تأثیر پایان نامه های دانشجویی در جهت رشد صنعت تونلسازی (مطالعه موردی: تونل بلند قمرود)
محورهای موضوعی : تخصصیوحید جودکی 1 , رسول اجللوئیان 2
1 - شرکت مهندسین مشاور صحراکاو
2 - دانشگاه اصفهان
کلید واژه: دانشگاه, پایاننامههای دانشجویی, صنعت تونلسازی, انجمن تونل ایران,
چکیده مقاله :
در سالیان گذشته بحثهای فراوانی پیرامون ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح شده است. در زمینه صنعت تونلسازی نیز همکاریهای مؤثری مابین شرکتهای فنی-مهندسی و دانشگاههای کشور صورت گرفته است. در این میان انجمن تونل ایران نیز در جهت توسعه این تعاملات (در سطح ملی و بینالمللی) با برگزاری "کنفرانسها، سمینارهای علمی، کارگاههای آموزشی و نمایشگاههای تخصصی" گامهای بلندی در راستای رسالت خود برداشته است. هدف از توسعه این تعاملات، تربیت فارغالتحصیلانی خلاق و مبتکر است که ضمن داشتن دانش کافی از مبانی علوم دانشگاهی، دارای مهارت و تواناییِ لازم جهت ورود به مشاغل صنعت تونل باشند. اما با این وجود در مقاطع تحصیلات تکمیلی، دانشآموختگانِ رشتههای مرتبط با صنعت تونل در گروههای "عمران، زمینشناسی (گرایش مهندسی)، معدن، ژئوفیزیک، نقشهبرداری، مکانیک، برق و ..." برای پژوهش در زمینه طرحهای تونلسازی کشور، همچنان با چالشهای فراوان مواجهاند. این موانع موجب کاهش کیفیت و نوآوری در پایاننامهها (بخصوص در گروههای کارشناسیارشد) و کاهش استقبال دانشجویان از ارائه طرحهای پژوهشی در زمینه پروژههای تونلسازی کشور شده است، به نحوی که فراوانیِ مطالعات کلیشهای و گاهاً تکراری نسبت به گذشته چشمگیرتر شده است. این در حالی است که نتایج حاصل از پایاننامههای تحصیلات تکمیلی و انتشار مقالات کاربردی دانشجویان در پایگاههای علمی میتواند در مستندسازی مخاطرات پروژههای تونلسازی کشور و جلوگیری از نارساییهایی که در طرحهای تونلسازی گذشته رخ داده، مفید واقع شود. در این مقاله با انجام یک بررسیِ موردی به چالشها و ضرورت توجه بیشتر به پایاننامههای دانشجویان در صنعت تونلسازی پرداخته شده است. بررسی چالشها بیانگر این حقیقت است که فعالیت گستردهتر انجمنهای علمی و نیز همکاری دوجانبه پارهوقت میان دانشگاهیان و فعالان صنعت تونل، دو راهکار عمده برای ارتقای سطح کیفیت پایاننامهها و افزایش توناییهای دانشجویان است.
In the past years a lot of discussion about the relationship between academia and industry has been. In the tunneling industry cooperation between companies and universities in the country, have been effectively. The Iranian Tunneling Association for development cooperation (national and international) holding "conferences, scientific seminars, workshops and specialized exhibition" has taken great strides toward its mission. The purpose of this interaction, is creative education graduates having knowledge of the principles of academic science, skills and abilities required for entering the tunnel industry jobs. However, graduate students in fields related to the tunneling industry in the groups "Civil, Geology (Engineering), Mining, Geophysics, Surveying, Mechanical, Electrical and ..." For research on tunneling projects in the country, continues to face many challenges. The obstacles reduce the quality and innovation of the thesis (particularly groups M.Sc.) and the reduction of welcoming students presented research projects in the field of tunneling projects in the country, So that stereotyped and repetitive theses is greater than the last time. The publication of the results of scientific theses of students in the database can document the Hazards of tunneling projects, with avoiding failure that occurred in the previous tunneling projects. In this article (while doing a case study) to examine the challenges and the need for more attention to students;#39 theses in the tunneling industry has been. Explored the challenges revealed that the wider activities of scientific societies and part-time cooperation between academia and the industry experts tunnel, two ways of working to improve the quality of students;#39 theses.
تأثیر پایاننامههای دانشجویی در جهت رشد صنعت تونلسازی
(مطالعة موردی: تونل بلند قمرود)
*وحید جودکی **رسول اجللوئیان
* کارشناسی ارشد، گروه زمینشناسی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان
** دانشیار، گروه زمینشناسی مهندسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
Joudaki_vahid@yahoo.com Ajalloeian@yahoo.com
تاریخ دریافت: 23/2/92 تاریخ پذیرش:29/4/92
در سالیان گذشته بحثهای فراوانی پیرامون ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح شده است. در زمینه صنعت تونلسازی نیز همکاریهای مؤثری مابین شرکتهای فنی-مهندسی و دانشگاههای کشور صورت گرفته است. در این میان انجمن تونل ایران نیز در جهت توسعه این تعاملات (در سطح ملی و بینالمللی) با برگزاری "کنفرانسها، سمینارهای علمی، کارگاههای آموزشی و نمایشگاههای تخصصی" گامهای بلندی در راستای رسالت خود برداشته است. هدف از توسعه این تعاملات، تربیت فارغالتحصیلانی خلاق و مبتکر است که ضمن داشتن دانش کافی از مبانی علوم دانشگاهی، دارای مهارت و تواناییِ لازم جهت ورود به مشاغل صنعت تونل باشند. اما با این وجود در مقاطع تحصیلات تکمیلی، دانشآموختگانِ رشتههای مرتبط با صنعت تونل در گروههای "عمران، زمینشناسی (گرایش مهندسی)، معدن، ژئوفیزیک، نقشهبرداری، مکانیک، برق و ..." برای پژوهش در زمینه طرحهای تونلسازی کشور، همچنان با چالشهای فراوان مواجهاند. این موانع موجب کاهش کیفیت و نوآوری در پایاننامهها (بخصوص در گروههای کارشناسیارشد) و کاهش استقبال دانشجویان از ارائه طرحهای پژوهشی در زمینه پروژههای تونلسازی کشور شده است؛ به نحوی که فراوانیِ مطالعات کلیشهای و گاهاً تکراری نسبت به گذشته چشمگیرتر شده است. این در حالی است که نتایج حاصل از پایاننامههای تحصیلات تکمیلی و انتشار مقالات کاربردی دانشجویان در پایگاههای علمی میتواند در مستندسازی مخاطرات پروژههای تونلسازی کشور و جلوگیری از نارساییهایی که در طرحهای تونلسازی گذشته رخ داده، مفید واقع شود. دستاوردهای کاربردیِ این مطالعات، زمینه رشد فناوری بویژه در بخش حفاری مکانیزه را فراهم میکند. در این مقاله ضمن بررسیِ موردیِ مطالعات دانشجویی پیرامون مباحث فنی تونل قمرود، به واکاویِ چالشها و ضرورت توجه بیشتر به پایاننامههای دانشجویان در صنعت تونلسازی پرداخته شده است. بررسی چالشها بیانگر این حقیقت است که فعالیت گستردهتر انجمنهای علمی و نیز همکاری دوجانبة پارهوقت میان دانشگاهیان و فعالان صنعت تونل، دو راهکار عمده برای ارتقای سطح کیفی و جهتدهی پایاننامهها در راستای نیازهای بخش صنعت است.
واژههاي کليدي: دانشگاه، پایاننامه، طرحهای پژوهشی، صنعت تونلسازی، تونل قمرود.
مقدمه
جدول 1. یکی از پروژههای پر مخاطره کشور با انتخاب ناموفقTBM
تونل | مراجع | طول(km) | قطر(m) | شرایط زمینشناسی | مخاطرات زمینشناسی مهندسی | TBM انتخابی | TBM مناسب |
گاوشان | [11]، [12] [13]، [14] |
20 |
5/5
| زون سنندج- سیرجان و زاگرس مرتفع، زونهای گسلی، شیلهای آهکی، دیوریت، گابرو، سرپانتین، دیاباز | ناپایداری سینه کار و دیواره تونل، تورم، مچالهشوندگی، صعوبت محیط کار | ماشین باز | ماشین سپر دار |
نام انجمن | توانمندسازی انجمنهای علمی | مدیریت علمی و ایفای نقش مرجعیت علمی | توسعه تعاملات ملی | توسعه تعاملات بینالمللی | سایر فعالیتها | جمع امتیاز |
تونل | 108 | 195 | 344 | 130 | 95 | 872 |
تعداد کل انجمنهای علمی کشور | 287 |
تعداد انجمنهای علمی در حوزه فنی و مهندسی | 89 |
امتیاز بالاترین انجمن در کل انجمنهای علمی کشور | 1303 |
امتیاز بالاترین انجمن در حوزه فنی و مهندسی | 1303 |
امتیاز انجمن تونل | 872 |
رتبه انجمن تونل در مقایسه با کل انجمنهای علمی کشور | 17 |
رتبه انجمن تونل در مقایسه با انجمنهای حوزه فنی و مهندسی | 8 |
2. Hunter, A. B., Laursen, S. L. & Seymour, E., “Becoming a Scientist: The Role ofUndergraduate Research in Students' Cognitive, Personal, and ProfessionalDevelopment”, 2006. Retrieved December 11, 2007 from www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/recordDetail?accno.
3. Merkel, C. A., “Undergraduate Research at Six Research Universities: A Pilot Study for the Association of American Universities”, 2001. Retrieved November 8, 2007 from http://ugr.tamu.edu/ opportunities-1/faculty/undergraduateresearch.pdf.
4. Seymour, E., Hunter, A. B., Laursen, S. L. & Deantion, T., “Establishing the Benefitsof Research Experiences for Undergraduates in the Sciences: First Findings From a Three-Year Study”, Science Education, 88(4), 493-534, 2004.
5. شفیعی، مسعود؛ "ارتباط صنعت و دانشگاه: آیندهای تابناک، پیشینهای تاریک"، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، 1386.
6. امینبیدختی، علی اکبر. زارع، مریم. و نعمتی، محمدعلی؛ "دانشگاه پژوهی (IR)؛ ضرورتی مغفول مانده در راستای همکاری صنعت و دانشگاه"، نشریه صنعت و دانشگاه، سال سوم، شماره 9و10 ، صفحه 54-45، پاییز و زمستان 1389.
7. باقرینژاد، جعفر؛ "سیستم ارتباط دانشگاه و صنعت برای توسعه فناوری در ایران، سازوکارها و پیشنهادها"، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال اول شماره 1، صفحه 14-1، بهار 1387.
8. متحدی، علیاکبر؛ "ضرورت تحول در نظام آموزش عالی کشور جهت توسعه فناوری ملی و ارتباط با صنعت"، نشریه صنعت و دانشگاه، سال سوم، شماره 9و10 ، صفحه 61-55، پاییز و زمستان 1389.
9. خطیبی، مصطفی؛ "توسعه تحقيقات كاربردي از طريق حمايت از پاياننامههاي دانشجويي (معرفي تجربه وزارت نيرو)"، چهارمين همايش مراكز تحقيق و توسعه صنايع و معادن، انجمن تخصصي مراكز تحقيق و توسعه صنايع و معادن- تهران، 1382.
10. صداقتي، حسین؛ "بررسي علل عدم رويكرد پاياننامههاي دانشجويي به رفع نيازهاي موجود در صنعت"، كنفرانس ملي صنعت- دانشجو و توسعه پايدار، دانشگاه علم و صنعت، 1386.
11. ارومیهای، علی. مظفری، ابوالقاسم. شریفزاده، مصطفی. و زارعی، حمیدرضا؛ "چالشهای زمینشناسی مهندسی برای تونلهای سنگی در ایران"، نخستین همایش آسیایی و نهمین همایش ملی تونل (فضاهای زیرزمینی برای توسعه پایدار)، تهران، 1390.
12. خادمیحمیدی، جعفر؛ "روشی برای انتخاب ماشین تونلزنی تمام مقطع با توجه به شرایط ژئوتکنیکی"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن-متالوژی و نفت، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، 1385.
13. شرقی، علی. شکور، ایرج. حبیبآگهی، محمدعلی. و پلاسی، مسعود؛ "استفاده از TBM باز در مصالح ریزشی و چگونگی مهار آن در تونل گاوشان"، ششمین کنفرانس ملی تونل، دانشگاه علم و صنعت ایران، 1382.
14. شهریار، کورش. شریفزاده، مصطفی. خادمیحمیدی، جعفر. و حدادی، محمدرضا؛ "انتخاب ماشین تونلزنی تمام مقطع در سنگ بر اساس کاهش مخاطرات ژئوتکنیکی"، هفتمین ملی کنفرانس تونل، دانشگاه صنعتی شریف، 1385.
15. هاوارد راش، مترجم: طباطباییان م؛ "برنامهریزي استراتژیک مؤسسات تحقیق و تکنولوژي: رویکردي تطبیقی"، مؤسسه آموزش و تحقیقاتی صنایع دفاعی، 1379.
16. بندریان، رضا. طباطبایی، سید مهامالدین. و موسایی، احمد؛ "سیاستگذاري براي واحدهاي متمرکز و غیر متمرکز تحقیق و توسعه در صنعت نفت براساس فرآیند ایده تا بازار"، نشریه صنعت و دانشگاه، سال سوم، شماره 9و10 ،صفحه 63-74، پاییز و زمستان 1389.
17. Bell, R. M., “Integrating R&D with industrial productionand technical change: strengthening linkages andchanging structures”,UNESCO Workshop onIntegration of Science and Technology in Development Planning and Management Process, 1993.
18. کمیسیون ارزیابی انجمنهای علمی ایران (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)؛ "نتایج رتبهبندی و ارزیابی فعالیتهای انجمنهای علمی کشور"، ارائه شده در آذرماه 1391.
19. انجمن تونل ايران؛ "پيشنويس سند ملي راهبردي توسعه فناوري صنعت تونل ايران (جهت ارائه به هیأت دولت)"، 1385.
20. انجمن تونل؛ "اخبار و اطلاعیههای فعالیتهای انجمن"، سایت انجمن: www.irta.ir.
21. انجمن زمینشناسیمهندسی؛ "اخبار و اطلاعیههای هشتمین کنفرانس ملی زمینشناسیمهندسی و محیط زیست ایران"، 1392، سایت کنفرانس: http://ireg2013.um.ac.ir.
22. Alber, M., “Advance rates of hard rock TBMs and their effects on projects economics”, Tunneling and Undergr, Space Tech., Vol. 15, No. 1, pp. 55-64, 2000.
23. Barton, N., “TBM Tunneling In Jointed and Faulted Rock”, Balkema, Rotterdam, 173, 2000.
24. Bieniawski, Z.T., Celada, B., Galera, J.M. & Tardáguila, I., “New applications of the excavability index (RME) for selection of TBM types and predicting their performance”, Proc. World Tunnel Congr., Delhi, India,2008.
25. Bruland, A., “Hard Rock Tunnel Boring”, Ph.D. Thesis, vol. 1–10, Norwegian University of Science and Technology (NTNU), Trondheim, Norway, 1998.
26. Gong, Q.M. & Zhao, J., “Development of a rock mass characteristics model for TBM penetration rate prediction”, Int. Journal of Rock
Mechanics and Mining Science 46 (1), 8–18, 2009.
27. Innaurato, N., Mancini, R. Rodena, E. & Zaninetti, A., “Forecasting and effective TBM performances in a rapid excavation of a tunnel in Italy”, proceeding of 7th International Congress on Rock Mechanics, Aachen, Germany, pp. 1009-1014, 1991.
28. Nelson, P.P., Al-Jalil, Y.A. &laughton, C., “Improved strategies for TBM performance prediction and project management”, In Hilton & Samuelson (eds), proc. RETC. Orlando, FL. Ch. 54:963-979,Littleton, CO : Soc. For Mining, Metallurgy, and Exploration, Inc,1999.
29. Palmström, A., “RMi- a rock mass characterization system for rock engineering purposes”, chapter7, PhD thesis, Oslo University, Norway, 1995.
30. Ramamurthy, T., “Penetration rate of TBMs”, Proc. World Tunnel Congress. India, 2008.
31. Yagiz, S., “Development of rock fracture and brittleness indices to quantify the effects of rock mass features and toughness in the CSM model basic penetration for hard rock tunneling machines”, Ph.D. Thesis, Department of Mining and Earth Systems Engineering, Colorado School of Mines, Golden, Colorado, USA, p.289,2002.
32. Yagiz, S., “Utilizing rock mass properties for predicting TBM performance in hard rock condition”,Tunnelling and Underground Space Technology 23 (3), 326–339, 2008.
33. طهوري، زهرا؛ "ضرورت تبديل پاياننامهها و طرحهاي پژوهشي به مقاله علمي"، اطلاعرساني، 20(3و4)، صفحه 136-117، 1384.
34. کوشا، کیوان. صادقیانی، جمشید. حیدری، مهدیه السادات. و زینلیکرمانی، افسانه؛ "بررسي ميزان مقالات
تهيه شده از پاياننامههاي دوره دكتري دانشگاه تهران (1384-1380)"،نشريه تحقيقات كتابداري واطلاعرساني دانشگاهي، سال چهل وچهارم، شماره 52، صفحه 69-45، تابستان 1389.
35. ملايي مقدم، گلناز؛ "عوامل مؤثر در نشر مقاله مستخرج از پاياننامههاي دوره تحصيلات تكميلی"، فصلنامه كتابداري و اطلاع رسانی، شماره 3، صفحه 16-1، 1379.
36. موسوي، فضلاله؛ "بررسی امکان ارتقاي ایران به ده کشور اول تولیدکننده علم در جهان"، رهیافت، (30)، صفحه 93-79، 1382.
پیوست 1. پایاننامههای دانشجویی پیرامون مباحث قطعه 3و4 تونل قمرود.
1- بیاتسرمدی، ع؛ "تحلیل پایداری قطعات سوم و چهارم تونل انتقال آب دز- قمرود به کمک نرمافزار عددی UDEC و ارائه سیستم پایدارسازی اولیه"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی مکانیک خاک و پی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه مازندران، 1384. 2- ترکمنیقطب، ا؛ "مخاطرات تونلزنی مکانیزه تمام مقطع TBM و راهکارهای مقابله با آن- مطالعه موردی تونل انتقال آب قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی استخراج معدن، دانشکده مهندسی معدن- متالوژی و نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 1385. 3- *جودکی، و؛ "بازنگری ژئوتکنیکی قطعه 3 و 4 مسیر تونل انتقال آب قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش زمینشناسیمهندسی، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، 1391. *توضیح: این رساله از جمله مواردی است که محقق به دلیل موانع دسترسی به اطلاعات پایه با دشواریهای فراوان مواجه شده، به طوری که واحد پایاننامه در چند ترم تحصیلی متوالی (با اخذ مجوز سنوات از سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در ترم پایانی)، تمدید شده است. در پایان اگرچه رسالة موفقی ارائه شد اما در اختیار نداشتن اطلاعات کافی (در چارچوب متدولوژی و اهداف پروپوزال تصویب شده)، دسترسی دیرهنگام به بخشی از دادههای قابل تحلیل و دیگر محدودیتهای پیشِ رو باعث گستردگی و پراکندگی مباحث تحقیق و ورود محقق به موضوعات متنوع در حوزه مهندسی ژئوتکنیک شده است. به نحوی که پیرامون مخاطرات حفاری (لهیدگی، ریزش، سینهکار مختلط و...) در یک فصل ضمن تهیه مقاطع نازک سنگ و انجام مطالعات میکروسکوپی با تأکید بر خصوصیات پترولوژی سازندها (نمونهبرداری از رخنمونهای سطحی در راستای محور تونل و نیز از تودهسنگهای استخراج شده)، به بررسي نقش شرایط زمینشناسی در توقفات مکرر عملیات حفاری TBMپرداخته شده است. در فصل بعدی به نقش عوامل اجرایی در وقوع مخاطرات حفاری پرداخته شده است. در فصلی دیگر تحلیلها و برگردان دو بعدی دادههای مقاومتسنجی با نرمافزار RES2DINV (جهت بررسی کیفیت مطالعات ژئوفیزیکی طرح در شناسایی مخاطرات مسیر حفاری) صورت گرفته است. در یک فصل نیز ضمن مطالعة صحرایی و بررسی میدانیِ ژئومورفولوژی منطقة اجرای طرح به این مطلب پرداخته شده که بررسی ریختشناسی عوارض سطحی زمین در مرحلة مطالعات ساختگاهی طرح، تا چه حد میتواند اطلاعاتی جهت پیشبینی مخاطرات و شرایط آب زیرزمینی در مسیر حفاری ارائه دهد. همچنین با توجه به اینکه جریان آب در مسیر پیشروی TBM به دلیل زهکش شدن و افت سطح آبخوانهای منطقه در اثر عملیات حفاری بوده، در انتهای تحقیق در یک فصل ضمن اشاره به مبحثِ "ژئوتکنیکِ زیستمحیطی" با بازدید صحرایی از مناطق مسیر طرح، مختصری به پیامدها و مخاطرات زیستمحیطی حفاری تونل پرداخته شده است. مقالات و نتایج حاصل از این رساله در قالب مجلات علمیپژوهشی و کنفرانسها در حال بررسی و انتشار است. 4- عالیانوری، ع؛ "تخمین میزان نفوذ آب به تونلهای سنگی، با نگرشی خاص به تونل انتقال آب قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی اکتشاف معدن، دانشکده مهندسی معدن- متالوژی و نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 1384. 5- فروغی، م؛ "تأثیر پارامترهای ژئوتکنیکی مسیر تونل بر عملکرد ماشینهای حفار تمام مقطع، مطالعة موردی تونل انتقال آب قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی استخراج معدن، دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، 1384. 6- *فروغ، ا؛ "مدلسازی تأثیر پارامترهای تودهسنگ بر بهرهوری ماشینهای حفاری تمام مقطع در سنگ سخت"، پاياننامه دکتری گرایش مهندسی استخراج معدن، دانشکده معدن و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، 1391. *توضیح: مطالعات محقق در این پایاننامه پیرامون قطعه 3 و 4 تونل انتقال آب قمرود و قطعه 1 و 2 تونل انتقال آب کرج بوده است. 7- *کهکی، ا؛ "مطالعة ژئوتکنیکی مشکلات تونلسازی در سازند شمشک"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش زمینشناسیمهندسی، دانشکده زمینشناسی، دانشگاه تهران، 1386. *توضیح: هدف این پژوهش دستهبندی خصوصیات ژئومکانیکی سازند شمشک و بررسی مشکلات اجرای پروژههای تونلسازی در این سازند (و نیز راهکارهای مقابله با مخاطرات) میباشد. مطالعات ایشان به بررسی سازندهای معادلِ شمشک نیز در بخشهای مختلف ایران تسری یافته، لذا محقق ضمن بررسی نوار دگرگونی سنندج-سیرجان، در بخشی از پژوهش به دستهبندی خصوصیات ژئومکانیکی تودهسنگهای تشکیلات ژوراسیک در مسیر قطعه 3و4 تونل قمرود نیز پرداخته است. موارد مطالعاتیِ دیگر مربوط به تونل تونل جاده امامزاده هاشم، تونل دولایی جاده تویسرکان- همدان و مترو اصفهان بوده است. 8- لطفیوناشی، ع؛ "تحلیل پایداری و بررسی نگهداری تونل انتقال آب قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی مکانیک سنگ، دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 1382. 9- *مهدوری، س؛ "پیشبینی پایداری فضاهای زیرزمینی با استفاده از روشهای یادگیری ماشین در مقایسه با روشهای عددی"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی استخراج معدن، دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، 1390. *توضیح: پژوهشگر برای برآورد همگرایی در مسیر قطعه 3و4 تونل قمرود، از دو روش یادگیری ماشین به نامهای شبکههای عصبی پرسپترون چند لایه و رگرسیون بردار پشتیبان استفاده نموده است. به این ترتیب که با استفاده از این دو الگوریتم رابطه غیرخطی بین همگرایی به عنوان متغیر وابسته و پارامترهای ژئومکانیکی به عنوان متغیر مستقل تخمین زده شده است. به طور همزمان، حداکثر بردار جابهجایی در مقاطع مختلف این تونل با استفاده از روش عددی تفاضل محدود (نرمافزار FLAC) محاسبه شده و نتایج حاصل با روشهای یادگیری ماشین مقایسه شده است. دو مقاله از نتایج این رساله در مجلات معتبر بینالمللی به چاپ رسیده و مقالات دیگری نیز در مرحله بررسی و انتشار قرار دارند. 10- مهری، ح؛ "ارزیابی آبهای هجومی به داخل عملیات معدنی تونل انتقال آب قمرود و ارائه مدل زهکشی آن"، پایاننامه کارشناسی ارشد گرایش مهندسی اکتشاف معدن، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، 1383. 11- یوسفیان دارانی، ع؛ "طراحی و تحلیل سیستم نگهداری قطعات پیشساخته بتنی، مطالعه موردی: قطعات سوم و چهارم تونل قمرود"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی مکانیک سنگ، دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 1387. و ... |
پیوست 2. کتاب و سمینار آموزشی مربوط به مطالعات دانشجویی قطعه 3و4 تونل قمرود.
1- *حسنپور، ج. و رستمی، ج؛ " عملکرد ماشینهای تونلبُری در سنگ سخت"، انتشارات نشر فنآریا، چاپ اول 1389. *توضیح: در این کتاب نیز علاوه بر قطعه 3و4 تونل قمرود، به تحلیل اطلاعات تونلهای انتقال آب کرج، انتقال آب زاگرس و ماناپوری نیز پرداخته شده است. 2- *حسنپور، ج. و ذوالفقاری، م؛ "تحلیل عملکرد واقعی TBM با سپر تلسکوپی در حفاری 5/24 کیلومتر تونل قمرود"، سمینار علمیکاربردی، 1388. *توضیح: در این سمینار آموزشی که در قالب برنامههای انجمن تونل با شرکت جمع قابل توجهی از دانشگاهیان و فعالان صنعتی برگزار شده، علاوه بر 18 کیلومترِ قطعه 3و4، روند حفاری در 5/6 کیلومتر از قطعه 2 تونل قمرود نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر فایل ضبط شدة این سمینار و دیگر سمینارهای برگزارشدة انجمن تونل، از طریق دفتر انجمن قابل دریافت است که بخصوص برای دانشجویان علاقمند میتواند بسیار آموزنده و مفید باشند. از سمینار آموزشی مذکور، همچنین خلاصهای در قالب یک مقاله در نشریه انجمن تونل (شماره9، زمستان 88، صفحه 29 الی34) به چاپ رسیده است. لازم به ذکر است شرکت در سمینارهای آموزشی انجمن تونل غالباً برای عموم آزاد بوده و بخصوص برای دانشجویان رایگان است. |
پیوست 3. مقالات ارائه شده از پژوهشهای دانشجویی در مجلات معتبر بینالمللی پیرامون قطعه 3و4 تونل قمرود.
1- Aalianvari, A. Katibeh, H.& Sharifzadeh, M., “Application of fuzzy Delphi AHP method for the estimation and classification of Ghomrud tunnel from groundwater flow hazard’’, Arabian Journal of Geosciences, Vol. 5, Issue 2, pp 275-284, 2012. 2- Farrokh, E. Mortazavi, A. & Shamsi, g., “Evaluation of ground convergence and squeezing potential in the TBM driven Ghomroud tunnel project’’, Tunnelling and Underground Space Technology, Vol. 21 (5): 504–510, 2006. 3- Farrokh, E. & Rostami, J., “Correlation of tunnel convergence with TBM operational parameters and chip size in the Ghomroud tunnel, Iran’’, Tunnelling and Underground Space Technology, Vol 23(6): 700-710,2008. 4- Farrokh, E. & Rostami, J., “Effect of adverse geological condition on TBM operation in Ghomroud tunnel conveyance project’’, Tunnelling and Underground Space Technology, Vol. 24 (4): 436–446, 2009. 5- Farrokh, E. & Rostami, J., “The relationship between tunnel convergence andTBM operational parameters and chip size for double shield TBMs’’, RETC,Canada. pp. 1094–1108 (Chapter 88), 2007. 6- Hassanpour, J. Rostami, J.& Zhao, J., “A new hard rock TBM performance prediction model for project planning’’, Tunneling and Underground Space Technology, Vol. 26, 595–603, 2011. 7- Katibeh,H.&Aalianvari, A., “Development of a New Method for Tunnel Site Rating from Groundwater Hazard Point of View’’, Journal of Applied Sciences, Vol 9 pp. 1496-1502,2009. 8- Mahdevari, S. & Torabi, S.R., “Prediction of tunnel convergence using Artificial Neural Networks’’, Tunneling and Underground Space Technology, Vol. 28, 218–228, 2012. 9- Mahdevari, S. Torabi, S.R. & Monjezi, M., “Application of artificial intelligence algorithms in predicting tunnel convergence to avoid TBM jamming phenomenon’’, International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, Volume 55, Vol. 55, 33–44, 2012. 10- Sharifzadeh, M. & Hemmati Shaabani, A., “TBM tunneling in adverse rock mass with emphasis on TBM jamming accident in Ghomroud water transfer tunnel’’, Van Cotthem, Charlier, Thimus & Tshibangu (eds), May 9-12, Liege, Belgium: 643-647, 2006. 11- Yazdani-Chamzini, A. & Haji Yakhchali, S., “Tunnel Boring Machine (TBM) selection using fuzzy multicriteria decision making methods’’, Tunneling and Underground Space Technology, Vol. 30, 194–204, 2012. و ... |
پیوست 4. پایاننامههای دانشجویی تونل گلاب (متأثر از مطالعات دانشجویی قطعه 3و4 تونل قمرود).
1- *اکبری، ا؛ "تعیین پارامترهای بهینه حفاري دستگاه TBM بر اساس شرایط ژئوتکنیکی (مطالعة موردی تونل گلاب)"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی مکانیک خاک و پی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، 1390. 2- *شریفی، ا؛ "بررسی رفتار سنگهای مچاله شونده و تأثیر آن بر روی عملکرد سیستم نگهداری تونل (سگمنت) در مسیر تونل انتقال آب گلاب"، پاياننامه كارشناسي ارشد گرایش مهندسی مکانیک خاک و پی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، 1390. و ... *توضیح: آقایان اکبری و شریفی از فعالان صنعت تونل هستند که در حین اشتغال در پروژه تونل انتقال آب گلاب، تجربة پژوهشی پایاننامههای خود را در راستای نیازهای این پروژه به انجام رساندهاند. در مصاحبهای که مؤلف اول این مقاله با ایشان داشت؛ هر دو نفر معتقد بودند تجربیات عملیات حفاری در قطعه 3و4 تونل قمرود نقش بسزایی در بهبود راندمان حفاری تونل گلاب داشته است. همچنین هر دو نفر ایشان با اتفاق نظر، به این نکته اذعان داشتند که تجربة پژوهشی پایاننامههایشان از تجربیات مطالعات دانشجویی در قطعه 3و4 تونل قمرود متأثر بوده است. علاوه بر این معتقد بودند تجربه پژوهشی پایاننامه در حین اشتغال در پروژه گلاب، تأثیر زیادی بر تحکیم آموزشهای دانشگاهی ایشان داشته و تا حد زیادی از فاصله آموزشهای تئوریک دانشگاه با کاربردهای صنعتی آن (در مباحث تونلسازی)، کاسته است. |
پیوست 5. مقالات دانشجویی ارائه شده در کنفرانسهای داخلی پیرامون مباحث قطعه 3و4 تونل قمرود.
1- آرامش، ر. شهریار، ک. و ابراهیمی، م.ع؛ "پیشبینی عملکرد دستگاه حفر تمام مقطع TBM در حفاری سنگ سخت با استفاده از روش QTBM (مطالعه موردی تونل انتقال آب قمرود)"، دومین کنفرانس مکانیک سنگ ایران، دانشگاه تربیت مدرس، 1383. 2- جودکی، و. و اجللوئیان، ر؛ "چالشهای اصلی احداث تونل انتقال آب قمرود"، دومین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی منابع آب، زنجان، 1390. 3- حسنپور، ج. و ارومیهای، ع؛ "ارزیابی اعتبار روشهای مختلف تخمین جریان آب ورودی به تونلهای سنگی (مطالعه موردی تونل قمرود)"، هفتمين كنفرانس ملي تونل، دانشگاه صنعتی شریف، 1385. 4- خادمیحمیدی، ج. شهریار، ک. اکبرپور شیرازی، م. و ترکمنیقطب، ا؛ "بكارگيري مجموعههاي فازي در انديس قابليت حفاري تودهسنگ براي انتخاب روش تونلزنی"، سومين كنفرانس مكانيك سنگ ايران، دانشگاه صنعتي اميركبير، 1386. 5- دلارام، ا. حسنی، ر. و رسولی، و؛ "انتخاب محیط معادل بهینه در تحلیل پایداری و طراحی سیستم نگهداری تونل انتقال آب قمرود"، هفتمین کنفرانس ملی تونل، دانشگاه صنعتي شریف، 1385. 6- رمضانی،ع. و دهقان، ع.ن؛ "برآورد خطر زمينلرزه در ساختگاه قطعات سوم و چهارم تونل انتقال آب قمرود"، نخستين گردهمايي و همايش ملي بررسي دستاوردهاي پژوهشگران علوم زمين ايران، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال، 1389. 7- کتیبه، ه. و عالیانوری، ع؛ "تخمین جریان نشت آب زیرزمینی به تونل انتقال آب قمرود توسط نرمفزار TunSeep"، هفتمين كنفرانس ملي تونل، دانشگاه صنعتی شریف، 1385. 8- کیانی، م؛ "بررسي امكان سنجي كاربرد الياف فولادي در توليد قطعات بتني پروژه تونل قمرود"، يازدهمين كنفرانس دانشجويي مهندسي عمران، دانشگاه هرمزگان- بندرعباس، 1383. 9- مختاری، ا. ارومیهای، ع. و نیکودل، م،ر؛ "ارتباط بين ميزان نرخ نفوذ در گمانهزنى اکتشافی و خصوصيات سنگشناسى زمين در تونل بزرگ انتقال آب قمرود"، بيست و چهارمين گردهمايى علوم زمين، سازمان زمینشناسی کشور- تهران، 1384. 10- لطفیوناشی، ع. رحماننژاد، ر. شهریار، ک. و همتیشعبانی، ع؛ "مقایسه پارامترهای ورودی روش تجربی RMi و نرمافزار UDEC در تحلیل رفتار پایداری و انتخاب سیستم نگهداری تودهسنگ اطراف تونل قمرود"، اولین کنگره ملی مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف، 1383. 11- یوسفیان دارانی، ع. رحماننژاد، ر. و گلپیرایی، و؛ "تحلیل ساختاری پوشش سگمنتال با استفاده از مدلسازی عددی سه بعدی توسط المانهای پوسته (مطالعه موردی قطعات 3و4 تونل انتقال آب قمرود)"، اولین همایش ملی سازه- زلزله- ژئوتکنیک، بابلسر، 1389. و ... |