مدل زنجيره تأمين سبز جهت بهبود توسعه پايدار محيط زيست با رويکرد کيفي مبتني بر نظريه داده‌بنياد
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگریزهرا دلشاد 1 , مژده ربانی 2 , حسن دهقان دهنوی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
کلید واژه: مديريت زنجيره تأمين سبز, محيط زيست, نظريه داده‌بنياد,
چکیده مقاله :
صنعت گردشگري به عنوان يكي از ده صنعت برتر جهان در چرخه اقتصادي نقش بسزايي را ايفا مي‌كند و يكي از بخش‌هاي مهم توليد درآمد و ارزآوري است. هدف از پژوهش حاضر اين است که با استفاده از روش کيفي نظريه‌پردازي تئوري داده‌بنياد به شناسايي و تدوين الگوي مفهومي مديريت زنجيره تأمين سبز در صنعت گردشگری استان فارس بپردازد. روش گردآوري داده‌ها، مطالعه اسناد و مصاحبه با 20 نفر از خبرگان آگاه از موضوع مورد بحث، با بکارگيري روش نمونه‌گيري نظری است. روايي اين پژوهش توسط مصاحبه‌شوندگان و سپس اساتيد متخصص مورد بررسي قرار گرفت و تأييد گرديد. براي تحليل داده‌ها از روش مقايسه مداوم در طي سه مرحله کدگذاري باز، محوري، انتخابي استفاده شده است که براساس آن مدل کيفي پژوهش طراحي گرديد. نتايج پژوهش حاضر، نشان‌دهنده استخراج 120 کد يا مفهوم اوليه از مصاحبه‌ها و 21 معيار محوری است که در قالب مدل پارادايمي با نرم¬افزار مکس‌کیودا شامل شرايط علّي (طراحي فرايندهاي سبز، مشتريان و ساير نهادهاي بيروني، نوآوري سبز)، شرايط زمينه‌اي (محرک‌هاي تهيه مواد سبز، پياده‌سازي نظام مديريت پسماند، افکار مالي و هزينه‌اي سازمان)، شرايط مداخله‌گر (رويکردهاي مديريت محيط زيستي، ريسک‌هاي زنجيره تأمين سبز، قابليت‌هاي تأمين کنندگان سبز، مديريت منابع انساني)، پديده محوري (بهبود عملکرد محيط زيستي، عوامل اقتصادي، عملکرد عملياتي)، راهبردها (حوزه مديريت، تکنولوژي، اقتصاد، سياستگذاري)، پيامدها (توانمندسازهاي زنجيره تأمين سبز، بهبود اعتبار، نهادينه شدن تجهيزات تکنولوژي و دانش فني، مديريت و بهينه‌سازي مصرف انرژي) قرار گرفت.
As one of the top ten industries in the world, tourism plays an important role in the economic cycle, contributing significantly to revenue generation and currency earning. Therefore, this study sought to identify and develop a conceptual model for managing the green supply chain in the tourism industry of Fars province using the grounded theory-based qualitative approach. To this end, the required data were collected through document analysis and interviews with 20 experts who were selected via the snowball sampling method. Moreover, the validity of the study was examined and confirmed by the interviewees and the expert professors. Finally, the collected data were coded through the open coding, axial coding, and selective coding methods and analyzed via the continuous comparison method, based on which the qualitative model of the study was designed. Accordingly, 120 open codes were extracted from the transcribed version of the interviews, which were then organized in terms of 21 axial codes via MAXQDA software, including causal conditions (green processes, customers and other external institutions, green innovation), contextual conditions (driving forces involved in green materials supply, implementation of the waste management system, financial thoughts, and the organization’s costs), intervening conditions (environmental management approaches, green supply chain risks, green suppliers' capabilities, human resources management), phenomenon-based conditions (the improvement of environmental performance, economic factors, operational performance), strategies (management, technology, economics, policy-making), outcomes (green supply chain enablers, credit enhancement, institutionalization of technology equipment and technical knowledge, energy management and optimization).
احمدي، عبادالله و مساواتي، سيدمرتضي. (1397). «طراحي مدل بهينه جهت ارزيابي و رتبه‌بندي تأمين‌کنندگان زنجيره تأمين سبز با استفاده از تکنيک AHP». چهارمين کنفرانس بين‌المللي نقد و واکاوي مديريت در هزاره سوم.
اسماعيليان، غلامرضا و اميري، اعظم. (1397). «بررسي تأثير فرايندهاي سبز بر فرايند زنجيره تأمين سبز و نتايج عملکرد». کنفرانس ملي انديشه هاي نوين و خلاق در مديريت، حسابداري، مطالعات حقوقي و اجتماعي.
امیرنژاد، قنبر و اژدری، ژاله. (1398). «تأثیر استراتژی‌های منابع انسانی بر کسب مزیت‌های رقابتی با نقش میانجی چابکی سازمانی». مجله مدیریت توسعه و تحول، 37، ص 53-62.
آزاد، سجاد. (1396). «کاربرد مدل‌سازي ساختاري تفسيري براي توانمندسازهاي مديريت زنجيره تأمين سبز». هشتمين کنفرانس بين‌المللي حسابداري و مديريت و پنجمين کنفرانس کارآفريني و نوآوري‌هاي باز.
پويا، عليرضا؛ قربان‌پور، احمد؛ ناظمي، شمس الدين و ناجي، زهرا. (1395). «طراحي مدل ساختاري اقدامات مديريت زنجيره تأمين سبز با استفاده از رهيافت مدل‌سازي ساختاري تفسيري فازي». مجله تحقيق در عمليات در کاربردهاي آن، سال سيزدهم، شماره 4، ص 20-1.
جعفري، زهرا؛ مجيدي، سارا و صفا، حديثه. (1396). «اولويت‌بندي ريسک‌هاي زنجيره تأمين سبز با استفاده از روش بهترين-بدترين». دومين کنفرانس بين‌المللي مديريت صنعتي.
رييسي، سمانه و درخشان‌فر، محمد. (1397). «مطالعه و بررسي چگونگي اجراي مديريت زنجيره تأمين سبز»، دومين همايش بين‌المللي مديريت، حسابداري و اقتصاد در توسعه پايدار.
زرنگار، محمد. (1395). «بررسی تأثیر برنامه‌های راهبردی در مدیریت مصرف انرژی در ایران». مجله مدیریت توسعه و تحول، 25، ص 57-51.
ژيان، مهلا و بهنيا، برديا. (1397). «شناسايي و رتبه‌بندي عوامل مؤثر در اجراي مديريت زنجيره تأمين سبز». هفتمين کنفرانس ملي کاربردهاي حسابداري و مديريت.
سالاري، ريحانه. (1397). «مديريت زنجيره تأمين سبز». کنفرانس بين‌المللي تازه‌هاي مديريت، حسابداري و اقتصاد.
شاکري، رويا؛ ابراهيمي، شيلان و جمشيدي، راميار. (1396). «بررسي رابطه زنجيره تأمين سبز و عملکرد شرکت‌ها». دومين همايش بين‌المللي و چهارمين همايش ملي پژوهش هاي مديريت و علوم انساني.
شعبان‌نژاد، مرجان؛ ابراهيمي‌نژاد، مهدي و فرقاني، محمدعلي. (1396). «انتخاب تأمين کنندگان سبز در زنجيره تأمين با ترکيب روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره فازي». دومين همايش بين‌المللي مديريت و فرهنگ توسعه.
ضیایی، محمود؛ محمودزاده، مجتبی و شاهی، طاهره. (1396). «اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت زنجیره تأمین سبزدر صنعت گردشگری». فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 46، ص 34-19.
عندليب اردکاني، داود و مقتدري، علي اکبر. (1397). «بررسي و تحليل عوامل مؤثر بر توسعه محصول سبز در صنعت کاشي استان يزد». فصلنامه تحقيقات بازاريابي نوين، سال هشتم، شماره 3.
کهنسال آستاني، نگار و قلي پور کنعاني، يوسف. (1393). «رويکردهاي تصميم‌گيري چندمعياره براي ارزيابي تأمين کنندگان در زنجيره تأمين سبز: مروري بر مقالات». کنفرانس بين المللي مديريت و مهندسي صنايع.
گنجعلي، منا؛ شيرويه‌زاد، هادي و شاهين، آرش. (1392). «ارزيابي موانع لجستيک معکوس با استفاده از تکنيک DEMATEL». دومين کنفرانس ملي مهندسي صنايع و سيستم‌ها، دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد.
محمودي، امين و سلماني، ليلا. (1397). «رابطه بين فعاليت‌هاي مديريت زنجيره تأمين سبز و رضايت مشتريان در سازمان‌هاي توليدي». دومين کنفرانس بين‌المللي تحولات نوين در مديريت، اقتصاد و حسابداري.
مقدم، ابوالفضل؛ کماليان، امين رضا؛ يزداني، بدرالدين؛ کرد، باقر و روشن، سيدعليقلي. (1395). «تبيين و طراحي الگوي مديريت منابع انساني کارآفرينانه: رويکرد داده بنياد». نشريه بهبود مديريت، سال دهم، شماره 4، ص 157-123.
نمک‌شناس، مهسا؛ مروتي شريف‌آبادي، علي و ضيايي بيده، عليرضا. (1393). «بررسي تأثير ابعاد نوآوري سبز بر عملکرد سازمان». فصلنامه مطالعات مديريت صنعتي، سال دوازدهم، شماره 33، ص 42-25.[19]
نوروزپورمهريان، سيدحامد و جعفري، حسين. (1396). «بررسي مديريت زنجيره تأمين و حلقه‌هاي بسته در زنجيره تأمين سبز طراحي فرايند کلي زنجيره تأمين سبز». اولين کنفرانس بين المللي مديريت و حسابداري با رويکرد ارزش آفريني.
Awasthi, A., Kaur, J., Sidhu, R., Satyaveer Chauhan, S., & Goyal, S. (2017). "A DEMATEL based approach for investigating barriers in green supply chain management in Canadian manufacturing firms". International Journal of Production Research.
Burgos, A. & Mertens, F. (2017). "Participatory management of community-based tourism: A network perspective". Community Development, 48(4), 546-565.
Cankaya, Y. S., & Sezen, B. (2018). "Effects of green supply chain management practices on sustainability performance". Emerald, Journal of Manufacturing Technology Management.
Chauhan, C., & Singh, A. (2018). "Modeling green supply chain coordination: current research and future prospects". Emerald, Benchmarking: An International Journal.
Dawei, Z., Hamid, A. B. A., Chin, T. A., & Leng, K. C. (2015). "Green Supply Chain Management: A Literature Review". Sains Humanika, 5(2): 15-21.
Elcio, M., Gimenez, C., & Sierra, V. (2016). "Green Supply Chain Management approaches drivers and performance Implications". International Journal of Operations & Production Management, Vol. 35 Iss 11 pp.
Elgoary, H. (2012). "Factors affecting E-Marketing adoption and implementation in tourism firms: An empirical investigation of Egyptian small tourism organizations". Tourism Management, 33(5): 1256-1269.
Famiyeh, S., Kwarteng, A., Asante-Darko, D., & Ato Dadzie, S. (2017). "Green supply chain management initiatives and operational competitive performance". Emerald, Benchmarking: An International Journal.
Green, K. W., Inman, R. A., Sower, V. E., & Zelbst, P. J. (2018). "Impact of JIT, TQM and green supply chain practices on environmental sustainability". Emerald, Journal of Manufacturing Technology Management.
Huang, Y., Song, H., Huang, G.Q. & Lou, J. (2012). "A Comparative Study of Tourism Supply Chains with Quantity Competition". Journal of Travel Research. NO.51, 717–729.
Kazancoglu, Y., Kazancoglu, L., & Sagnak, M. (2017). "Fuzzy DEMATEL-based green supply chain management performance: application in cement industry". Emerald, Industrial Management & Data Systems.
Kim, Y. J., Kim, W. G., Choi, H. M., & Phetvaroon, K. (2019). "The effect of green human resource management on hotel employees’ eco-friendly behavior and environmental performance". International Journal of Hospitality Management, 76, 83-93.
Laari, S., Toyli, J., & Ojala, L. (2016). "Supply chain perspective on competitive strategies and green supply chain management strategies". Journal of Cleaner Production.
Mangla, S., Gandhi, S., Kumar, P., & Kumar, D. (2015). "Evaluating factors in the implementation of successful green supply chain management using DEMATEL". INTERNATIONAL STRATEGIC MANAGEMENT REVIEW 3 (2015) 96–109.
Randall, W., & Mello, J. (2012). "Grounded theory: an inductive method for supply chain research". International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, Vol. 42 No. 8/9, 2012, pp. 863-880.
Risteski, M., Kocevski, J., & Arnaudov, K., (2012), "Spatial planning and sustainable tourism as a basis for developing competitive tourist destinations", Social and Behavioral Sciences, 44: 375 – 386.
Slimane, M. (2012). "Role and relationship between leadership and sustainable development to release social, human, and cultural dimension". International Conference on Leadership, Technology and Innovation Management. Procedia - Social and Behavioral Sciences 41 (2012) 92 – 99.
Sundarakani, H. (2016). "The impact of implementing green supply chain management practices on corporate performance". Emerald, An International Business Journal.
Ting Hung, W. (2010). "Pricing Determinants in the hotel industry: quintile regression analysis". International Journal of Hospitality Management, 29, 378 384.
Tuni, A., Rentizelas, A., & Duffy, A. (2018). "Environmental performance measurement for green supply chains: A systematic analysis and review of quantitative methods". Emerald, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management.
Uygun, O., & Dede, D. (2016). "Performance evaluation of green supply chain management using integrated fuzzy multi-criteria decision-making techniques". Computers & Industrial Engineering 102 (2016) 502–511.
Wang, SH., Song, M., & Xin, C. (2018). "Simulation of land green supply chain based on system dynamics and policy optimization". International Journal of Production Economics, 0925-5273/ 2018 Elsevier.
