ارزیابی فناوری در معماری مجتمع¬های مسکونی دوره معاصر (نمونه موردی: مجتمع¬های شهر تهران از دوره پهلوی تا امروز)
محورهای موضوعی : کاربست پایه‌های شهرسازی و معماری اسلامی در معماری معاصرسونیا سیلوایه 1 , عباس غفاری 2 , مازیار آصفی 3 , عباس یزدانفر 4
1 - دانشجوی دکتری معماری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران
2 - دانشیار گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران
3 - استاد گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران
4 - دانشیار گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت تهران، ایران
کلید واژه: فناوری, مجتمع مسکونی, دوره پهلوی, دوره انقلاب اسلامی, شهر تهران.,
چکیده مقاله :
معماری مسکونی در ایران و خصوصا در تهران، از اوایل پهلوی، دستخوش تغییراتی در ساختار کالبدی-کاربردیشد، به نحوی که، بناهای تک واحدی به مجتمع های آپارتمانی با زندگی عمودی تبدیل شدند. در این میان، یکی از مهترین عوامل موثر در این تحولات، فناوری حاصل از انقلاب صنعتی می باشد که به عنوان عاملی قدرتمند، تحولات وسیعی را ایجاد نموده است. امروزه بناها به واسطه توسعه تجهیزات و مصالح جدیدتر، با تحولات ساختاری زیادی و ارزش گذاری های متفاوتی مواجه شده اند کهاین پژوهش بازتاب اثرگذاری فناوری بر معماری مجتمع های مسکونی در دوره معاصر و طی دو بازه زمانی پهلوی و انقلاب اسلامی را مورد توجه قرار داده است. در این راستا، در بخش نظری با رویکرد کیفی و مطالعات کتابخانه ای و با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، چهارچوب نظری ارائه شد و سپس با مطالعات میدانی و تدوین پرسشنامه، چهارچوب نظری از طریق برنامه آماری SPSSارزیابی و تحلیلشد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که؛ میان متغیر مستقل سخت ابزار(با سه بعد رفاهی، امنیتی و تنوع-تجمل) از بحث «فناوری» با سه بحث محوطه-نما، معماری داخلی-پلان و تزئینات از متغیر «مجتمع مسکونی» رابطه نسبتا ضعیفی در دوره پهلوی وجود داشته است در حالی که در دوره انقلاب اسلامی این رابطه قوی تر است و به شدت احساس می شود. بدین معنی که در دوره پهلوی تغییرات در سخت ابزار می تواند تا حدودی در مجتمع مسکونی نیز تأثیرگذار باشد. اما برای بازه زمانی انقلاب اسلامی، این رابطه بیشتر به چشم می آید، به نحوی که شدت این رابطه در دوره پهلوی با میانگین۲۰۷/۰ و در دوره انقلاب اسلامی با میانگین۳۹۰/۰ می باشد که در میان مسئله قابل ملاحظه؛ اهمیت بالاتر بحث «معماری داخلی/پلان» در هر دو دوره مذکور نسبت به دو بحث دیگر یعنی «تزئینات داخلی» و « محوطه/نما» در معماری مجتمع ها می باشد.
Residential architecture in Iran, and especially in the city of Tehran, has been changing since the beginning of the Pahlavi government. that, this developments were incomplete and led to the conversion of traditional, single-unit buildings into apartment complexes with vertical living. In the meantime, one of the most important factors influencing these developments is the new technologies resulting from the industrial revolution, which as a powerful factor, has in turn created undesirable developments. Because today, despite the fact that buildings have become more suitable and better due to the development of newer equipment and materials, it has adopted an intimate and inhumane design process. Therefore, this study reflects the impact of technology on the architecture of residential complexes in the contemporary period and during the two periods of Pahlavi and the Islamic Revolution, to achieve this, in the theoretical part with a qualitative approach and library studies and using the analytical-descriptive method, a theoretical framework is provided. In the practical part, the mentioned theoretical framework is evaluated through SPSS statistical program and finally personal analysis by field studies and questionnaire compilation. The research findings indicate that; there is a relatively weak relationship between the independent variable of "hard tools" from the discussion of technology and dependent variable of "residential complex" in the Pahlavi period compared to the period of the Islamic Revolution, but for the period of the Islamic Revolution, this relationship is more visible and stronger. So that the intensity of this relationship in the Pahlavi period with an average of 0.207 and in the Islamic Revolution with an average of 0.390. Among the significant issues; the important of "interior architecture/plan" in both mentioned periods is higher than the other two discussions, i.e. "interior decoration" and "area/ facade" in the architecture of complexes.
انصاری، حمیدرضا (۱۳۹۵)، تحلیلی بر معماری معاصر ایران، تهران، سبزان.
بحرینی، حسین (۱۳۹۶) تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی، تهران، دانشگاه تهران.
بمانیان، محمدرضا (۱۳۸۸)،«ایدئولوژی و فناوری»، مجله منظر، ۱(۴)، صص ۶۸- ۶۹.
باور، سیروس (۱۳۸۹) نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران، تهران، فضا.
بانی مسعود، امیر (۱۳۹۸) معماری معاصر ایران؛ در تکاپوی بین سنت و مدرنیته، تهران، هنر معماری قرن.
پرویزی، الهام؛ محمدجواد مهدوی نژاد، و محمدرضا بمانیان (۱۳۹۴) «بررسی نحوه کیفیت ورود فناوری در تاریخ معماری مدرن»، آرمانشهر، ۱۵، صص ۱- ۴.
تقی¬زاده، کتایون (۱۳۸۸)،«فقر تکنولوژی در صنعت ساخت»،مجله منظر، ۱(۴)، صص ۷۶- ۷۷.
حمزه¬نژاد، مهدی، زهرا رسولی، و سیدعباس یزدانفر (۱۳۹۴)«ویژگی¬های آرمانی معماری انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۲ (۴۱)، صص ۱۳۱- ۱۴۸.
رهنمایی، محمدتقی و پراوانه شاه¬حسینی (۱۳۹۳) فرآیند برنامه¬ریزی شهری ایران، ، تهران، سمت.
ضرغامی، اسماعیل (۱۳۹۶) نظریه پایداری اجتماعی و مجتمع¬های مسکونی، تهران، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
عینی¬فر، علیرضا و آزاده آقالطیفی (۱۳۹۰) «مفهوم قلمرو در مجموعه¬های مسکونی»، هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، ۴۷، ۱۷- ۲۸.
فیضی، محسن و مریم اسماعیل¬دخت (۱۳۹۴) «بازشناسی تحلیلی تکنولوژی¬های نوین ساخت جهت هویت-بخشی به بناهای معماری با رویکرد زمینه¬گرایی»، مدیریت شهری،۳۸، صص ۱۷۳- ۱۹۵.
قبادیان، وحید (۱۳۹۵) سبک¬شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، تهران، علم معمار.
معظمی، منوچهر و عیسی حجت (۱۳۹۶) «ریشه¬های گسست و گم¬گشتگی فرهنگی در معماری معاصر ایران»، آرمانشهر، ۱۰ (۲۱)، صص ۱۰۳- ۱۱۲.
Biddulph, Mike (2016) Introduction to residential layout. Amsterdam: Architectural Press.
Fukuyama, F. (2012) The end of history and the last man. (20 nd.). New York: Free Press.
Grover, Ravi B. (2019) The relationship between science and technology and evolution in methods of knowledge production. Journal of History of Science 54 (1): 50-68.
Mccloy, Don (2014) Technology: Made simple. London: Heinemann.
Murphie, A., & Potts, J. (2017) Culture and Technology. London: In Palgrave.
Scharff, Robert C., & Val, D. (2014) Philosophy of Technology: the technological condition: An Anthology. United State: Blackwell Publishing.
Tang, Xinyuan, Li-Jen Kuo, Xuejun Ji, and Erin McTigue. (2018) A critical examination of the relationship among research, theory and practice: Technology and reading instruction. Journal of Computers & Education (125): 62-73.
