بررسی شرایط ربای معاوضی و مقایسه آن با خسارت تأخیر تأدیه
محورهای موضوعی : حقوق مدنی
فاطمه جامعی
1
,
هیراد مخیری
2
,
محسن پورمحمد
3
1 - دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
2 - دکتری روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زنجان، ایران.
3 - استادیارگروه معارف اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده پیراپزشکی، پرستاری مامایی حضرت زینب لنگرود، دانشگاه علوم پزشکی گیلان ، رشت، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
معاملات به صورت داد و ستد كالاها از ديرباز متداول بوده است و گاه در چنين معاملاتى يكى از دو مال هم‌جنس كه مكيل و موزون باشند در برابر ديگرى با زيادت در يك طرف مبادله و باعث تحقق يكى از اقسام ربا تحت عنوان «رباى معاوضى» می‌گردد. همچنين گونه‌ی ديگرى از زيادت در دارايى در معاملاتى است كه طرفى تعهد خود را در موعد مقرر انجام نداده و در نتيجه موجب ايجاد ضررى براى طرف مقابل شود و بايد خسارت ناشى از اين تأخير را جبران نمايد كه به آن «خسارت تأخير تأديه» گويند. از آنجايى كه هر دو اين موضوعات موجب زيادت در دارايى طرف مقابل می‌گردد در پژوهش حاضر ضمن بررسى رباى معاوضى، شرايط تحقق و مقایسه‌ی آن با خسارت تأخير تأديه از اين جهات، در پاسخ به اين سؤال كه «آيا اخذ خسارت تأخير تأديه از مصاديق ربا محسوب می‌شود و همانند رباى معاوضى حرام است يا مشروعيت دارد؟» با بررسى حرمت در رباى معاوضى و همچنين ذكر ادله‌ی مشروعيت خسارت تأخير تأديه به اين نتيجه رسيديم كه هرچند بعضى شرط نمودن جريمه تأخير تأديه را حیله‌ای براى دريافت ربا می‌دانند ليكن مواد قانونی متعددی نشان از پذیرش آن توسط قانونگذار دارد و از سوى بيشتر فقها نیز بنا بر ادله‌های متعدد مشروع دانسته شده و مستلزم افتادن در رباى محرم نمی‌باشد.
Transactions in the form of trade in goods have long been common And sometimes in such transactions one of two items of the same type that are of equal weight, On the other hand, it is exchanged in excess on one side and causes the realization of one of the types of usury called "exchange usury".There is also another type of increase in assets in transactions in which one party does not fulfill its obligation on time and as a result causes a loss to the other party and must compensate the damage caused by this delay, which is called "payment delay compensation".Since both of these issues increase the other party's assets,In the present study, while examining the exchange usury, the conditions of its realization and comparing it with the compensation for late payment in these respects, in response to the question that "Is obtaining compensation for late payment one of the examples of usury and is it sanctity or legitimate like exchange usury?"Examining the prohibition of usury and also mentioning the reasons for the legitimacy of late payment damages, we came to the conclusion that although some consider imposing a penalty for late payment as a trick to receive usury.However, several legal articles indicate its acceptance by the legislator, and it is considered legitimate by most jurists for various reasons, and it is not sanctity usury.
