سزارین نابهنگام؛ جرم بی مجنی علیه
محورهای موضوعی : حقوق کودکمحمود عباسی 1 , میثم کلهرنیاگلکار 2
1 - دانشیار، رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - پژوهشگر مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
کلید واژه: سزارین نابهنگام, تولد تقویمی, نوزاد, مسئولیت کیفری, پزشک, مادر,
چکیده مقاله :
سزارین نابهنگام، تعیین زمان تولد با انگیزه های غیرپزشکی است. مهمترین مصداق این عمل در جامعه ایرانی که خاصه در دهه اخیر تظاهر یافته و رو به فزونی گذارده، تلاش برای انطباق تولد نوزاد با تاریخ های منحصر به فرد تقویمی است. صرف نظر از آسیب-شناختی رفتاری و نقد اخلاقی پیرامون این عمل، نگاهی پیامدگرا، لزوم اهتمام و مواجهه قاطع نظام حقوقی در قبال سزارین نابهنگام را بیش از پیش ضروری می سازد. در مطالعه حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی قوانین جزایی و مبانی جرم انگاری، ابعاد مسئولیت کیفری عمل سزارین نابهنگام مطمح نظر قرار گرفت. یافته ها نشان داد، سزارین نابهنگام به واسطه تهدید سلامت مادر و جنین، تحمیل مخاطرات غیرمتعارف و نیز محروم نمودن نوزاد از منافع تکمیل دوران جنینی، و به علاوه، پیامدهایی که در خصوص افزایش خطای پزشکی و ترویج و تحکیم سنت های نادرست در جامعه سلامت ایجاد می نماید، به لحاظ مبانی جرم شناختی عملی خلاف اخلاق و نظم اجتماعی و بایسته ی تلقی به مثابه جرم است. مضافاً قوانین جزایی کنونی نظیر بند ج ماده 158 و ماده 495 قانون مجازات اسلامی، از مبانی قانونی تحقق مسئولیت کیفری ناشی از این عمل محسوب می شود. به علت وضعیت جنین و نیز فقدان قدرت بزه دیده بر طرح دعوا، و اتفاق والدین و پزشک نسبت به دخالت غیرپزشکی در تاریخ زایمان، این عمل نابهنجار، به مثابه جرمی بی مجنی علیه است که طبیعتاً پیگیری حقوقیِ آن با دشواری و موانعی مواجه می شود. بر این اساس، لازم است که با تأکید بر جنبه عمومی تخلفِ سزارین نابهنگام، و مستند به مواد مربوطه در قانون مجازات اسلامی، در فرض جمع ارکان مسئولیت کیفری، در کنار برخورد انتظامی، پزشکان و مراکز پزشکی متخلف از سوی مدعی العموم مورد پیگرد کیفری قرار گیرند.
Malapropos Cesarean is determining the date of birth for non-medical reasons. The most important example of this practice in Iranian society, which has appeared and increased, especially in the last decade, is to try to adapt the birth of a baby to unique calendar dates. Regardless of the behavioral pathology and moral critique of this practice, a consequentialist view makes the importance of the legal system's attention and decisive response to malapropos cesarean even more necessary. In the present study, with a descriptive-analytical method, in addition to reviewing the criminal law and the principles of criminology, the dimensions of criminal responsibility for untimely cesarean section were considered. The findings showed that malapropos cesarean due to threats to maternal and fetal health, imposing abnormal risks and depriving the infant of the benefits of fetal completion, as well as the consequences of increasing medical error and so promoting false traditions in the health community, in terms of criminological principles, is practically against morality and public order and should be considered as a crime. In addition, the current criminal laws, such as paragraph c of Article 158 and Article 495 of the Islamic Penal Code, are considered as the legal basis for the realization of criminal responsibility resulting from this act. Due to the condition of the fetus, as well as the victim's lack of power to sue, and the parents' and physicians' unanimity regarding non-medical involvement in the delivery date, this abnormal act looks like a crime without a victim, which as a result, its legal pursuit faces difficulties and obstacles. Accordingly, it is necessary to emphasize the general aspect of malapropos cesarean, and documented in the relevant articles of the Islamic Penal Code, assuming the sum of the elements of criminal responsibility, along with disciplinary responsibility, physicians and medical centers might be prosecuted by the public prosecutor.
1. Mill, J.S. On Liberty. London: J.W. Parker and Son. 2th Ed. 1859. p.22.
2. Warning about calendar deliveries; What are the complications of preterm delivery? 2020 November 24. Available at: https://www.khabaronline.ir/news/1459012.
3. Gorgi A. K. The basis and concept of fundamental rights. Journal of Constitutional law. 2004; 2:9.
4. Rita J. Human Rights and the Unborn Child. Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers; 2009. p.68.
5. Azin S M. Fetal personality in terms of jurisprudence, rights and ethics. Second Conference on Religious Practice in Medicine. 2013; 143.
6. Will the tragedy of the chronological births repeated?. 2019 October 29.
Available at: https://www.isna.ir/news/98080502540/.
7. Radfar M. Random deliveries. Iran M. 2019 October 31; 7192: 14.
8. Northcott H, Vanderheyden L, Northcott J, Adair C, McBrien-Morrison C. Perceptions of preventable medical errors in Alberta, Canada. Int J Qual Health Care. 2008; 20 (2): 115-122.
9. Abbasi M. Introduction to Medical Law. Tehran: Legal Publication; 2020. p. 253-260.
10. Abbasi M. Medical criminal law. Tehran: Legal Publication; 2018. p.165.
11. Abbasi M. Medical disciplinary law. Tehran: Legal Publication; 2018. p.139-155.
