بررسی مقایسه‌ای رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با بهزیستی روانشناختی و نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دو گروه نوجوانان با و بدون سابقه طلاق والدین
محورهای موضوعی : روانشناسیسارا نادری 1 , مسعود غلامعلی لواسانی 2 , سوگند قاسم زاده 3
1 - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: طرحواره‌های ناسازگار اولیه, بهزیستی روانشناختی, راهبردهای تنظیم شناختی هیجان, نوجوانان,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه اي رابطه طرحواره هاي ناسازگار اولیه با بهزیستی روانشناختی و نقش میانجیگر راهبرد هاي تنظیم شناختی هیجان در دو گروه نوجوانان با و بدون سابقه طلاق است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و براساس هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی نوجوانان دختر دوره متوسطه دوم در شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1401 بودند. 240 نفر دانش آموز با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای، برای تکمیل پرسشنامه ها انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه طرحواره کودکان ریجکبوار و دبو (SIC)، پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج (CERQ) و مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (RSPWB) بود. برای تحلیل داده‌ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS-24 و Amos-24 استفاده شد. یافته ها نشان داد رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با بهزیستی روانشناختی منفی و معنادار است. همچنین، رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان منفی و معنادار است و رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان مثبت و معنادار است. رابطه راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان با بهزیستی روانشناختی مثبت و معنادار است. طرحواره‌های ناسازگار از طریق راهبردهای مثبت تنظیم شناخت اثری معکوس و معنادار بر بهزیستی روانشناختی دارد (β=-0/2,p<0/001).
The aim of the present study is to compare the relationship between primary maladaptive schemas and psychological well-being and the mediating role of cognitive emotion regulation strategies in two groups of teenagers with and without a history of divorce. The descriptive research method is of the correlation type and based on the applied goal. The statistical population of the research included all teenage girls in the second secondary school in Tehran in the academic year 1400-1401. 300 students were selected to complete the questionnaires using random cluster sampling. The research tools included Rijekboar and Debo Children's Schema Questionnaire (SIC), Garnefsky and Kraij's Cognitive Emotion Regulation Strategies Questionnaire (CERQ) and Riff's Psychological Well-Being Scale (RSPWB). Structural equation modeling method and SPSS-24 and Amos-24 software were used for data analysis. The findings showed that the relationship between initial maladaptive schemas and psychological well-being is negative and significant. Also, the relationship between primary maladaptive schemas and positive strategies for cognitive regulation of emotion is negative and significant, and the relationship between primary maladaptive schemas and negative strategies for cognitive regulation of emotion is positive and significant. The relationship between positive emotion regulation strategies and psychological well-being is positive and significant. Inconsistent schemas have an inverse and significant effect on psychological well-being through positive cognitive regulation strategies (β=-0.2, p<0.001).
اورنگ، سهیلا؛ هاشمی رزینی، هادی و عبداللهی، محمدحسین. (1396). بررسی رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با معنای زندگی و بهزیستی روانشناختی سالمندان. نشریه علمی پژوهشی سالمند. 12(3)، 326-345.
بشارت، محمدعلی و بزازیان، سعیده. (1393). بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان در نمونه‌ای از جامعه ایرانی. فصلنامه پیشرفت در پرستاری و مامایی. (84)24. 61.
خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی و شکری، امید. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روانسنجی فرم کوتاه (18 سوالی) مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی. (32)9، 27-36.
خدادادی، جعفر؛ کلائی، اعظم و گوهری پور، مرتضی. (1399). تدوین الگوی مفهومی رضایت از ازدواج در بستر خانواده سالم: مبتنی بر بافت فرهنگی. مجله فرهنگ مشاوره. 41(11)، 27-60.
غمخوار فرد، زهرا؛ امراللهی نیا، مونا و آزاد فلاح، پرویز. (1391). بررسی پیش بینی کننده‌های اضطراب دوره کودکی بر اساس طرحوارهای ناسازگار کودک و سبکهای فرزندپروری مادر. مجله علوم رفتاری. 3(6)، 262-253.
قره داغی، علی؛ زمستانی، مهدی و ولیئی، زهره. (1399). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و تنظیم شناختی هیجان با بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان. روان شناسی مدرسه. 9(2)، 108-122.
گرجین‌پور، فاطمه؛ علی پور، غلامرضا؛ جلوه، مازیار و عبدی، منصوره. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر حرمت خود و انعطاف‌‌پذیری کنشی نوجوانان طلاق. مجله خانواده درمانی کاربردی. 1(2)، 1-22.
مرادی، شهاب و اخانی، الهه. (1398). مقایسه اختلال‌های روانشناختی فرزندان طلاق با همتایان عادی. نشریه رویش روان شناسی. 8(11)، 111-118.
میرزانی، شهرزاد؛ رضایی، اذرمیدخت؛ خیر، محمد و سهرابی، نادره. (1400). نقش واسطه‌گری تنظیم شناختی هیجان برای طرحواره‌های ناسازگار و عواطف منفی در جوانان. فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدلهای روانشناختی. 43(12)، 1-13.
Abdi, M. R., Porebrahim, T., Nazari, A. M. (2013). Effectiveness of Children of Divorce Intervention Program on Children's Adjustment with their Parental Divorce. Journal of Family Research. 9(35), 343-358.(Persian)
Calvo, N., Valero, S., Arntz, A., Andión, Ó., Matalí, J. L., Navascues, V., & Ferrer, M. (2018). Validation of the Spanish version of the Borderline Personality Disorder Checklist (BPD Checklist) in a sample of BPD patients: Study of psychometric properties. The European Journal of Psychiatry. 32(1), 26-35.
Delia, J., & Krasny, M. E. (2018). Cultivating positive youth development, critical consciousness, and authentic care in urban environmental education. Frontiers in psychology. 8, 23 -40.
Ellis, L. K., & Rothbart, M. K. (2001, April). Revision of the early adolescent temperament questionnaire. In Poster presented at the 2001 biennial meeting of the society for research in child development, Minneapolis, Minnesota.
Extremera, N., Durán, A., & Rey, L. (2007). Perceived emotional intelligence and dispositional optimism–pessimism: Analyzing their role in predicting psychological adjustment among adolescents. Personality and Individual Differences, 42(6), 1069-1079.
Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual differences. 30(8), 1311-1327.
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and individual differences, 41(6), 1045-1053.
Gross, J. J. (1998). Antecedent-and response-focused emotion regulation: divergent consequences for experience, expression, and physiology. Journal of personality and social psychology. 74(1), 224.
Gross, J. J., & Thompson, R. A. (2007). Emotion Regulation: Conceptual Foundations. Handbook of Emotion Regulation. The Guilford Press.
Lisi, G., Rossi, R., Ribolsi, M., Di Lorenzo, G., Parisi, C., Siracusano, M., & Siracusano, A. (2020). ‘Too many BeEPs in our teens!’ Behavioral and emotional problems in a large group of Italian adolescents. Psychological Medicine. 1-10. Luhmann, M. (2017). Using big data to study subjective well-being. Current Opinion in Behavioral Sciences. 18, 28-33.
Mizani, S., Rezaei, A., Khayyer, M., & Shegefti, N. S. (2021). The Mediating Role of Cognitive Emotion Regulation for Maladaptive Schemas and Negative Affects Among Youth. Quarterly Journal of Psychological Methods and Models Spring, 12(43).(Persian)
Mitchell, C., McLanahan, S., Notterman, D., Hobcraft, J., Brooks-Gunn, J., & Garfinkel, I. (2015). Family structure instability, genetic sensitivity, and child well-being. American Journal of Sociology.120(4), 1195-1225.
Rijkeboer, M. M., & de Boo, G. M. (2010). Early maladaptive schemas in children: Development and validation of the schema inventory for children. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41(2), 102-109.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of personality and social psychology. 69(4), 719-727.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of well-being. Social science research, 35(4), 1103-1119.
Ryff, C. D. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and psychosomatics. 83(1), 10-28.
Schneier, F., & Goldmark, J. (2015). Social anxiety disorder. In Anxiety disorders and gender (pp. 49-67). Springer, Cham.
Sefidi, F. A. T. E. M. E. H., & Farzad, V. (2012). Validated measure of Ryff psychological well-being among students of Qazvin University of Medical Sciences (2009). Journal of Inflammatory Diseases, 16(1), 65-71.
Simpson, S., Simionato, G., Smout, M., van Vreeswijk, M. F., Hayes, C., Sougleris, C., & Reid, C. (2019). Burnout amongst clinical and counselling psychologist: The role of early maladaptive schemas and coping modes as vulnerability factors. Clinical psychology & psychotherapy. 26(1), 35-46.
Van Wijk-Herbrink, M. F., Bernstein, D. P., Broers, N. J., Roelofs, J., Rijkeboer, M. M., & Arntz, A. (2018). Internalizing and externalizing behaviors share a common predictor: The effects of early maladaptive schemas are mediated by coping responses and schema modes. Journal of abnormal child psychology. 46(5), 907-920.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy. New York: Guilford, 254.
Wright, J. H., Brown, G. K., Thase, M. E., & Basco, M. R. (2017). Learning cognitive-behavior therapy: An illustrated guide. American Psychiatric Pub.
