بررسی مهم‌ترین نظرات و بنیادهای نظری آلتوسر
محورهای موضوعی : علوم اجتماعیمسعود جهانبانی 1 , مریم عزیزی 2 , عبدالرسول عباسی نصر آباد سفلی 3
1 - دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه کاشان
3 - دانشگاه فرهنگیان یاسوج
کلید واژه: ويی آلتوسر, ایدئولوژی, نظريه, بنيادهای نظری, ماركسيسم, ماركسيسم ساختاری, ماركسيسم ارتدکس.,
چکیده مقاله :
در این نوشتار بر آنیم تا مهم‌ترین نظرات و بنیادهای نظری نظریه اجتماعی آلتوسر را ارزیابی کنیم. در این مقاله که با استفاده از اسناد، کتاب ها و مقاله‌های مختلف داده‌های موردنظر جمع‌آوری گردید و سپس به تحلیل آن پرداخته شد. ماركسيسم ساختاری آلتوسر در واكنش به دو تفسير از ماركس، و بـازخوانی او بسـط يافته است. آلتوسر نخست در برابر رهيافت ماركسيسم ارتدكس ايستاد و از آن انتقاد كرد؛ دومين رهيافت موردانتقاد آلتوسر، ماركسيسم هگلی و حلقة فرانكفورت اسـت. او تلاش كرد نظريه ماركسيسـتی را هـم از جبرگراهایی اقتصاد و هـم از رهيافـت انسان‌گرايانه لوكاچ و حلقه فرانكفورت بر حذر دارد. تلاش‌هایی آلتوسـر بـرای فـرار از تقلی گرايی نظريه ماركسيستی، تا حدودی موفقیت‌آمیز بود؛ امـا چرخش آلتوسـر بيشتر درون پاردايمی بود و ازنظر ماهوی نظريـه ماركسيسـتی را از محدودیت‌های بنيادی در عرصه‌های هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی و روش‌شناسی نجات نداده است. ریشه‌های فکری آلتوسر تحت تأثیر هگل و مارکس است، و از زبان‌شناسی بهره فراوان برده است. براساس تقسیم‌بندی کلاسیک ،آلتوسر ازجمله کسانی است که به اصالت جمع قائل است، و می‌گوید ایدئولوژی موجودیت مادی دارد.آلتوسر به تحقیق نظری بیشتر اهمیت می‌دهد تا تحقیق عملی و تجربی، و در نظریه ی خود برای روبناهای سیاست، و ایدئولوژی نقش نسبتاً مستقل قائل شده و می-گوید تشکل اجتماعی از سه عنصر سیاست،اقتصاد,و ایدئولوژی ساخته می‌شود. آلتوسر به تعیین چندوجهی سطوح سه‌گانه معتقد است، اما در تحلیل نهایی اقتصاد را تعیین‌کننده و عامل اصلی می‌داند.
In this article, we aim to evaluate the most important ideas and theoretical foundations of Althusser's social theory. In this article, the data were collected using various documents, books and articles and then analyzed. Althusser's structural Marxism has expanded in response to two interpretations of Marx, and his re-reading. Althusser first opposed and criticized the approach of orthodox Marxism; The second approach criticized by Althusser is Hegelian Marxism and the Frankfurt Circle. He tried to warn Marxist theory from both the determinism of economics and the humanistic approach of Lukچcs and the Frankfurt Circle. Althusser's attempts to escape the reductionism of Marxist theory were somewhat successful; But Althusser's rotation was more paradigmatic, and did not essentially save Marxist theory from fundamental limitations in the fields of ontology, epistemology, anthropology, and methodology. Althusser's intellectual roots are influenced by Hegel and Marx, and he has benefited greatly from linguistics. According to the classical classification, Althusser is one of those who believe in the originality of the collective, and says that ideology has a material existence. Althusser places more emphasis on theoretical research than on practical and empirical research, He believes that social organization is made up of three elements: politics, economics, and ideology. Althusser believes in the multidimensional determination of the three levels, but in the final analysis he considers economics to be the determining factor.
الف)فارسی
• ریتزر،جرج،(1374)،نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر،ترجمه محسن ثلاثی،تهران،نشر نی،
• کرایب ،یان،(1384) نظریه اجتماعی کلاسیک مقدمه ای بر اندیشه مارکس,وبر،دورکیم،و زیمل، ترجمه شهناز مسما پرست،تهران، نشرآگه.
• سیدمن ،استیون،(1385)،کشاکش آرا در جامعه‌شناسی ،ترجمه هادی جلیلی ،تهران ،نشرنی ،بی تا.
• توسلی،غلام عباس ،(1387)،نظریه‌های جامعه‌شناسی ،انتشارات سمت.
• ریتزر،جرج ،(1374)،نظریه‌های جامعه‌شناسی،ترجمه محمد صادق مهدوی،تهران،انتشارات شهید بهشتی.
• رضوانی،قربانعلی،(1388)،بررسی نظریه و بنیادهای نظری مارکسیسم ساختاری لویی آلتوسر.سال اول ،شماره اول،ص144-123.
• کرمانی ،محسن،دلاوری،ابوالفضل،(1395)،از ایدئولوژی تا گفتمان:سوژه،قدرت وحقیقت. فصلنامه علوم اجتماعی ،سال 26،شماره 74.
• کاسی،فاطمه،(1396)،عناصرو تقابل ایدئولوژیک در داستان دفاع مقدس ریشه در اعماق .نشریه ادبیات پایداری ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه شهید باهنر کرمان،سال نهم،شماره هفدهم.
• دانشور،فائزه،(1395)،بازخوانی رابطه حقوق و ایدئولوژی در پرتو مظالعات میان رشته ای .فصل نامه میان رشته ای در علوم انسانی،دوره هشتم ،شماره 4،صص26-1.
• تسلیمی،علی،(1388)،تحلیل سه قطره خون با رویکرد جامعه‌شناسی ساختارگرا.
• حیدری،آرش،(1391)،فرویدوآلتوسر:جنبه‌های جامعه‌شناختی روان‌کاوی.مجله حامعه شناسی ایران،دوره سیزدهم ،شماره 3،ص24-3.
• عالم، عبدالرحمن، انصافی، مصطفی،(1397)، باز شناسی گذرا ساختارگرایی به پسا ساختارگرایی. فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی فدوره 48،شماره 1،ص 76-59.-مرادی،کامران،(1396)،نقد فرهنگی بر مبنای نظریه‌ایدئولوژی :بررسی نسبت ایدئولوژی و فرهنگ.مجموعه مقالات اولین همایش ملی نقد متون و کتب علوم انسانی.
• گرگین پاوه،نوید،(1397)،پراتیک فلسفه ،سیاست و نقد ایدئولوژی نزد لویی آلتوسر .فصلنامه فلسفی شناخت،ص245-227.
• نژاد ایران،محمد،(1397)،واکاوی نسبت میان آگاهی و سوژه در اندیشه سیاسی لویی آلتوسر .فصلنامه علمی -پژوهشی ،سال 12،شماره 22.
• آلتوسر،لویی،(1387). ایدئولوژی و ساز برگهای ایدئوژیک دولت،ترجمعه روزبه صدر آرا،تهران نشر سرچشمه.
• پین، مایکل (1379). بارت ، فوکو، آلتوسر، ترجمه پیام یزدانجو، تهران ،نشر مرکز.
• حیدری، آرش، نصیری، هدایت،(1394).مساله آلتوسر، تهران، تیسا.
ب)خارجی
• althusser ,louis(1969)for marx, translated by ben Brewster,verso,london.
• althusser,louis(1995) ide0lgy and ideogical state apparatuges,(notes to ward investigation),in.ziziek, s, mapping ideology. london :verso.
• althusser ,louis,(1971) lenin and philosophy and ather essays, translated by ben Brewster, monthly review press, London and new Yor.
• althusser,louis,(1972) politics and history :Montesquieu, rousseau, hegel an marx, translated by ben Brewster, London:nlb.
• althusser, louis,and Etienne balibar (1970) ,reading capital ,translated by. ben, brewser, librairie francios maspero.
• althusser,l.(1976). essays in, self-citicsmr.
• althusser,l.(1976). essays on ideology.
• althusser,l.(1969). for marx ,verso .
• althusser,l.(1971). lenin and philosophy,trans .ben Brewster.
• althusser,l.(1968). lenine et la philosophie.
• althusser,l. (1990). philosophy and the spontaneous philosophy of the scientists& other essays.
• althusser,l.(1965). pour marx.
• althusser,l.(1972).politics and history :Montesquieu, rousseau, hegel and marx.
• althusser,l.(1979). brewster,b.& balibar, e.reading capital.
• althusser,l.(1969).for marx.london:allen lane.
