترا؛ قورچیان، نادرقلی؛ جعفری، پریوش؛ محمد داودی، امیرحسین. ارائه الگوی ساختاری خودتوسعه‌ای حرفه‌ای اعضای هیأت‌علمی. فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، شماره 34 دوره 9، صفحه 21-1، 1401.
12- کهرودی، زهرا؛ ایران‌نژاد، پریسا؛ جهانیان، رمضان. ارزيابي و شناسايي عوامل مؤثر بر خودتوسعه‌اي اعضاء هيأت‌علمي دانشگاه آزاد اسلامي استان‌هاي مازندران، گيلان و گلستان و ارائه الگوي بهينه آن، فصلنامه خط‌مشي‌گذاري عمومي در مديريت، 12(41): 111-97، 1400.
13- مؤمنی، احمد؛ کفاش‌پور، آذر؛ ملک‌زاده، غلامرضا؛ خوراکیان، علیرضا. طراحی چارچوب مقهومی رفتار خودتوسعه‌ای کارکنان؛ مطالعه‌ای در شرکت گاز خراسان رضوی، شمالی و جنوبی. فصلنامه علمی- پژوهشی مدریریت منابع انسانی در صنعت نفت، 11(43): 54-25، 1399.
14- ابیلی، خدایار؛ پورکریمی، جواد؛ مزاری، ابراهی، ارائه الگوی خودتوسعه‌ای رهبران دانشگاهی. مطالعات رفتار سازمانی، 9(2)، 1-28، 1399.
15- فروتنی، زهرا؛ آذر، عادل؛ احمدی، سیدعلی‌اکبر؛ عسکری‌نژاد، منیره، طراحی و تبیین مدل خودتوسعه‌ای منابع انسانی. فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، شماره 4 (پیاپی 4)، 61-78، 1392.
16- خریدار، فاطمه؛ پویا، علیرضا، تاکسنومی استراتزی‌های انتخاب تأمین‌کننده و عملکرد کسب‌وکار آن‌ها (مطالعه موردی: شرکت‌های کاشی و سرامیک)، نشریه پژوهش‌نامه بازرگانی، شماره 80، صفحه 121-149، 1395.
17- Agonács, N., Matos, J. F., Bartalesi-Graf, D., & O’Steen, D. N. "Are you ready? Self-determined learning readiness of language MOOC learners". Education and information technologies, vol. 25, 1161-1179, 2020.
18- Ceylan, B. "Ubiquitous Learning and Heutagogy in Teacher Education". In Managing and Designing Online Courses in Ubiquitous Learning Environments (pp. 279-295). IGI Global, 2020.
19- Orvis, K. A., & Ratwani, K. L. "Leader self-development: A contemporary context for leader development evaluation". The Leadership Quarterly, vol. 21(4), 657–674, 2010.
20- Day, D. V., Gronn, P., & Salas, E. "Leadership capacity in teams". The Leadership Quarterly, vol. 15(6), 857-880, 2004.
21- Zhang, W. and Brundrett, M. " School Leaders’ Perspectives on Leadership Learning: The Case for Informal and Experiential Learning", Management in Education, vol.24(4): 154-158, 2010.
22- Kam, N. A. V. D. "Leader self-enhancement: an interpersonal approach". University of Groningen, SOM research school, 2012.
23- Ardichvili, A., Natt och Dag, K., & Manderscheid, S. "Leadership development: Current and emerging models and practices". Advances in Developing Human Resources, vol. 18(3), 275-285, 2016.
24- Cerasoli, C.P., Alliger, G.M., Donsbach, J.S., Mathieu, J.E., Tannenbaum, S.I. and Orvis, K.A. "Antecedents and outcomes of informal learning behaviors: a meta-analysis", Journal of Business and Psychology, Vol. 33 No. 2, pp. 203-230, 2018.
25- Reichard, R. J., & Johnson, S. K. "Leader self-development as organizational strategy". The Leadership Quarterly, Vol. 22(1), 33-42, 2011.
26- Sincar, M., Önen, Z., & Arar, K. H. "An investigation of Turkish female school administrators’ views on the concept of self-development". International Journal of Leadership in Education, Vol. 23(2), 175-198, 2020.
27- Simmons, M. J. "Leader self-development: An emerging strategy for building leadership capacity" (Doctoral dissertation, Kansas State University), 2017.
28- Boyer, S. L., & Lambert, B. "Take the handcuffs off sales team development with self-directed learning. Training and Development", Vol. 62, 62-66, 2008.
29- Steele, A. R., & Day, D. V. "The role of self‐attention in leader development". Journal of Leadership Studies, Vol. 12(2), 17-32, 2018.
30- Langkamer, K. L. "Development of a nomological net surrounding leader self-development" (Doctoral dissertation). George Mason University, 2008.
31- Verma, R., Agarwal, R.P. "Self-development through Human Value Education". International Journal of Engineering and Technical Research (IJETR), Vol. 4(3), 5-8, 2016.
32- Hang'andu, M. "The promotion of self-development of the employees in Zambia's Public Service: The case of the Ministry of Education, Science, Vocational Training and Early Education " (Doctoral dissertation, University of Zambia), 2016.
33- Stewart, J. "Managing Change Through Training and Development", Pfeiffer, San Diego, CA, 1991.
34- Orvis, K A. & Leffler, G P. "Individual and contextual factors: An interactionist approach to understanding employee self-development". Personality and Individual Differences. Vol.51. 172–177, 2011.
35- Boyce, L. A., Zaccaro, S. J., & Wisecarver, M. Z. "Propensity for self-development of leadership attributes: Understanding, predicting, and supporting performance of leader self-development". The Leadership Quarterly, Vol.21(1), 159–178, 2010.
36- Halawi. A(2005). "Knowledge management system success in knowledge-based organizations: an empirical validation utilizing the delone and McLean is success model", Nova Southeastern University.
37- Jack, S., Hyman, J., & Osborne, F. Small entrepreneurial ventures culture, change and the impact on HRM: A critical review. Human resource management review, Vol.16(4), 456-466, 2006.
38- Harung, H., Travis, F., Blank, W., & Heaton, D. "Higher development, brain integration, and excellence in leadership". Management Decision, Vol. 47 (6), 872-894, 2009.
39- Frizzell, D., & Banner, D. K. "Leader self-development, maturation, and meditation: elements of a transformative journey". Handbook of Personal and Organizational Transformation, P 427, 2018
40- Ren, S., & Chadee, D. "Is guanxi always good for employee self-development in China? Examining non-linear and moderated relationships". Journal of Vocational Behavior, Vol. 98, 108-117, 2017.
41- Billett, S. "Mimesis: Learning through everyday activities and interactions at work". Human Resource Development Review, Vol.13(4), 462- 482, 2014."
42- Castillo, M. R. M., & Gasper, D. Looking for long-run development effectiveness: An autonomy-centered framework for project evaluation". Maastricht Graduate School of Governance. Working Paper, (5), 2009.
43- Pitichat, T., Reichard, R. J., Kea-Edwards, A., Middleton, E., & Norman, S. M. "Psychological capital for leader development. Journal of Leadership & Organizational Studies", Vol. 25(1), 47-62, 2018.
44- Jiang, X., Xu, S., Houghton, J. D., & Kulich, S. J. "Leader self-development: Why do people develop themselves as leaders?" Business Horizons, Vol. 64(2), 239-248, 2021.
45- Zia, M. Q., Naveed, M., Bashir, M. A., & Shamsi, A. F. The "interaction of situational factors on individual factors and self-development". European Journal of Training and Development. Vol. 44 No. 4/5, pp. 509-530, 2020.
46- Kea-Edwards, A. "An Approach to Continuous Leader Self-Development: Testing Individual and Organizational Factors". In Academy of Management Proceedings, Vol. 2019, No. 1, p. 19341, 2019.
47- Alzaabi, S. R., & Al-Dhaafri, H. S. " (Leaders Characteristics and Self-Development in the UAE Public Sector. European Journal of Business and Management", Vol.9, No.12:67-73, 2017.
48- Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. "Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences, revisited". The Sage handbook of qualitative research, Vol.4.2: 97-128, 2011.
49- Loehlin, J. C. "Latent variable models: An introduction to factor, path, and structural equation analysis". Psychology Press, 2004.
50- Ren, S., Collins, N. & Zhu, Y. "Leadership self-development in China and Vietnam". Asia Pacific Journal of Human Resources. Vol. 52, 42–59, 2014.
51- Brown, S. P. "A meta-analysis and review of organizational research on job involvement". Psychological Bulletin, Vol.120, 235-256, 1996.
52- Stickland, R. "Career self-management–can we live without it?" European Journal of Work and Organizational Psychology, Vol. 5(4), 583-596, 1996.
53- Reichard, R. J. "Leader self-development intervention study: The impact of self-discrepancy and feedback". PhD Thesis, The University of Nebraska-Lincoln, 2006.
54- Orvis, K. A. Supervisory performance feedback as a catalyst for high quality employee self-development. George Mason University: Unpublished doctoral dissertation, 2007.
55- Cortina, J., Zaccaro, S., McFarland, L., Baughman, K., Wood, G., & Odin, E. "Promoting realistic self-assessment as the basis for effective leader self-development". ARI Research Leader Development Research Unit (1-69), 2004.
