کاربرد تحلیل گفتمان در خلاصه¬سازی خودکار متون علمی
محورهای موضوعی :پگاه تاجر 1 , عبدالرسول جوکار 2 , سید مصطفی فخر احمد 3 , علیرضا خرمایی 4 , هاجر ستوده 5
1 - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه شیراز
3 -
4 - دانشیار بخش زبان‌های خارجی و زبانشناسی، دانشگاه شیراز
5 - دانشیار بخش علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شیراز
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش آشکارسازی کاربرد ویژه تحلیل گفتمان در خلاصه‌سازی خودکار متون علمی است و به این منظور از رویکرد مرور و تحلیل نوشتارها استفاده شده است. متن یک واحد زبانشناسی پیچیده است و ساختار گفتمانی و تئوری‌های سازماندهی متن را می‌توان شاخصی برای تفسیر متن و انتخاب جمله مناسب به منظور تولید خودکار خلاصه‌های خواناتر و منسجم‌تر در نظر گرفت. نشانه‌گذاری بلاغی اطلاعات، برای فرایندهای جدید دسترسی به اطلاعات علمی مفید می باشد. استراتژی‌های ویژه خلاصه‌سازی خودکار مقالات علمی عموما تلفیقی از روش‌های سطحی و معنایی هستند. یکی از استراتژی‌هایی که از تجزیه و تحلیل کلام بهره می برد عبارت است از ناحیه‌بندی استدلالی. بر اساس این استراتژی طرح‌های حاشیه‌نویسی گفتمانی ویژه متون علمی به وجود آمده‌اند که بر اساس آنها می توان ابعاد چهارگانه حل مسئله، تخصیص فکری، استدلال علمی و نگرش به آثار دیگران را در متون علمی معلوم کرد و بر غنای خلاصه‌های خودکار افزود. مشهورترین طرح حاشیه‌نویسی نواحی بلاغی مقالات علمی، طرح تویفل می‌باشد. از کاربردهای مهم و ویژه تحلیل گفتمان در خلاصه سازی خودکار ژانر علمی، تولید خلاصه‌های استنادی گفتمان‌مدار می‌باشد که بر اساس آن می‌توان انواع خلاصه های خودکار مبتنی بر پرسش کاربر و خلاصه‌های چندسندی‌ای که تضادها و شباهت‌های مدارک در خلاصه نهایی مشهود است را تولید نمود.
