رستم‌نامه تلاشی برای حفظ حماسۀ ملّی و پهلوانان بومی
محورهای موضوعی :ابراهیم استاجی 1 , هستی قادری سهی 2
1 - دانشگاه حکیم سبزواری
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی، دانشگاه حکیم سبزواری
کلید واژه: رستم‌نامه, ادبیات بومی, حماسه, مذهب.,
چکیده مقاله :
حماسه‌ها در تجدید حیات فرهنگ ملّی، نقش درخور توجهی داشته‌اند؛ به همین روی برخی از جریان‌های فکری جزم‌اندیش، با هرگونه نماد و اثر بومی و ملّی با رنگ و بوی فرهنگ ایرانِ پیش از اسلام، مخالف بودند و به مقابله با آن می‌پرداختند. پیداست رستم‌نامه از آن دست آثاری است که سراینده در منظومۀ خود با موضوع مسلمان شدنِ رستم به دست حضرت علی(ع)، در پیِ آن بوده است که با آمیختن دو شخصیت ملّی ـ داستانی و دینی ـ مذهبی در میانۀ این دو بُعد، تعادل ایجاد کند و در برابر نگاه تک‌بعدی برخی از افراد، مدعی شود که اگر قهرمان ملّی ایرانیان، رستم در شرایط زمانی و تاریخی متفاوتی قرار می‌داشت و امکان آشنایی با اهل بیت برای او فراهم بود، بی‌تردید مسلمان می‌شد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی چرایی و چگونگی در آمیختن شخصیت‌های دینی و حماسۀ ملّی در رستم‌نامه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
ـ استاجی، ابراهیم و صادقی‌منش، علی (1395)؛ «بررسی هم‌سنج جدال بر سر تصاحب زن در دو اثر حماسی بانوگشسب‌نامه و ایلیاد»، سال8، شمارۀ14: صص23-46.
ـ انصاری، جمال(1386)؛ تاریخ فرهنگ ایران(از آغاز تا پایان عصر پهلوی)،تهران، سبحان نور.
ـ آیدنلو، سجاد (1388)؛ متون منظوم پهلوی(برگزیدۀ منظومه‌ها پهلوانی پس از شاهنامه)، تهران، سمت.
ـ بی‌نام (1387)؛ رستم‌نامه، به کوشش سجاد آیدنلو. تهران: میراث مکتوب.
ـ ذکاوتی قراگزلو، علی‌رضا(1390)؛«رستم‌نامه به انضمام معجزنامۀ مولای متقیان»، آیینۀ پژوهش، سال بیست و دوم(شمارۀ129)، شمارۀ پیاپی :صص128ـ 125.
ـ ریاحی، محمدامین (1389)؛ فردوسی، چاپ پنجم. تهران، طرح نو.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین (1389)؛ نامورنامه(دربارۀ فردوسی و شاهنامه)، چاپ سوم. تهران: نشر سخن.
ـ شمیسا، سیروس (1383)؛ انواع ادبی، چاپ دهم. تهران: انتشارات فردوس.
ـ صفا، ذبیح اللّه (1387)؛ حماسه سرایی در ایران از قدیم‌ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری، چاپ چهارم. تهران: فردوس.
ـ صفری‌نژاد، حسین (1391)؛ «نگاهی گذرا به جایگاه و نقش زنان در شاهنامۀ فردوسی و ایلیاد و اودیسۀ هومر»، کتاب ماه ادبیات، سال ششم(شمارۀ62)، شمارۀ پیاپی 176:صص 26ـ 20.
- Soroudi,s, "Islamization of the Iranian National Hero Ruostam as Reflected in Persian Folktales", Jerusalem Studies in Arabic and Islam, II,1980, pp.365-383
