ماهیت نور از دیدگاه امام خمینی(ره)
محورهای موضوعی : کلام اسلامیملاحت جلیلی احمدآباد 1 , خسرو ظفرنوایی 2 , سید محمد بنی هاشمی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه فلسفه،ادیان وعرفان،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاداسلامی،تهران،ایران
2 - استادیارگروه فلسفه، ادیان وعرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیارگروه فلسفه، ادیان وعرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: نور, امام خمینی(س), ماهیت, حقیقت, مراتب نور,
چکیده مقاله :
شناخت ماهیت نور از مباحث مهمی است که عرفا با توجه به دریافت‌های درونی و شهودی خود به بیان حقایق اقیانوس عمیق این مفهوم پرداخته‌اند. هدف از این مقاله بررسی دیدگاه امام خمینی ره عارف برجسته معاصر در خصوص ماهیت نور است که با روش توصیفی- تحلیلی در آثار و متون ایشان صورت گرفته است. بررسی ماهیت نور از منظر کسی که به مقام ولایت دست یافته جهت رشد معنوی تأثیرگذار است. امام خمینی (ره) نور را وجود می‌داند که مبدا وجود، نورالانوار و نور حقیقی است، و همه انوار دیگر را تجلی نور الهی و عرضی می‌خواند. ایشان علاوه بر اشاره به نور ظاهری و باطنی نور را به دو قسمت خاص و عام تقسیم کرده است. به نظر ایشان تمام مراتب هستی و درجات معرفت جزء تطورات نور است. در نهایت ایشان در تبیین ماهیت نور به احدیت جمعی و حقیقت محمدیه و اسم اعظم الله و انسان کامل و ولایت می‌پردازد و حقیقت نوریه را به زیبایی بیان می‌کند.
Understanding the nature of light is one of the important issues that mystics, according to their inner and intuitive perceptions, have expressed the truths of the deep ocean of this concept. The purpose of this article is to study the views of Imam Khomeini, a prominent contemporary mystic, on the nature of light, which has been done by descriptive-analytical method in his works and texts. Examining the nature of light from the perspective of a person who has attained the position of guardianship is effective for spiritual growth. Imam Khomeini considers light to be the source of existence, which is the light of light and true light, and calls all other lights the manifestation of divine and transcendental light. In addition to referring to external and internal light, he has divided light into two specific and general parts. According to him, all levels of existence and degrees of knowledge are part of the evolution of light. Finally, in explaining the nature of light, he deals with the collective oneness and the truth of Muhammad and the name of God Almighty and the perfect man and the guardianship, and expresses the truth of light beautifully.
امام خمینی(ره)، روح الله، ۱۳۶۸، مصباح الهدایه الى الخلافه و الولایه، تهران: پیام آزادی
------------------- 1388، آداب الصلاة، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
------------------- 0388، شرح چهل حدیث، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
------------------- 1376، شرح دعای سحر، امام خمینی(ره)، تهران: انتشارات فیض کاشانی
--------------- ۱۳۷۷شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: م تنظیم و نشر آثار امام
------------------- ۱۳8۷، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
------------------- ۱۳۷۸، صحیفه ی امام (مجموعه ۲۲ جلدی)، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
-------------------1386، مصباح الهدایة الی الخلافة والولایة، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
------------------ 1402ق، شرح دعای سحر، بیروت: الوفا
-----------------1410ق، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، قم: پاسدار اسلام
----------------- 1409 ق، تقریرات فلسفه، تهران: تنظیم و نشر آثار امام
ابن منظور، محمد بن مكرم، 1414 ق، لسان العرب، بيروت: دار صادر
ابن عربی فتوحات مکیه، 1405ق، با تحقیق عثمان یحیی، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب،
-اردبيلى، عبدالغنی، 1385، تقريرات فلسفه امام خمينى، تهران: تنظيم و نشر آثار امام
ابراهیمی دینانی، غلامحسین،.1383، شعاع اندیشه و شهود در فلسفۀ سهروردي .چ6 تهران: حکمت.
بستانى، فواد افرام،1375،فرهنگ ابجدى، تهران: اسلامي
ثواقب، جهان بخش، 1376، تشبيهات و تمثيلات قرآن، تهران: وقوف
حسینی طهرانی , محمد حسین، ۱۴۱۷ ق، الله شناسی، تهران: حکمت
دهخدا، علی اکبر،1364، لغت‌نامه، تهران : دانشگاه
دانش‌پژوه، منوچهر،1394، کتاب فرهنگ اصطلاحات عرفانی،تهران، انتشارات فرزان
راغب اصفهانى، حسين بن محمد، 1374، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، تهران: مرتضوي
رضائى، سيد عبد الحسين،1377، ارشاد القلوب، ترجمه رضايى، تهران: اسلاميه
سبزواری خراسانی، ابراهیم، 1386، شرح گلشن راز، تهران ، نشرعلم
طباطبايى، محمدحسين، 1374، ترجمه تفسير الميزان، مترجم: موسوى، محمد باقر،: قم: انتشارات اسلامى
عفیفی، ابوعلا، بیتا، تعلیقـــات فصوص الحکم ابن عربی، فصّ ثانی. بیروت: دارالکتاب
عريان: بابا طاهر/ سيد على همدانى، خواجه عبد الله انصاری، 1370، آيينه بينايان، تهران: كتابخانه مستوفى
فخر رازی، محمد بن عمر، ،1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی
------------------1420. ق، التفسير الكبير، لبنان، بيروت،: دار إحياء التراث العربي
لاهیجی، شمس الدّین محمّد؛ مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن را؛ ز مقدّمه و تصحیح و تعلیقات محمّدرضا برزگر خالقی و عفّت کرباسی، تهران: زوّار، 1371
كلينى، محمد بن يعقوب، 1369،أصول الكافي، ترجمه مصطفوى، تهران: كتاب فروشى علميه اسلاميه.
مستملى بخارى، اسماعيل، 1363، شرح التعرف لمذهب التصوف، محقق ؛ محمد روشن، تهران: اساطير
محمدی ری شهری، محمد، 1386، ميزان الحكمه ج7،قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدی
نهاوندى: على سلگى، 1376، ارشاد القلوب، ترجمه سلگى، قم: ناصر
همایی، جلال الدین محمدبن محمد،1385، مولوی چه می‌گوید؟ تهران: شرکت هما
یوسفی، محمد رضا ،الهه حیدری، ، 1391نور سیاه پارادوکس زیبای عرفانی، مجله ادیان و عرفان.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 74 ـ 49
ماهیت نور از دیدگاه امام خمینی(ره)
ملاحت جلیلی احمدآباد 1
خسرو ظفرنوایی 2
سید محمد بنی هاشمی 3
چکیده
شناخت ماهیت نور از مباحث مهمی است که عرفا با توجه به دریافت‌های درونی و شهودی خود به بیان حقایق اقیانوس عمیق این مفهوم پرداخته‌اند. هدف از این مقاله بررسی دیدگاه امام خمینی ره عارف برجسته معاصر در خصوص ماهیت نور است که با روش توصیفی- تحلیلی در آثار و متون ایشان صورت گرفته است. بررسی ماهیت نور از منظر کسی که به مقام ولایت دست یافته جهت رشد معنوی تأثیرگذار است. امام خمینی (ره) نور را وجود می‌داند که مبدا وجود، نورالانوار و نور حقیقی است، و همه انوار دیگر را تجلی نور الهی و عرضی می‌خواند. ایشان علاوه بر اشاره به نور ظاهری و باطنی نور را به دو قسمت خاص و عام تقسیم کرده است. به نظر ایشان تمام مراتب هستی و درجات معرفت جزء تطورات نور است. در نهایت ایشان در تبیین ماهیت نور به احدیت جمعی و حقیقت محمدیه و اسم اعظم الله و انسان کامل و ولایت می‌پردازد و حقیقت نوریه را به زیبایی بیان می‌کند.
واژگان کلیدی
نور، امام خمینی(س)، ماهیت، حقیقت، مراتب نور.
[1] . دانشجوی دکتری، گروه عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی(س)، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Email: mahdiyeh1385@yahoo.com
[2] . استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Emai:l zafarnavaei@gmail.com
[3] . استادیار گروه عرفان اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
Email: seyedmohammadbanihashemi861@gmail.com
تاریخ دریافت: 3/4/1401 پذیرش نهایی: 30/6/1401
