قاضی کمال الدین حسین بن معین الدین میبدی (زندگی، شخصیت، دیدگاهها)
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی واژگان (اتیمولوژی) فلسفیعليرضا جوانمردي اديب 1 , مقصود محمدی 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامي
2 - اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي
کلید واژه:
چکیده مقاله :
حسین بن معین الدین میبدی ملقب به «کمال الدین»، مشهور به «قاضی»، متخلص به «منطقی» از جمله بزرگ زادگان و شخصیتهای برجسته علمی، ادبی و حکمی ایران زمین است که در قریه «میبد» از توابع یزد در قرن نهم هجری پا به عرصه حیات نهاد. وی پس از فراگیری مقدمات مرسوم علوم معقول و منقول زمان خود، در جوانی به شیراز رفت و در آنجا به شاگردی دوانی درآمد. میبدی حکیمی است مسلمان، بر مذهب شافعی که اهل تولّا است، اوج این تولّا نسبت به امیرالمؤمنین (ع) و خاندان عصمت و طهارت(ع) تا بدانجاست که برخی وی را از علمای تشیع دانسته اند. او در زمان حکمرانی سلطان یعقوب آق قویونلو، قاضی و متصدی موقوفات یزد و توابع آن گشت. مهمترین آثار معروف وی شرح هدایة الحکمة ابهری و شرح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین(ع) و منشآت است. او در دوران شاه اسماعیل صفوی هنگامی که محمد کره (حاکم ابرقوه) یزد را تصرف مینمود به سمت وزارت او درآمد و در حدود سالهای 909 تا 911هـ .ق که شاه اسماعیل یزد را دوباره به تصرف خویش درمی آورد به دستور وی به قتل رسید. میبدی مسلک اشراقین و متصوفین (عرفا) را برتر از مسلک متکلمان و مشائین میدانست و طریقه اخیر را ـ که بر پایه دلیل و قیاس عقلی است ـ طریقه یی دارای شک و شبهه فراوان میخواند که قدم عقل در گذر از آنها خسته و درمانده میشود. اگرچه او بنیانگذار مکتب خاصی همچون ابن سینا و سهروردی و ابن عربی نبوده است، ولی با بیان نقد و بررسیهای دقیق و اظهار نظرهای خاص خود در موضوعات مورد بحث از منظر متکلمان و مشائین و اشراقین و عرفا در قالب آثار مستقل و غیرمستقل (شرح و حواشی) توانسته ـ بعنوان حلقه واسط ـ علاوه بر نقش بسزایی که در تطور حکمت اسلامی و نزدیک شدن مشارب مختلف فکری تا زمان خود داشته، الهام بخش صدرالمتألهین شیرازی در ظهور حکمت متعالیه نیز باشد.
Hossein Ibn Mo‘in al-Din Meybodi, nicknamed Kamal al-Din, known as Qadi, with Mantiqi as his pen-name, is one of the great figures and distinguished scientific, literary, and philosophical characters of the land of Iran. He was born in Meybod in Yazd Province in the ninth century (AH). After learning the common preliminary intellectual and transmitted sciences of his time, he went to Shiraz in his youth and became a student of Dawani. Meybodi is a Muslim philosopher, an advocate of Shafi‘i school of thought, and a man of Tawalla (loving the People of the Prophet’s House). His love of the Commander of the Faithful (a) and the Pure and Infallible Household is so profound that some have considered him to be a Shi‘ite scholar. During the reign of Sultan Y‘aqub Aq Qoyunlu, he was a judge and the custodian of endowments of Yazd and its suburbs. His most important works include Sharh-i hidayah al-hikmah, Sharh-i diwan mansub bi Amir al-mu’minin (a), and Munsha’at. During the reign of Shah Isma‘il Safavi, when Mohammad Karra (ruler of Abarqu) captured the city of Yazd, Meybodi became his minister and, between 909 and 911 AH, when Shah Isma‘il recaptured Yazd, he was murdered on the King’s order. Meybodi believed that Illuminationists and Sufis (gnostics) were superior to theologians and Peripatetics and considered Peripatetic philosophy, which is based on rational deduction and reasoning, an immensely uncertain and ambiguous school which exhausts the intellect in the process of perceiving its fundamental principles. Unlike Ibn Sina, Suhrawardi, and Ibn Arabi, he was not the founder of a specific school of philosophy. However, given his accurate criticisms, investigations, and particular views regarding topics which interested theologians, Peripatetics, gnostics, and Illuminationists in the mould of a number of independent and dependent (commentaries and glosses) works, as a connecting link, he managed not only to play a significant role in developing Islamic philosophy and bringing the different philosophical trends and schools of his time together, but also become a source of inspiration for Mulla Sadra in developing the Transcendent Philosophy.
