مسئلة جنسيت در رويكرد معرفت‌شناسانة ملاصدرا
محورهای موضوعی : ملاصدراپژوهی و اندیشۀ حکمت متعالیهمهناز مظفری فر 1 , علیرضا حسن پور 2 , مجید ضیائی قهنویه 3
1 - دانشگاه ایلام
2 - استاديار دانشگاه ايلام، گروه فلسفه و کلام اسلامي.
3 - دانشگاه ايلام
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در فلسفة اسلامي بطور عام و حكمت متعاليه بطور خاص، مسئلة جنسيت بصراحت مورد توجه قرار نگرفته است. اما بر اساس مباني فلسفة اسلامي و از لابلاي آثار فيلسوفان ميتوان به آراء ايشان در اينباره و تفسيرهاي گوناگوني از اين موضوع دست پيدا كرد. هدف اين مقاله، نشان دادن نسبت ميان عقل و جنسيت بر اساس حكمت صدرايي است و اينكه آيا زن و مرد در ادراك عقلاني سهم يكساني دارند يا بين اين دو تفاوت وجود دارد؟ طبق نظر ملاصدرا بنياديترين ويژگي انسان، عقلانيت، بخصوص عقل نظري است و زن و مرد از حيث داشتن قوة تعقل يكسان هستند؛ بدين معنا كه بين زن و مرد ذاتاً و طبيعتاً در برخورداري از عقل تفاوتي وجود ندارد. ملاصدرا تصريح ميكندكه رسيدن به مرتبة تعقل ـ يعني از قوه به فعليت رساندن عقل ـ بطور اكتسابي بدست مي‌آيد و تفاوتي كه بين زن و مرد و حتي در ميان خود زنان و مردان در فرايند كسب معرفت مشاهده ميشود، امري عارضي و نتيجة غلبة شرايطي است كه شخص در آن قرار گرفته است. او در تقسيمبندي عقل و مراتب تعقل از ـ عقل هيولاني تا عقل مستفاد‌ـ اين امر را بخوبي نشان داده است.
The problem of gender has not been explicitly discussed in Islamic philosophy, in general, and in Transcendent Philosophy, in particular. However, through examining the principles of Islamic Philosophy and the work of philosophers, one can learn about their views and different interpretations of this problem. This paper is intended to reveal the relationship between the intellect and gender based on Sadrian philosophy and explain whether men and women share the same or different levels of intellectual perception. According to Mullā Ṣadrā, the most fundamental characteristic of human beings is rationality, particularly theoretical intellect, and men and women are the same in terms of their faculty of intellection. In other words, there is essentially and naturally no difference between them regarding their intellect. Mullā Ṣadrā stipulates that reaching the level of intellection – putting the intellect into practice – is an acquisitional affair, and the difference observed between men and women and even among men or women themselves in the process of knowledge acquisition is accidental and the outcome of contextual factors. Mullā Ṣadrā has demonstrated this problem in the classification of the intellect and the stages of intellection – from intellectus materialis (material intelligence) to intellectus acquisitus (acquired reason).
