ارزیابی سیاست¬های مواجهه با بحران حوضه آبریز «دریاچه ارومیه» با رویکرد پویایی¬شناسی سیستم
محورهای موضوعی : مدیریت شهریعلیرضا لاری 1 , جابر مهرکار 2 , میرسامان پیشوایی 3
1 - دانشگاه علم و صنعت ایران
2 - دانشگاه علم و صنعت ایران
3 - دانشگاه علم و صنعت
کلید واژه: دریاچه¬, ی ارومیه مدیریت حوضه آبریز شبیه‌سازی منابع آب پویایی‌شناسی سیستم.,
چکیده مقاله :
دریاچه ی ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه ی ایران و دومین دریاچه ی شور جهان به شمار می رود. این زیست‌بوم دربرگیرنده ی تعداد زیادی از گونه های گیاهی و جانوری می باشد. دریاچه ی ارومیه در شمال غربی ایران واقع شده و از اهمیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بسزایی برای ساکنین منطقه برخوردار است. متأسفانه در سال های اخیر به علت مشکلات مختلف و پیچیده، تراز آب دریاچه به‌شدت کاهش‌یافته و ادامه ی حیات دریاچه به مخاطره افتاده است چنانچه طیِ 10 سال اخیر حدود نیمی از مساحت دریاچه به دشت های نمک تبدیل‌شده است. پژوهش های بسیاری در حوضه ی آبریز ارومیه انجام‌شده ولی اکثر آن ها از مدل سازی پویایی حوضه ی آبریز به‌عنوان یک سیستم، در افق درازمدت عاجز می باشند. در این مقاله در راستای تبيين بحران درياچه اروميه به تبیین عوامل مؤثر در کاهش تراز آب دریاچه ی ارومیه پرداخته شده است. علاوه بر این، مدل شبیه سازی حوضه ی آبریز دریاچه با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم ها توسعه داده شده است. مدل توسعه داده شده از طريق مقايسه با داده‌های تاريخي اعتبارسنجي شده و نتايج شبيه‌سازی نشان‌دهنده ی دقت بالای مدل (حدود 97%) مي‌باشد. سه سياست برای افزایش دبی ورودی و تراز آبی دریاچه پیشنهاد و مورد ارزيابي قرار گرفته است. نتايج نشان‌دهنده ی آن است که سياست ترکیبی اثربخشي بيشتری نسبت به دو سياست ديگر دارد. همچنین پس از اعمال سیاست های پیشنهادی، پیش بینی برای حجم دریاچه تا سال 1405 براساس مدل پیشنهادی صورت گرفته است.
The Urmia Lake is the greatest lake in Iran and the second saline lake in the world. This ecosystem contains a wide numbers of animals and plants. Urmia Lake has placed in the northwest of Iran and has economical, social and environmental importance for local people. Unfortunately, in recent years, various and complex problems have decreased the level of water in Urmia Lake strongly and deteriorate the future life of this lake significantly. However, in the last decade, more than half of the lake area has changed to the salt plains. Many researches address the Urmia Lake crises in recent years; however, most of them are unable to model the dynamism of Urmia basin as a whole system in long-term period. In this paper, the critical factors affecting the reduction of Urmia Lake water level are defined. In addition, a system dynamics model, which is able to illustrate the behavior of the whole system of Urmia Lake, is proposed. The developed model is validated through comparison analysis and the derived results show the high accuracy (around 97%) of the proposed model. Three policies are proposed and evaluated to increase the water inflow and Lake level. The simulation results show that the hybrid policy has more efficiency than the other ones. Also, a prediction of Urmia Lake volume is proposed based on model till 1405.
