کد مقاله : 1401090540188 بازدید : 4296 صفحه: -

نوع مقاله: پژوهشی

شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های عوامل اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان در استان قزوین (حوزه تجهیزات پزشکی)

محورهای موضوعی :

مرتضی موسی خانی ¹ , عباس حاجی فتحعلی ² , سیدرسول حسینی ³

1 - 0
2 - دانشگاه آزاد قزوین
3 - دانشگاه فرهنگیان

تاریخ دریافت : 1401/09/05 تاریخ پذیرش : 1401/09/05 تاریخ انتشار : 1401/09/05

کلید واژه: واژه‌های کلیدی: بین‌المللی‌سازی, کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان, تجهیزات پزشکی,

چکیده مقاله :

کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان به خاطر پتانسیل و چابکی که نسبت به دیگر کسب‌و‌کارها در ورود به بازارهای جهانی و بهره‌گیری از فرصت‌های بین‌المللی دارند، مورد توجه محققین کارآفرینی قرار گرفته‌اند. از این جهت کارآفرینی بین‌المللی و بین‌المللی‌سازی این نوع کسب‌و‌کارها از زمینه‌های تحقیقاتی قابل توجهی در حال توسعه است. هدف مطالعه حاضر شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های عوامل موثر بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان است. از منظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر روش‌شناسی، آمیخته- اکتشافی (کیفی- کمی) است. جامعه آماری شامل صاحبان و مدیر عاملان و کارکنان کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش بنیان استان قزوین است که به عنوان صادرکننده فعالیت می‌کنند. در بخش اول پژوهش، عوامل اثرگذار با استفاده از رویکرد کیفی و با استفاده از کدگذاری باز و محوری نتایج مصاحبه با خبرگان شناسایی و استخراج شدند. روایی و پایایی داده‌های بخش کیفی مورد تایید قرار گرفت. در بخش کمی با استفاده از جدول مورگان تعداد 108 نفر برای نمونه آماری با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف جهت سنجش نرمال بودن داده‌ها و آزمون فریدمن جهت اولویت‌بندی عوامل و پیشران‌های شناسایی شده استفاده شد. بر اساس نتایج رتبه‌بندی، عوامل زیر به ترتیب حمايت‌هاي دولتي، شرایط بازار خارجی، تحقیق و توسعه، شبکه‌سازی، زمینه خرد، زمینه کلان، توانمندی‌های کسب‌و‌کار، ویژگی‌های مدیریت سازمان و شرایط بازار داخلی دارای بیشترین اهمیت و اعتبار بودند.

چکیده انگلیسی:

منابع و مأخذ:

متن کامل:

مكانيزم پاسخگويي

فصلنامه راهبرد توسعه/ سال هیجدهم/ شماره 2 (پیاپی70)/ تابستان 1401/ 128-106

Quarterly Journal of Development Strategy, 2022, Vol. 18, No.2 (70), 106-128

        شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های عوامل اثرگذار بر
                  بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط
                دانش‌بنیان در استان قزوین (حوزه تجهیزات پزشکی)

عباس حاجی فتحعلی¹
مرتضی موسی خانی²
سید رسول حسینی³

(تاريخ دريافت 8/5/1400 ـ تاريخ تصويب 24/4/1401)

نوع مقاله: علمی پزوهشی

چکیده

واژه‌های کلیدی: بین‌المللی‌سازی، کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان، تجهیزات پزشکی

(1)- مقدمه

مطالعات در زمینه کارآفرینی به خصوص مطالعات مربوط به کارآفرینان و کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط نوپای کارآفرینانه، در دهه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. یکی از عواملی که می‌تواند نقش حامی در توسعه اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی ایفا کند و به عنوان راه‌حلی برای برون‌رفت از چالش‌های اقتصادی شناخته شود، ایجاد کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان است (Siam and Rifai 2016). در فضای کاملاً رقابتی امروز، بین المللی‌سازی به شرط بقای کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط تبدیل شده است. کارآفرینان باید نظر خود را تغییر دهند و بیاموزند که چگونه از بین المللی‌سازی برای تقویت رقابت‌پذیری خود استفاده نمایند (Pavlák 2018). با وجود اینکه کسب‌و‌کارهای دانش بنیان به طور سنتی در بازارهای داخلی راه اندازی می‌شوند و به فعالیت می‌پردازند، اما به منظور زنده ماندن در بازاری که رقابت در آن در سطح جهانی در حال وقوع است، بطور فزاینده‌ای خود را موظف به بین‌المللی‌سازی نموده‌اند. بررسی کسب‌و‌کار‌های دانش بنیان به عنوان یک نهاد مجزا، و تلاش برای شناسایی ویژگی‌های خاص آنها در زمینه بین‌المللی شدن بسیار مهم است (مک دوگال ⁴و همکاران،2014). به همین جهت بین‌المللی‌سازی کسب وکارهای کوچک و متوسط علاقه قابل توجهی از مراکز علمی و سیاست گذاران را به خود جلب کرده است (Ribau, Moreira, and Raposo 2018). با اینحال، بیشتر تحقیقات قبلی بر اقتصادهای توسعه یافته متمرکز بوده است. این وضعیت با افزایش تعداد مطالعاتی که بر کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذار تمرکز داشته اند، تعدیل شده است. با این وجود، بی توجهی علمی نسبی نسبت به شرکت‌های دانش‌بنیان در کشورهای در حال توسعه، همچنان ادامه دارد. این امر به ویژه در مورد منطقه خاورمیانه به جزء ترکیه (Özkanlı, Benek and Akdeve 2006; Karadeniz and Göçer 2007) مصداق دارد و تعداد خیلی کمی از کشورها بر مطالعات توسعه بین‌المللی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط تمرکز نموده‌اند. همچنین در تحقیقات بین‌المللی قبلی در کشورهای در حال توسعه صورت گرفته است، بیشتر بر بخش های سنتی نظیر منسوجات و صنایع کشاورزی به عنوان «بستر مناسب برای توسعه صادرات» تمرکز داشته‌اند (Ibeh and Young 2001). مطالعات در مورد کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط در بخش‌های با فناوری پیشرفته بسیار اندک بوده است. بنابراین، شکاف در ادبیات بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط مبتنی بر دانش در کشورهای در حال توسعه وجود دارد (Borchert and Ibeh 2008).

برآوردها حاکی از آن است که بیش از 95 درصد بنگاههای اقتصادی در سراسر جهان شرکتهای کوچک و متوسط هستند و این کسب و کارها 60 درصد اشتغال و 40 درصد GDP را تشکیل می‌دهند (Dabić et al. 2020). بنابراین، شرکتهای کوچک و متوسط ستون فقرات سیستم‌های اقتصادی ملی را نشان می دهند، اما اخیرا شواهد نشان میدهند که شرکتهای کوچک و متوسط و شرکت‌های چند ملیتی (MNC) فضای رقابتی یکسانی دارند. کمتر از دو دهه پیش، اعتماد و همکاران (2001)، مشاهده می‌کردند که چگونه رقابت در بازارهای بین‌المللی به طور سنتی قلمرو شرکت‌های بزرگ بوده و کسب‌و‌کارهای کوچکتر محلی یا منطقه ای باقی مانده بودند (Etemad, Wright, and Dana 2001). در واقع، به چند دلیل، چنین گزاره ای دیگر صدق نمی کند زیرا؛ جهان رقابت پذیرتر شده و به طور فزاینده‌ای جهانی شده است و برای شرکتهای کوچک و متوسط ضروری است که برای ادامه فعالیت به خارج از مرزهای ملی خود نگاه کنند. به همین ترتیب، توسعه سریع فناوری باعث شده استراتژی‌های بین‌المللی‌سازی در دسترس شرکتهای کوچک و متوسط باشد. دورکاری، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، برنامه های تلفن همراه و رسانه های اجتماعی به ارائه ابزارهای چابک برای توسعه و بین‌المللی‌سازی به شرکتهای کوچک و متوسط کمک نموده‌اند (Caputo et al. 2016).

وجود مراکز پژوهشی و دانشگاهی در ایران و نزدیکی آنها به مسیر ترانزیت بین الملل کالا، امکان صادرات محصولات دانش بنیان را به خارج از کشور فرآهم نموده است. به همین جهت میتوان ایران را یکی از مستعدترین کشورها در زمینه تجارت بین الملل دانش بنیان برشمرد (یزدی، وزین رام، 1393). همچنین با توجه به اینکه توسعه صادرات محصولات دانش بنیان یکی از مسائل مهمی است که در اسناد بالادستی و قوانین مصوب کشور بوضوح به آن اشاره شده (اسماعیل‌پور و دیگران، 1399)، بطوریکه در بدنه اقتصاد غیرنفتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است و از طرفی صادرات غیرنفتی کشور در حوزه دانش بنیان شرایط مطلوبی ندارد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت یک درصد صادرات غیرنفتی کشور به محصولات دانش بنیان اختصاص دارد (آنکتاد⁵،2017)، لذا، پرداختن به ورود کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان به بازارهای خارجی و بین‌المللی شدن، ضروری می‌نماید. همچنین، بین‌المللی شدن فقط صادرات نیست. یک عنصر مهم همکاری فرامرزی است. عبور از مرز، درها را به روی مشتریان جدید، تأمین کنندگان جدید، فناوری های جدید و امکانات جدید جهت همکاری باز می کند. این احتمالاً بهترین راه جهت توسعه بیشتر کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط در آینده است (Pavlák 2018). پژوهش حاضر سعی دارد با مطالعه میدانی و بررسی تجربه شرکتهای دانش بنیان حوزه تجهیزات پزشکی، پیشران‌های عوامل اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی را شناسایی نماید.

(2)- مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش

(1-2)- کارآفرینی بین‌المللی

با بین‌المللی‌سازی شرکت‌ها، ما مشارکت آنها در فضای کسب‌و‌کار بین‌المللی را درک می‌کنیم (Kubíčková and Toulová 2013). مفهوم بین‌المللی‌سازی در ادبیات نویسندگان مختلف بسیار متفاوت است. بیمیش (1990)، مفهوم بین‌المللی‌سازی را فرایندی می‌داند که طی آن شرکت‌ها آگاهی خود را از تأثیر مستقیم و غیرمستقیم معاملات بین‌المللی بر آینده خود افزایش می دهند و معاملات با سایر کشورها را ایجاد و مدیریت می‌کنند. همچنین می‌توان بین‌المللی‌سازی را به عنوان فرآیند افزایش مشارکت در عملیات‌های بین‌المللی توضیح داد (Welch and Welch 1996). در تعریفی دیگر بین‌المللی‌سازی به معنای روند درگیر شدن شرکت در معاملات بین‌المللی بر اساس شکل و درجه مشارکت شرکت‌ها است (Breckova 2018, 2016). مک دوگال و همکاران (2014)، در معرفی کارآفرینی بین المللی توضیح می دهند چگونه در کارآفرینی بین المللی محرک های جهانی مانند هزینه‌های پایین تر و تکنولوژی های ارتباطی سریعتر، کاهش موانع تجارت و سرمایه گذاری، مقررات زدایی در صنعت و توسعه حمل و نقل ارزان تر و کارآمد تر، جهان را به دنیای پویا و پیچیده بین المللی تبدیل کرده است. نسل جدیدی از کارآفرینان با ذهنیت جهانی، به طور فزاینده ای فرصت هایی را در بازارهای بین المللی کشف می کنند. امروزه جهت گیری بین المللی است که نقش تعیین کننده ای در رشد روزافزون تعداد کارآفرینان و سازمان هایی که ایجاد می کنند دارد (McDougall–Covin, Jones, and Serapio 2014). مگنانی و زوکلا (2016)، عواملی را که کارآفرینی بین المللی را تحت تاثیر قرار می‌دهند را شامل محیط، چشم انداز اقتصادی، تکنولوژی، بهره برداری از فرصت های جهانی، پیروی از محیط قانونی سیاسی، محیط صنعتی و نسل جدید کارآفرینان دانسته است (Zucchella and Magnani 2016).

(2-2)- بین‌المللی‌سازی در کسب‌و‌کارهای دانش بنیان

محیط کسب‌و‌کارهای امروزی در نتیجه تحولات اخیر در جهان ناشی از عصر اطلاعات همراه با ظهور اقتصاد جهانی اساسا تغییر پیدا کرده است. آگاروال⁶ (1999) استدلال می کند که عصر اطلاعات مدرن منجر به رقابت بر اساس تسلط بر ایده ها و تکنولوژی شده است که توسط جغرافیا محدود نمی شود و تحت مدیریت شبکه اقتصادی جدید قرار دارد. آگاروال (1999) معتقد است که فناوری و جهانی سازی یکدیگر را تقویت می‌کنند و تکنولوژی جهانی سازی را تسهیل می کند و جهانی سازی سودآوری فناوری را افزایش می دهد. کسب وکارهای دانش بنیان در این اقتصاد جدید رشد یافته اند و از استراتژی های بین‌المللی‌سازی سریع و فعالانه تری را نسبت به کسب‌و‌کار های سنتی استفاده می‌کنند. سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (OECD) و همچنین محققان متعددی اشاره کرده اند که کسب‌و‌کار های جدیدی که بین‌المللی‌سازی را از ابتدای فعالیتشان یا کمی پس از آن شروع می‌کنند، افزایش یافته است. بر اساس اظهارات آگاروال (1999)، این کسب‌و‌کارهای دانش بنیان بین‌المللی اغلب در بخش های از بازارهای جهانی با فناوری پیشرفته تجارت می‌کنند و برای غلبه بر کمبود منابع از ساختارهای و شبکه های جایگزین استفاده می نمایند. مک دوگال و اویات مطالعه گسترده ای از شش کسب‌و‌کار دانش بنیان بین‌المللی انجام دادند و نتیجه گرفتند که شش عامل در تأثیر گذاری بر آنها نقش مهمی داشته‌اند(McDougall and Oviatt 2000). اولين عامل، دیدگاه بين المللي و جهاني بنیانگذاران بود، به اين ترتيب آنها به دنبال جذب بهترين منابع، از جمله منابع انسانی، با کمترین هزینه، بدون توجه به جایی که در جهان قرار دارند، هستند. دومین عامل نیاز به تامین مالی است که می تواند ورود به بازارهای بین‌المللی را آسان تر و کم هزینه تر کند. عامل سوم، در برخی از صنایع ضروری است که فراتر از بازار داخلی به منظور دستیابی به صرفه اقتصادی ناشی از مقیاس و فراهم کردن فرصت های بیشتر گسترش یابند. عامل چهارم نیاز به واکنش سریع نسبت به عمل رقیبان در سراسر جهان، به ویژه با پیشرفت های ارتباطات جهانی که رخ داده است. فاکتور پنجم، نیاز به بهره برداری از فناوری یا فرآیند بین‌المللی اختصاصی برای اینکه یک استاندارد جهانی و پیشتازی نسبت به رقبا برای کسب‌و‌کار خود ایجاد کند. در نهایت، عامل ششم، اجتناب از عوارض ناشی از تغییر داخلی و انتقال آن به بازارهای بین‌المللی پس از یک دوره عملیات منحصر به فرد در بازار داخلی می باشد. هر چند یافته های مطالعه اویات و مک دوگال براساس مشاهده تنها شش کسب‌و‌کار دانش بنیان بین‌المللی انجام گرفت، ولی یافته های آنها توسط مطالعات محققان دیگر در چندین قاره مختلف پشتیبانی می‌شود. عوامل متعدد دیگری که بر روی بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای دانش بنیان وجود دارد. مک دوگال و اویات (1991)، محرک تامین مالی خارجی برای بین‌المللی‌سازی نام برده‌اند. ظهور افزایش تخصص سازی، منجر به ایجاد بازارهای تخصصی بین‌المللی شده، یک عامل مهم تاثیرگذار بر بین‌المللی‌سازی است. دو عامل نهایی تاثیرگذار بر بین‌المللی‌سازی کسب وکارهای دانش بنیان، اهمیت زیادی دارند. اول، کم رنگ شدن روزافزون مرزهای بین‌المللی که منجر به «جهان بدون مرز» می‌شود که در اینصورت مقررات و موانع تجارت کاهش می‌یابد و فرصت‌های بی سابقه‌ای را برای کسب‌و‌کارهای دانش بنیان بین‌المللی فراهم می‌کند. دوم، کسب‌و‌کار های دانش‌بنیان بین‌المللی تحت تاثیر هوشیاری کارآفرینان بین‌المللی کسانی که فرصت‌های بین‌المللی را پیش بینی می‌کنند و با استفاده از منابع در جهان بر روی نقص های بازار بین‌المللی سرمایه گذاری می‌کنند، قرار می‌گیرند (Elbanna, Hsieh, and Child 2020).

در ادامه به ارائه خلاصه نتایج مطالعات خارجی و داخلی در زمینه کسب‌و‌کارهای دانش بنیان می پردازیم:

جدول (1)- خلاصه مطالعات خارجی و داخلی

	نویسنده	سال	یافته‌ها
مطالعات خارجی	(Elbanna, Hsieh, and Child 2020)	2020	تاثیر زمینه سازمان، محیط بیرونی و تصمیم‌گیرندگان داخلی شرکتها در موفقیت بین‌المللی‌سازی و نتایج سازمانی.
	(Dabić et al. 2020)	2020	نقش سرمایه انسانی، مدیریت استعداد استراتژیک، مدیریت دانش و استراتژی های حل مسئله در بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط
	(Lecerf and Omrani 2020)	2020	نقش نوآوری و فناوری اطلاعات، مدیریت ارتباط با مشتری در بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط
	(Ribau, Moreira, and Raposo 2018)	2018	تاثیر شبکه های اجتماعی، کانال های آنلاین، کاناهای بازاریابی بین المللی و حقوق مالکیت معنوی در بین المللی سازی
	(Stoian, Dimitratos, and Plakoyiannaki 2018)	2018	به نقش بازیگران داخلی سازمان، دانش در اختیار سازمان در بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط اشاره نموده اند.
	(Marinova and Marinov 2017)	2017	معتقد است عوامل اثرگذار بر بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط را می توان به عوامل مربوط به فرد کارآفرین (صاحب کسب وکار)، زمینه فعالیت شرکت و همچنین خود شرکت دانست.
	(Ciravegna et al. 2019)	2019	عواملی ادراکی و غیرادراکی بر زمان بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط تاثیر می گذارنند.
	(Moreira et al. 2013)	2013	از عوامل اثرگذار بر بین المللی سازی شرکتهای کوچک و متوسط: شاخص‌های مدیریتی، محیط رقابتی، ویژگی های مربوط به شرکت
مطالعات داخلی	(Zakery and Saremi 2020)	1399	اهمیت دانش فناورانه و دانش بازار در بین المللی سازی شرکت های دانش بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی. شرکتهای ایرانی فعال در این حوزه از تجربیات مستقیم و راهبردهای یادگیری در بین المللی سازی استفاده می‌نمایند.
	اسماعیل پور و دیگران	1399	مولفه‌های منبع محور، شبکه محور، عوامل مربوط به بافت سازمانی و فراسازمانی در بین المللی سازی این کسب و کارها اثرگذارند.
	یوسفی و قاضی‌زاده	1398	تعاملات با شبکه های تجاری و اجتماعی بر بین المللی سازی شرکتها تاثی
	زمانی و دیگران	1398	موانع بین المللی سازی شامل: تحریم‌ها و تعد نهادهای داخلی. توسعه فناوری و بازار
	حسینی و دیگران	1398	اثرگذاری یادگیری راهبردی در عملکرد صادراتی شرکتهای دانش بنیان
	امینی، فتاحی	1397	مولفه‌های سازمانی و فردی، عوامل محیطی و شرایط مدیریتی در بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای دانش بنیان

(3)- روش تحقیق

این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و بر حسب گردآوری اطلاعات آمیخته- اکتشافی (کیفی) است. در بخش کیفی جامعه آماری تحقیق صاحبان و مدیر عاملان کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش بنیان استان قزوین است که وارد بازارهای بین‌المللی شده‌اند و در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند. روش نمونه‌گیری نیز به صورت هدفمند است. کفایت نمونه‌گیری بر اساس اصل اشباع نظری صورت گرفته است (Corbin and Strauss 2014). تعداد 21 مصاحبه صورت گرفت که در مصاحبه هجدهم به اشباع نظری رسید. بر اساس آزمون قابلیت اطمینان بین کدگذاران، پایایی برابر 79 درصد است. با توجه به اینکه این میزان پایایی بیشتر از 60 درصد است، قابلیت اعتماد کدگذاریها مورد تأیید است (Chin et al. 1996). در این بخش پیشران‌های عوامل اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای دانش بنیان حوزه تجهیزات پزشکی استان قزوین بر اساس مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته شناسایی و استخراج شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها، کدگذاری باز و محوری با کمک نرم افزار مکس کیودا⁷ صورت گرفت. در نهایت جهت اعتبارسنجی، عوامل احصاء شده در اختیار صاحب نظران حوزه کارآفرینی بین‌المللی قرار گرفت و پس از بازخورد و اصلاح برخی نکات، عوامل نهایی پژوهش مورد تایید قرار گرفتند.

در بخش کمی، جامعه آماری شامل 150 نفر از مدیران، موسسان، کارکنان کسب‌و‌کارهای حوزه تجهیزات پزشکی فعال در بازارهای بین‌المللی در استان قزوین می‌باشد. بر اساس جدول مورگان تعداد نمونه آماری شامل 108 نفر از اعضای جامعه آماری است. از روش‌های نمونه‌گیری تصادفی و گلوله برفی جهت انتخاب اعضای نمونه استفاده شده است. ابزار اصلی در این بخش از پژوهش پرسشنامه بود، که بر اساس نتایج حاصل از بخش کیفی و مصاحبه‌های صورت گرفته طراحی گردید. جهت تعیین پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. بر اساس این آزمون مقدار آلفای کرونباخ برابر با 9/87 درصد بود که گویای این است که ابزار پژوهش از پایایی لازم برخوردار است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های کمی از شاخص های آمار توصیفی و از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی عوامل کلی و شاخص های هر کدام از عوامل با کمک نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.

(4)-یافته‌ها

(1-4)- بخش کیفی

الف)توصیف جمعیت شناختی

جدول (2)- مشخصات مصاحبه‌شوندگان

سمت	سن	جنسیت	سابقه فعالیت	سطح تحصیلات	زمینه فعالیت شرکت
مدیرعامل	51	مرد	25	فوق لیسانس	تولید دستگاه های جراحی الکتریکی فرکانس بالا
کارشناس	28	زن	35	فوق لیسانس	تولید تجهیزات پزشکی احیاء نوزاد
کارشناس بازاریابی	30	زن	30	فوق لیسانس	تولید کننده پارچه و البسه بیمارستانی
مدیر	1361	مرد	24	لیسانس	تجهیزات آزمایشگاهی
کارشناس	27	زن	3	دکترا	تجهیزات پزشکی
مدیر	40	مرد	30	فوق لیسانس	تجهیزات پزشکی مکانیکال
مدیر	35	مرد	10	فوق لیسانس	تولید ایمپلنت
کارشناس	30	مرد	41	فوق دیپلم	تجهیزات پزشکی
مدیر فروش	52	مرد	42	فوق لیسانس	دستکش
کارشناس	34	مرد	20	فوق لیسانس	دستگاه های نوار مغز
کارشناس فروش	1372	زن	16	لیسانس	دستگاه های ماشین بی هوشی
مسئول فنی	32	مرد	9	فوق لیسانس	تولید کننده سرم
کارشناس فروش	38	مرد	2	لیسانس	تجهیزات پزشکی
مدیر فروش	30	مرد	15	فوق لیسانس	تجهیزات پزشکی
رئیس هیات مدیره	32	مرد	15	فوق دیپلم	تولیدکننده صندلی همراه بیمار و برانکارد
کارشناس	36	مرد	20	لیسانس	تجهیزات هتلینگ بیمارستانی
مدیرفروش	37	مرد	50	دکترا	تجهیزات پزشکی
هماهنگ کننده صادرات	31	مرد	20	فوق لیسانس	تجهیزات پزشکی
مدیر فروش	52	مرد	30	دیپلم	تجهیزات پزشکی
مدیر فروش	49	مرد	21	لیسانس	تجهیزات پزشکی
مدیر فروش	30	مرد	27	لیسانس	سیستم‌های تامین برق سالم

ب) تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش

در گام نخست کدگذاری باز، 174 کد مقدماتی حاصل گردید. با توجه به این که برخی از موارد حاصل، دارای همپوشانی بوده‌اند، در گام دوم با ادغام موارد همپوشان و حذف کدهای غیرمرتبط، تعداد 112 کد باز نهایی حاصل گردیدند. 16 سازه از تفسیر معانی موجود در داده‌ها استخراج شده است که از نظر معنایی همگنی بیشتر با یکدیگر داشته و همگنی کمتری با سایر سازه های ظاهر شده نشان می دهند.

جدول (3)- نتایج کدگذاری

عوامل	شاخص‌ها	عوامل	شاخص‌ها
حمايت‌هاي دولتي	ارائه سوبسيد به صادرکننده	شرایط بازار خارجی	وسعت بازار خارجي
	قانون صادرات و واردات ثابت		شفافيت بازار خارجي
	وجود طرح‌هاي تشويقي براي صادر کنندگان		عدم امکان برقراري ارتباط مستقيم با کاربر نهایی
	مداخله دولت در بازار		مزيت رقابتي ارائه خدمت
	معافيت مالياتي	زمینه کلان	استانداردهاي بين المللي
	قابليت پيش‌بيني رويکرد شرکت‌هاي دولتي نسبت به صادرات		موانع تحريم
	نگاه دولت به صادرات دانش بنيان		دغدغه واردات و تامين قطعات
زمینه خرد	سرعت ارائه خدمات		نرخ ارز
	سابقه همکاري با دانشگاه ها		کيفيت بازار خارجي
	حضور در بازارهاي بين المللي		قيمت گذاري بدون مداخله دولت
	حضور در نمايشگاه هاي بين المللي		مسائل اقتصادي کشور
	حضور در نمايشگاه هاي داخلي		مسائل تراکنش مالي بين المللي
	جذابيت شرکت‌هاي دانش بنيان براي شرکت‌هاي خارجي		مقررات مربوط به ريجيستر نمودن تجهيزات
	تبادل با رقباي داخلي از طريق اتحاديه ها		حجم توليد در بازار خارجي
	تجاري سازي ايده دانشگاهي		نقدينگي زودهنگام بازار خارجي
	پذيرش محصول در بازار		بحران افزايش قيمت
	قوت نمايندگان		دانش دولت نسبت به حوزه صادرات دانش بنيان
توانمندی‌های کسب و‌کارها	مهارت زبان بين المللي در بین کارکنان شرکت		حقوق مالکيت فکري
	داشتن کارگروه تخصصي صادرات در شرکت		پيچيدگي و پويايي محيط بين المللي
	پيشرو بودن در بازار	شبکه‌سازی	شبکه سازي از طريق نمايندگان
	منابع فناوری سازمان		استفاده از شبکه هاي اجتماعي
	فرهنگ سازماني جهاني شدن		همکاري ايرانيان مقيم خارج
	تاييديه های سازمانی		همکاري با توليدکنندگان خارجي
	سطح دانش بنيان بودن		همکاري با رقباي خارجي
	مشتري مداري		همکاري در بازارهاي بين المللي
	سرمایه انسانی		همکاري رقبا در بازار داخلي
	توان بازاريابي صادراتي		ارتباط با مشتريان از طريق نمايشگاه ها، هلدينگ ها، واسطه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
	قوت برندسازي		شرکت‌هاي مشاوره‌اي فعال در زمينه صادرات
	کيفيت محصول در ورود به بازار جهاني		حضور در بازار هاي خارجي بواسطه شرکت مادر
تحقیق و توسعه	ارزيابي و سنجش بازار داخلي		ارتباط با شرکت‌هاي دولتي
تحقیق و توسعه	واحد تخصصي تحقيق و توسعه	ویژگی‌های مدیریت سازمان	ممارست مديران
شرایط بازار داخلی	اشباع بازار داخل		گرايش بين المللي مدير
	تاکيد بازار داخلي بر قيمت		مهارت کسب‌و‌کار بين المللي مدير
	تقاضاي زياد در بازار داخل		مهارت مذاکره
	هزينه توليد داخلي		تجارب بین‌المللی کارآفرین / تیم مدیریت
	کشش محدود بازار تخصصي داخلي

(2-4)- یافته های بخش کمی

الف) توصیف جمعیت شناختی

نمونه آماری بخش کمی مطالعه حاضر متشکل از 108 نفر از متخصص و کارشناسان 21 شرکت دانش بنیان فعال در حوزه تجهیزات پزشکی هستند که دارای تحصیلات کارشناسی ارشد (80 درصد) و دکترا ()20 درصد هستند. همچنین از نظر رده سنی، 60 درصد پاسخگویان در رده سنی 30 تا 40 سال، 25 درصد بالای 50 سال و 15 درصد نیز بین 40 تا 50 سال بودند. از منظر تجربه کاری، بیش از نیمی از جمعیت پاسخگویان (60 درصد) دارای تجربه کاری بین 10 تا 15 سال، 30 درصد دارای تجربه کاری بیش از بیست سال و 10 درصد نیز کمتر از ده سال بودند.

ب) اولویت‌بندی عوامل موثر بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان

آماره های آزمون تحلیل واریانس فریدمن برای بررسی اولویت کلی متغیرهای تحقیق در جدول زیر ارائه شده است:

جدول (4)- نتایج آزمون فریدمن

عوامل	میانگین رتبه	رتبه
حمايت هاي دولتي	91/3	1
شرایط بازار خارجی	81/3	2
تحقیق‌و‌توسعه	79/3	3
شبکه‌سازی	72/3	4
زمینه خرد	68/3	5
زمینه کلان	58/3	6
توانمندی های کسب‌و‌کار	50/3	7
ویژگی های مدیریت سازمان	48/3	8
شرایط بازار داخلی	91/2	9
2=464/48	Sig 0/000	df 5

همانگونه که در جدول بالا دیده می شود، در رتبه‌بندی بدست آمده از طریق آزمون فریدمن در خصوص عوامل موثر بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان، متغیر حمایت‌های دولتی با میانگین رتبه 91/۳ در رتبه اول، متغیر شرایط بازار خارجی با میانگین رتبه 81/۳ در رتبه دوم، متغیر شرایط بازار داخلی با میانگین رتبه 79/۳ در رتبه سوم، متغیر شبکه‌سازی با میانگین رتبه 72/3 در رتبه چهارم، متغیر زمینه خرد با میانگین رتبه 68/3 در رتبه پنجم، متغیر زمینه کلان با میانگین رتبه 58/3 در رتبه ششم، متغیر توانمندی‌های کسب‌و‌کار با میانگین رتبه 50/3 در رتبه هفتم، متغیر ویژگی‌های مدیریت سازمان با میانگین رتبه 48/3 در رتبه هشتم و متغیر تحقیق‌و‌توسعه با میانگین رتبه 91/2 در رتبه نهم قرار دارد. با توجه مقدار کای اسکوئر بدست آمده (464/48) و سطح معناداری حاصله که کمتر از 01/0 (Sig=0/000) می‌باشد، می توان این اولویت بندی را بالحاظ آماری مورد تأیید دانست. در ادامه به رتبه بندی پیشران های عوامل موثر بر بین‌المللی‌سازی شرکت‌های دانش بنیان پرداخته شده است.

جدول (5)- نتایج رتبه بندی پیشران های عوامل موثر بر بین‌المللی‌سازی شرکتهای دانش بنیان

عوامل	شاخص‌ها	رتبه⁸
حمايت هاي دولتي	نگاه دولت به صادرات دانش بنيان	1
	ارائه سوبسيد به صادرکننده	2
	وجود طرح هاي تشويقي براي صادر کنندگان	3
	قانون صادرات و واردات ثابت	4
	معافيت مالياتي	5
	مداخله دولت در بازار	6
	قابليت پيش بيني رويکرد شرکت‌هاي دولتي نسبت به صادرات	7
شرایط بازار خارجی	نقدينگي زودهنگام بازار خارجي	1
	شفافيت بازار خارجي	2
	وسعت بازار خارجی	3
	مزيت رقابتي ارائه خدمت	4
	حجم توليد در بازار خارجي	5
	امکان برقراري ارتباط مستقيم با کاربر نهایی	6
زمینه خرد	حضور در بازارهاي بين المللي	1
	سابقه همکاري با دانشگاه ها	2
	سرعت ارائه خدمات	3
	حضور در نمايشگاه هاي بين المللي	4
	حضور در نمايشگاه هاي داخلي	5
	جذابيت شرکت‌هاي دانش بنيان براي شرکت‌هاي خارجي	6
	تبادل با رقباي داخلي از طريق اتحاديه ها	7
	تجاري سازي ايده دانشگاهي	8
	پذيرش محصول در بازار	9
	قوت نمايندگان	10
زمینه کلان	موانع تحریم	1
	نرخ ارز	2
	استانداردهاي بين المللي	3
	مسائل تراکنش مالي بين المللي	4
	مقررات مربوط به ريجيستر نمودن تجهيزات	5
	بحران افزايش قيمت	6
	قيمت گذاري بدون مداخله دولت	7
	دغدغه واردات و تامين قطعات	8
	دانش کم دولت نسبت به حوزه صادرات دانش بنيان	9
	حقوق مالکيت فکري	10
	پيچيدگي و پويايي محيط بين المللي	11
توانمندی های کسب‌و‌کارهای دانش بنیان	مهارت زبان بين المللي در بین کارکنان شرکت	1
	داشتن کارگروه تخصصي صادرات در شرکت	2
	فرهنگ سازماني جهاني شدن	3
	تاييديه های سازمانی	4
	سطح دانش بنيان بودن	5
	کيفيت محصول در ورود به بازار جهاني	6
	توان بازاريابي صادراتي	7
	پيشرو بودن در بازار	8
ویژگی های مدیریت	گرايش بين المللي مدير	1
	مهارت مذاکره	2
	ممارست مديران	3
شبکه‌سازی	ارتباط با مشتريان از طريق نمايشگاه ها، هلدينگ ها، واسطه ها و شبکه‌های اجتماعی	1
	شبکه سازي از طريق نمايندگان	2
	استفاده از شبکه هاي اجتماعي	3
	ارتباط با شرکت‌هاي دولتي	4
	همکاري ايرانيان مقيم خارج	5
	همکاري با توليدکنندگان خارجي	6
	همکاري با رقباي خارجي	7
	همکاري در بازارهاي بين المللي	8
	همکاري رقبا در بازار داخلي	9
	حضور در بازار هاي خارجي بواسطه شرکت مادر	10
	شرکت‌هاي مشاوره اي فعال در زمينه صادرات	11
تحقیق و توسعه	ارزيابي و سنجش بازار داخلي	1
تحقیق و توسعه	واحد تخصصي تحقيق و توسعه	1
شرایط بازار داخلی	اشباع بازار داخل	1
	تاکيد بازار داخلي بر قيمت	2
	تقاضاي زياد در بازار داخل	3
	کشش محدود بازار تخصصي داخلي	4
	هزينه توليد داخلي	5

بر اساس اینکه میزان سطح معناداری تمامی عوامل کمتر از 05/0 می باشند، فرض صفر رد می شود. لذا بر اساس نتایج آزمون فریدمن، عوامل مربوط به حمایت‌های دولتی دارای بیشترین اهمیت و عوامل مربوط به شرایط بازار داخلی کمترین اهمیت را در بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای دانش بنیان حوزه تجهیزات پزشکی در استان قزوین دارند. نتایج مربوط به رتبه بندی ابعاد مربوط به متغیر حمایت‌های دولتی نشان داد که نگاه دولت به صادرات دانش بنيان و قابليت پيش بيني رويکرد شرکت‌هاي دولتي نسبت به صادرات به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای مورد مطالعه داشته اند. در رابطه با رتبه بندی عوامل مربوط به شرایط بازار خارجی، نقدينگي زودهنگام بازار خارجي و امکان برقراري ارتباط مستقيم با کاربر نهایی به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای مورد مطالعه داشته اند. نتایج رتبه بندی عوامل مربوط به تحقیق‌و‌توسعه نیز اهمیت یکسان عوامل ارزيابي و سنجش بازار داخلي و واحد تخصصي تحقيق و توسعه را نشان داد. در رابطه با شبکه‌سازی، ارتباط با مشتريان از طريق نمايشگاه ها، هلدينگ ها، واسطه ها و شرکت‌هاي مشاوره اي فعال در زمينه صادرات، بیشترین و کمترین اهمیت را نشان دادند. حضور در بازارهاي بين‌المللي و قوت نمايندگان در رابطه با متغیر زمینه خرد و در مورد زمینه کلان، موانع تحریم و پيچيدگي و پويايي محيط بين‌المللي؛ در رابطه با توانمندی های کسب‌و‌کار، مهارت زبان بين المللي در مذاکرات و پیشرو بودن در بازار؛ در رابطه با ویژگی‌های مدیریت سازمان نیز گرايش بين المللي مدير، ممارست مدیران و در نهایت در رابطه با متغیر شرایط بازار داخلی، اشباع بازار داخل و هزينه توليد داخلي به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را داشتند.

نتیجه‌گیری

در حال حاضر علاقه به تصمیم‌گیری در مورد بین‌المللی‌سازی توسط رهبران شرکت‌های کوچک و متوسط بطور روزافزونی در حال گسترش است (Elbanna, Hsieh, and Child 2020). کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان ایرانی فعال در حوزه تجهیزات پزشکی در بازاری در حال توسعه در حال فعالیت هستند. بازار تجهیزات پزشکی ایران به حدود 2.5 میلیارد دلار می‌رسد. میزان تجهیزات پزشکی وارد شده در سال 2019 بیش از 1.7 میلیارد دلار بوده است. 70 درصد از تجهیزات پزشکی در کشور از طریق واردات تامین می‌شوند و تنها 30 درصد مصرف این حوزه از طریق تولید داخلی تامین می‌شود (دفتر عمومی تجهیزات پزشکی، 2019 به نقل از (Zakery and Saremi 2020). روند واردات ملی از سال 2011 تا 2018 نشانگر رشد بازار داخلی است. در سال‌های اخیر صنعت پیشرفته تجهیزات پزشکی در ایران نیز ظهور کرده است. نکته جالب در مورد این بخش از صنعت تجهیزات پزشکی این است که عمده صادرات کشور مربوط به بخش تجهیزات پیشرفته پزشکی بوده است. روند صادرات داخلی در این سال‌ها نشان می‌دهد که با رشد بازار داخلی، صادرات کشور نیز افزایش یافته است. افزایش قیمت ارز و افزایش توانایی داخلی در صنعت در سال‌های اخیر (شفیع و همکاران، 2015)، عوامل اصلی صادرات بوده اند. این دستاوردها در زمانی حاصل شد که به دلیل تحریم‌های ناعادلانه و هزینه‌های بالای داروهای خارجی و خدمات پزشکی، کشور از بسیاری از دستاوردهای بین المللی در این زمینه محروم شده است (Shafia, Babakhan, and Mohammadi 2015). با توجه به شواهد مبنی بر رشد توجه صاحبان شرکتهای دانش بنیان فعال در حوزه تجهیزات پزشکی کشور به بازارهای بین المللی، در مطالعه حاضر با استفاده از مصاحبه با فعالین این حوزه در استان قزوین به دنبال شناسایی پیشران‌های عوامل اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی این کسب و کارها بوده‌ایم.

بر اساس یافته‌های بخش کیفی مطالعه حاضر نه عامل اثرگذار بر ورود به بازار بین المللی شرکتهای تجهیزات پزشکی شناسایی شدند. این عوامل را بطور کلی می‌توان در دو دسته عوامل داخلی و عوامل خارج از سازمان طبقه‌بندی نمود. عوامل خارجی شامل حمایتهای دولت، زمینه کلان و شرایط بازار خارجی هستند. بر اساس نتایج آزمون فریدمن، حمايت‌هاي دولتي در پیشبرد بین المللی‌سازی این کسب و کارها اولویت اول را دارد. بر اساس نتایج مصاحبه‌های صورت گرفته، خبرگان به موضوعاتی همچون ارائه سوبسيد، نگاه و رویکرد دولت، طرح‌هاي تشويقي و قوانین مربوط به صادرات و معافیت مالیاتی اشاره نمودند. به عنوان مثال مصاحبه‌شونده شماره 14 به اهمیت حمایت‌های دولتی در ورود شرکت خود به بازار خارجی اشاره نموده است. «000دولت میتونه شرایط مناسب مملکت را برای صادر کننده ایجاد بکنه مخصوصا الان که توی تحریم هستیم ما بتونیم به حاشیه ایران صادرات داشته باشیم». در ادبیات موجود محققانی همچون (Deng and Zhang 2018)؛ (Luo, Xue, and Han 2010)؛ (Huang 2008) به نقش پررنگ نهادها از حمله دولت در حمایت از کارآفرینی بین‌المللی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط اشاره نموده‌اند. عامل دیگر مربوط به زمینه کلان فعالیت شرکتهای تجهیزات پزشکی است. محققان به تاثیراتی که مولفه‌های این عامل بر توانایی ورود شرکتها به بازار خارجی دارند اشاره نموده‌اند. به عنوان مثال، (Zakery and Saremi 2020)، به موانع تحریم‌ها در ورود شرکت‌های تجهیزات پزشکی ایرانی در بازارهای خارجی اشاره نمودند. سومین عامل خارجی، مربوط به شرایط بازار خارجی بود که توسط مصاحبه‌شوندگان مورد اشاره قرار گرفت. به عنوان مثال مصاحبه‌شونده شماره 1 مطرح نمود: «000ببین ما حالا در حال حاضر درسته که مسائلی در رابطه با ورود به بازار خارج داریم اما بازار خارجی یه مزیتی که دارد این است که وسعت زیادی دارد و جا برای فعالیت دارد برای ما و بالاخره تیراژ در این نوع بازار بالاتر هست». در این رابطه زوکلا و سروایس (2012)، اشاره نموده‌اند که یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی بین المللی سازی کسب و کارها مسئله عدم وجود بازار داخلی است.

عوامل داخلی اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای فعال در حوزه تجهیزات پزشکی شامل تحقیق و توسعه، شبکه‌سازی، زمینه خرد، توانمندی‌های کسب‌و‌کار، ویژگی‌های مدیریت سازمان و شرایط بازار داخلی بودند. در رابطه با تحقیق‌و‌توسعه، همانطور که مطرح شد حوزه تجهیزات پزشکی به دلیل وابسته بودن پیشرفتهای فناورانه و بروز متاثر از این عامل است. مصاحبه‌شوندگان به مواردی همچون ارزيابي و سنجش بازار داخلي و ایجاد واحد تحقيق و توسعه اشاره نمودند. در این رابطه مصاحبه‌شونده شماره 7: «ما دیدیم که تجهیزات پزشکی و ارتوپدی در کشور کمبودهایی داریم و همین ما را بر آن داشت که یه نیازسنجی داخلی انجام دادیم و نمونه اولیه رو هم انجام دادیم و این رشد ما را به سمت بازار خارجی هم کشاند». محققانی همچون (Fernhaber, Gilbert, and McDougall 2014)، معتقدند ویژگی‌هایی همانند تحقیق‌و‌توسعه می‌تواند در جهت غلبه بر رقابت فزاینده بر بین‌المللی‌سازی تاثیرگذار باشند. عامل تاثیرگذار بعدی، شبکه‌سازی بود. مطالعات زیادی به نقش شبکه‌ها در بین‌المللی‌سازی شرکت‌ها اشاره داشته‌اند (Johanson and Vahlne 2009; Johanson and Vahlne 1990; Johanson and Vahlne 2003; Bembom and Schwens 2018; Verbeke and Ciravegna 2018). شرکت‌ها در شبکه‌هایی از روابط کسب‌و‌کار مرتبط به همدیگر فعالیت می‌نمایند و دانش جدید را از طریق تبادل در شبکه روابط بهم پیوسته خود ایجاد می‌نمایند. زمینه خرد، به عواملی که به امکانات در دسترس شرکتهای دانش بنیان حوزه تجهیزات پزشکی مربوط می شوند، اشاره دارد. سابقه همکاري با دانشگاه‌ها، امکان و توانایی حضور در نمايشگاه هاي بين‌المللي و داخلی، پذيرش محصول در بازار و توانمند بودن نمایندگان شرکتها از جمله مولفه های مربوط به زمینه خرد بودند. توانمندی‌های کسب‌و‌کار و ویژگی‌های مدیریت سازمان، دو عامل اثرگذار مربوط به سازمان هستند که در بین المللی سازی کسب و کارهای دانش بنیان تاثیرگذارند. بر اساس محققانی همچون (Agnihotri and Bhattacharya 2015)؛ (Sharma et al. 2018)؛ (Ding, Li, and Wu 2018)؛ (Reuber 2018)؛(Freeman et al. 2010) توانایی‌های مدیران شرکتهای دانش بنیان از جمله توانایی های شناختی، تجربه مدیران برای تصمیمات بین المللی آنها بسیار اهمیت دارند. در ادبیات موجود به اهمیت دانش سازمان در اقدام ورود به بازارهای خارجی تاکید شده است (Zakery and Saremi 2020). این موضوع در مصاحبه‌های صورت گرفته نیز مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس مصاحبه شونده2 شماره «... ما به این واسطه شناخته شده ایم دانش ماست که کمکمون کرده متمایز و در نتیجه موفق بشویم. ما قالب تمام چرخ ها را خودمون در میاریم صفر تا صد کار را خودمون را طبق استانداردها و بر اساس نیاز بیمارستان ها انجام میدیم».در نهایت شرایط بازار داخلی کشور به عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر ورد به بازار خارجی توسط صاحبان کسب و کارهای فعال در حوزه تجهیزات پزشکی مورد تاکید قرار گرفت. شرایطی همچون اشباع بازار داخل، تاکيد بازار داخلي بر قيمت، هزينه توليد داخلي، کشش محدود بازار تخصصي داخلي همگی از عوامل اثرگذار بر حرکت فعالین حوزه تجهیزات پزشکی بسوی بازاهای جهانی است. در نهایت می‌توان گفت، ترکیبی از عوامل سطح کلان و خرد بر بین‌المللی‌سازی شرکت‌ها تاثیرگذارند که در مطالعه حاضر با توجه به زمینه مورد بررسی (تجهیزات پزشکی) مورد بررسی قرار گرفتند (Buckley et al. 2016; Deng 2012). هر چند با توجه به شرایط خاص کشور و بر اساس نظرات خبرگان مورد مصاحبه اولویت اصلی در بین عوامل شناسایی و تدوین شده مربوط به عوامل سطح کلان یعنی حمایت‌های دولتی است.

منابع

- اسماعیل پور، رضا، و سلیمانی، رضا، و اکبری، محسن، و ابراهیم پور، مصطفی. (1399). طراحی الگوی راهبردی بین المللی سازی شرکت های دانش بنیان ایرانی. مدیریت کسب و کار بین المللی، 3(1 )، 83-108.

- امینی، علیرضا و فتاحی، حمیدرضا (1397). طراحی الگوی بین المللیسازی بنگاه های کوچک و متوسط در شرکتهای دانش بنیان مبتنی بر نانو. فصلنامه مدیریت بازرگانی.10 (3). 583-603.

- حسینی، میرزاحسن؛ موسوی، سیدمحمدجواد؛ اشرفی سلطان احمدی، مجتبی و خاوری، سحر. (1398). عملکرد صادراتی کسب وکارهای دانش‌بنیان، الگویی جهت تبیین نقش هوشیاری کارآفرینانه و یادگیری راهبردی. مدیریت کسب و کارهای بین المللی. 2 (1).221-242.

- زمانی، اردشیر، رحمتی، محمدحسین، زندحسامی، حسام، یزدانی، حمیدرضا. (1398). تحلیلی بر عوامل انگیزاننده و بازدارنده همکاری های راهبردی بین المللی شرکت های دانش بنیان (مورد مطالعه: شرکت های زیست فناور ایرانی و آلمانی). مدیریت کسب و کار بین المللی, 2(2 ), 145-169.

- یزدی، پارسا و وزین رام، فرشاد،1393،کارآفرینی دانش بنیان و تجارت بین الملل فرآورده‌های پوزولان معدنی کشور ایران،اولین کنفرانس سراسری توسعه محوری مهندسی عمران، معماری،برق و مکانیک ایران،گرگان.

- یوسفی، محمد،قاضی زاده، مصطفی. (1398). تاثیر شبکه‌های تجاری واجتماعی بر بین‌المللی‌سازی شرکت‌ها. مدیریت کسب و کارهای بین المللی. 2 (1). 176-149.

- Agnihotri, A., & Bhattacharya, S. (2015). Determinants of export intensity in emerging markets: An upper echelon perspective. Journal of world Business, 50(4), 687-695.

- Bembom, M., & Schwens, C. (2018). The role of networks in early internationalizing firms: A systematic review and future research agenda. European Management Journal, 36(6), 679-694.

- Borchert, O., & Ibeh, K. (2008). The quintessential born-global: case evidence from a rapidly internationalising canadian small firm.

- Breckova, P. (2016). SMEs export activities in the Czech Republic and export risk insuring.

- Buckley, P. J., Chen, L., Clegg, L. J., & Voss, H. (2016). Experience and FDI risk-taking: A microfoundational reconceptualization. Journal of International Management, 22(2), 131-146.

- Caputo, A., Pellegrini, M. M., Dabic, M., & Dana, L. P. (2016). Internationalisation of firms from Central and Eastern Europe: A systematic literature review. European business review.

- Chin, D. P., Osmond, D., Page-Shafer, K., Glassroth, J., Rosen, M. J., Reichman, L. B., ... & Hopewell, P. C. (1996). Reliability of anergy skin testing in persons with HIV infection. The pulmonary Complications of HIV Infection Study Group. American journal of respiratory and critical care medicine, 153(6), 1982-1984.

- Ciravegna, L., Kundu, S. K., Kuivalainen, O., & Lopez, L. E. (2019). The timing of internationalization–Drivers and outcomes. Journal of Business Research, 105, 322-332.

- Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques.

- Dabić, M., Maley, J., Dana, L. P., Novak, I., Pellegrini, M. M., & Caputo, A. (2020). Pathways of SME internationalization: A bibliometric and systematic review. Small Business Economics, 55(3), 705-725.

- Deng, P. (2012). The internationalization of Chinese firms: A critical review and future research. International journal of management reviews, 14(4), 408-427.

- Deng, P., & Zhang, S. (2018). Institutional quality and internationalization of emerging market firms: Focusing on Chinese SMEs. Journal of Business Research, 92, 279-289.

- Ding, R., Li, J., & Wu, Z. (2018). Government affiliation, real earnings management, and firm performance: The case of privately held firms. Journal of business research, 83, 138-150.

- Elbanna, S., Hsieh, L., & Child, J. (2020). Contextualizing internationalization decision‐making research in SMEs: towards an integration of existing studies. European Management Review, 17(2), 573-591.

- Etemad, H., Wright, R. W., & Dana, L. P. (2001). Symbiotic international business networks: collaboration between small and large firms. Thunderbird International Business Review, 43(4), 481-499.

- Fernhaber, S. A., Gilbert, B. A., & McDougall, P. P. (2014). International entrepreneurship and geographic location: an empirical examination of new venture internationalization. In Location of international business activities (pp. 94-136). Palgrave Macmillan, London.

- Freeman, S., Hutchings, K., Lazaris, M., & Zyngier, S. (2010). A model of rapid knowledge development: The smaller born-global firm. International Business Review, 19(1), 70-84.

- Huang, Y. (2008). Capitalism with Chinese characteristics: Entrepreneurship and the state. Cambridge University Press.

- Ibeh, K. I., & Young, S. (2001). Exporting as an entrepreneurial act‐An empirical study of Nigerian firms. European Journal of Marketing.

- Johanson, J., & Vahlne, J. E. (2003). Business relationship learning and commitment in the internationalization process. Journal of international entrepreneurship, 1(1), 83-101.

- Johanson, J., & Vahlne, J. E. (1990). The mechanism of internationalisation. International marketing review.

- Kubíčková, L., & Toulová, M. (2013). Risk factors in the internationalization process of SMEs. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 61(7), 2385-2392.

- Lecerf, M., & Omrani, N. (2020). SME internationalization: The impact of information technology and innovation. Journal of the Knowledge Economy, 11(2), 805-824.

- Luo, Y., Xue, Q., & Han, B. (2010). How emerging market governments promote outward FDI: Experience from China. Journal of world business, 45(1), 68-79.

- Marinova, S., & Marinov, M. (2017). Inducing the internationalisation of family manufacturing firms from a transition context. European Business Review.

- McDougall–Covin, P., Jones, M. V., & Serapio, M. G. (2014). High–potential concepts, phenomena, and theories for the advancement of international entrepreneurship research. Entrepreneurship Theory and Practice, 38(1), 1-10.

- McDougall, P. P., & Oviatt, B. M. (2000). International entrepreneurship: the intersection of two research paths. Academy of management Journal, 43(5), 902-906.

- Moreira, M. R., Maia, M. A., Sousa, P. S., & Meneses, R. F. C. (2013, February). Factors influencing the internationalization of services firms: The case of design, engineering and architecture consulting firms. In International Conference on Exploring Services Science (pp. 246-262). Springer, Berlin, Heidelberg.

- Pavlák, M. (2018). Barriers to the internationalization of Czech SMEs.

- Reuber, A. R. (2018). Research themes about international entrepreneurship: Tales from the JIBS backlist and onward journeys. In international entrepreneurship (pp. 1-28). Palgrave Macmillan, Cham.

- Ribau, C. P., Moreira, A. C., & Raposo, M. (2018). SME internationalization research: Mapping the state of the art. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 35(2), 280-303.

- Shafia, M. A., Babakhan, A. R., & Mohammadi, M. (2015). The developmental model of technological capability in the Iranian medical equipment industries: A multi-case study. African Journal of Science, Technology, Innovation and Development, 7(2), 101-110.

- Sharma, P., Luk, S. T., Cardinali, S., & Ogasavara, M. H. (2018). Challenges and opportunities for marketers in the emerging markets. Journal of Business Research, 86, 210-216.

- Siam, A., & Rifai, F. (2016). Solving the financial barriers of new innovative startups in Jordan. J. Mgmt. & Sustainability, 6, 106.

- Stoian, M. C., Dimitratos, P., & Plakoyiannaki, E. (2018). SME internationalization beyond exporting: A knowledge-based perspective across managers and advisers. Journal of World Business, 53(5), 768-779.

- Verbeke, A., & Ciravegna, L. (2018). International entrepreneurship research versus international business research: A false dichotomy?. Journal of International Business Studies, 49(4), 387-394.

- Welch, D. E., & Welch, L. S. (1996). The internationalization process and networks: a strategic management perspective. Journal of international marketing, 4(3), 11-28.

- Zakery, A., & Saremi, M. S. (2020). Knowledge and intellectual capital in internationalizing SMEs, case study in technology-based health companies. Journal of Intellectual Capital.

- Zucchella, A., & Magnani, G. (2016). Theoretical Foundations of International Entrepreneurship. In International Entrepreneurship (pp. 4-36). Palgrave Macmillan, London.

- UNCTAD. (2017). “Science, Technology & Innovation Policy Review, Islamic Republic of Iran”. United Nation. USA.

[1] - دانشجوی دکتری، گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

[2] - استاد، گروه مدیریت اجرایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

Mo.mosakhani@iau.ac.ir

[3] - استادیار،گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

[4] -McDougall

[5] - UNCTAD

[6] - Aggarwal

[7] - MAXQda 2018

[8] - رتبه بندی بر اساس میانگین رتبه بدست آمده از آزمون فریدمن.

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های عوامل اثرگذار بر بین‌المللی‌سازی کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط دانش‌بنیان در استان قزوین (حوزه تجهیزات پزشکی)

رایمگ

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی