کد مقاله : 202004251872 بازدید : 14045 صفحه: 63 - 72

نوع مقاله: پژوهشی

تعیین عوامل مؤثر برتوسعۀ آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی جهرم

محورهای موضوعی : تخصصی

1 - دانشگاه علوم پزشكي جهرم
2 - دانشگاه علوم پزشکی جهرم

تاریخ دریافت : 1394/09/03 تاریخ انتشار : 1398/08/17

کلید واژه: آموزش الکترونیکی, آموزش مداوم , عوامل موثر , عوامل سازمانی , علوم پزشکی,

چکیده مقاله :

پیشرفت روزافزون فنّاوری باعث تغییرات بسیاری در زمینه آموزش الکترونیکی شده، بنا به عللی مشمولین آموزش مداوم از شیوه آموزش الکترونیک استقبال زیادی نکرده و به همان روش آموزش سنتی تمایل نشان میدهند. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر و بررسی موانع موجود بر توسعه آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی جهرم درسال 1390 است. بدین منظور مطالعه توصیفی مقطعی به صورت سرشماری انجام و از شرکت کنندگان در دوره های آموزش مداوم ،درخواست شد به پرسشنامه ای استاندارد که حاوی 72 سوال در 7 حیطه و شامل اطلاعات دموگرافیک بود، پاسخ دهند. اطلاعات با نرم افزار آماریspss.17 تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از تعداد 976 نفر شرکت کننده در طرح، 8/59 % بیش از 5 سال و 2/40 % کمتر از 5 سال با کامپیوتر آشنایی داشته‌اند. در ارتباط با اولویت بندی عوامل مؤثر، بالاترین فراوانی با مقدار 3/22% متعلق به عوامل سازمانی بود. در بررسی نقش هرحیطه درروندآموزش الکترونیکی، به ترتیب سهم عوامل سازمانی 37/26٪، تکنولوژیکی 17/24٪، ذینفعان 83/24٪، سواد اطلاعاتی70/22٪، روش آموزش الکترونیکی 26/28٪ ، منابع 07/19٪ و محیطی 94/15٪ بود. در مجموع می‌توان گفت اکثر افراد نقش عوامل سازمانی رادرآموزش الکترونیکی موثر می دانند و داشتن برنامه مدون مهمترین تأثیر را در این میان دارد. نقش برنامه ریزان در برگزاری این دوره ها بسیار مهم و بایستی دوره های باز آموزی با توجه به نیاز شرکت کنندگان طراحی گردد .

چکیده انگلیسی:

There is an increasing use of technology in an attempt to enhance teaching and learning in medical education, from the use of websites and virtual learning environments (VLEs) to interactive online tutorials to blogs and podcasts. Beneficiaries of CME programs did not show interest in e-learning subjects and they showed more tendencies to traditional education. We conducted this study to assess the influential factors on development of e-learning subjects from the perspective of beneficiaries of continuing medical education (CME) programs in Jahrom University of Medical Sciences in 2012-2013. This is a randomized and descriptive cross sectional study. 976 people attending in CME program participated in this study on voluntary basis. Approval of doing research was taken from ethic and research committee of JUMS. They were evaluated through a valid and refined questionnaire including demographic information and 62 questions in 7 fields. Data were analyzed with T-test and Fisher’s exacts. Results:. In this study 66.3% were female and 33.7% were male: Instructional factors got the highest rank in development of e-learning materials and role of each field was assessed in e-learning are as below: Instructional factors: 28.37%, Technology: 24.17%, E-learning method: 28.26%, beneficiaries (24.83%), informative literacy (22.7%), references ( 19.07%.) and others(15.94%). Conclusion: Most of the participants believed that instructional factors are the most important one and having an organized program in development of E-learning is important too. It can be understood that the role of planners in programming is of the highest importance and special courses should be held to satisfy the needs of the participants.

منابع و مأخذ:

متن کامل:

فصلنامة علمي- پژوهشي

فناوري اطلاعات و ارتباطات ایران

سال هفتم، شمارههای 21و22، پاییز و زمستان 1393

صص: 63-72

$E:\E Drive\logo\iicta Logo0.JPG$

تعیین عوامل مؤثر برتوسعۀ آموزش الكترونيكي

در دانشگاه علوم پزشكي جهرم

*مریم السادات میری **فرزانه علیپور

* کارشناس ارشد ،فیزیولوژی ورزشی ، دانشگاه علوم پزشكي جهرم، فارس

** دانشجو، رشته پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جهرم، فارس

تاریخ دریافت:28/07/1392 تاریخ پذیرش:15/05/1393

چكيده

پیشرفت روزافزون فنّاوري باعث تغییرات بسیاری در زمینه آموزش الكترونیكی شده، بنا به عللی مشمولين آموزش مداوم از شيوه آموزش الكترونيك استقبال زيادي نكرده و به همان روش آموزش سنتي تمايل نشان ميدهند. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر و بررسی موانع موجود بر توسعه آموزش الكترونيكي در دانشگاه علوم پزشکی جهرم درسال 1390 است. بدين منظور مطالعه توصيفي مقطعی به صورت سرشماری انجام و از شرکت کنندگان در دوره های آموزش مداوم ،درخواست شد به پرسشنامه اي استاندارد که حاوی 72 سوال در 7 حیطه و شامل اطلاعات دموگرافيك بود، پاسخ دهند. اطلاعات با نرم افزار آماریspss.17 تحليل شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد از تعداد 976 نفر شرکت کننده در طرح، 8/59 % بیش از 5 سال و 2/40 % کمتر از 5 سال با کامپیوتر آشنایی داشته‌اند. در ارتباط با اولویت بندی عوامل مؤثر، بالاترین فراوانی با مقدار 3/22% متعلق به عوامل سازمانی بود. در بررسی نقش هرحیطه درروندآموزش الکترونیکي، به ترتیب سهم عوامل سازمانی 37/26٪، تکنولوژیکی 17/24٪، ذینفعان 83/24٪، سواد اطلاعاتی70/22٪، روش آموزش الکترونیکی 26/28٪ ، منابع 07/19٪ و محیطی 94/15٪ بود. در مجموع مي‌توان گفت اکثر افراد نقش عوامل سازمانی رادرآموزش الکترونیکي موثر می دانند و داشتن برنامه مدون مهمترین تأثیر را در این میان دارد. نقش برنامه ریزان در برگزاری این دوره ها بسیار مهم و بایستی دوره های باز آموزی با توجه به نیاز شرکت کنندگان طراحی گردد .

واژههای کلیدی: آموزش الكترونيكي؛ آموزش مداوم ؛ عوامل موثر ؛ عوامل سازماني ؛ علوم پزشکی

1.مقدمه

آموزش الكترونیكی در ایران صنعتی نوپا در تكنولوژی آموزشی وآموزش از راه دور است، اما مراكز و مؤسسات آموزشی به ویژه دانشگاهها در تلاشاند تا هرچه سریعتر الگویی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی كشور در زمینه آموزش الكترونیكی ارائه كنند.

پيدايش اينترنت و گسترش آن تغييرات زيادي را در هر علم و صنعتي ايجاد كرده است ، علم پزـشكي ايران نيـز از

نویسنده عهدهدار مکاتبات: مریم السادات میری amoozesh.miri@yahoo.com

اين قائده مستثني نبوده است و اينترنت علاوه بر تاثيراتي كه در پيشرفت خود آن داشته است در توسعه و بهبود ارائه خدمات پزشكي نيز تاثيرات به سزائي داشته است . گسترش روز افزون دسترسي به سخت افزارها و نرم افزارهاي مناسب براي آموزش الكترونيكي ، بخصوص توسعه شبكه جهان گستر وب ، افق جديدي را پيش روي مؤسسات آموزشي نهاده است . به نظر مي رسد استفاده از اين امكانات براي آموزش ، به تحقق برخي از آرمانها يي كه به عنوان ملاك هاي كيفيت آموزش از آن نام برده مي شود، از جمله فراگير محوري ، يادگيري مادام العمر ، يادگيري فعال ، تعامل در يادگيري و چند رسانه اي بودن ، كمك كند . هر چند برخي از مؤسسات آموزشي در سالهاي اخير نسبت به ارائه كامل دوره هاي آموزشي به صورت الكترونيك اقدام نموده اند ، اما هنوز شواهد زيادي در مورد نتايج ارزشيابي اين برنامه ها منتشر نشده است ، با توجه به مزاياي عمومي آموزش الكترونيك و قابليت هاي ويژه آن در آموزش پزشكي ، به نظرميرسد ادغام آن در برنامه هاي جاري آموزش دانشگاهها ، بطوري كه آموزش متداول به شكل تلفيقي از آموزش سنتي و آموزش الكترونيك ارائه شود اجتناب ناپذير باشد . اين امر بخصوص در مورد آموزش مداوم جامعه پزشكي كه مخاطبين فراوان و با تنوع گستره علايق ، تجارب و نيازهاي آموزشي دارد ،بيشتر محسوس است . اهميت تغيير در آموزش دانشگاهي ، همراه با پر هزينه بودن زير ساختهاي آموزش الكترونيكي بويژه نرم افزارهاي لازم ضرورت رويكرد برنامه اي و در دراز مدت را در ادغام آموزش الكترونيك در نظام جاري آموزش پزشكي كشور بيش از بيش نشان مي دهد . در اين راستا ، استفاده از تجارب ساير دانشگاهها و سازماندهي امكانات و فعاليت ها و بكارگيري توانمندي هاي موجود در هر دو بخش دولتي و خصوصي الزامي است . لازمه اين رويكرد ايجاد بينش علمي نسبت به جنبه هاي مختلف انواع آموزش الكترونيك و طراحي فرايند تغيير بر اساس شرايط موجود و آرمانهاي منطقي در آموزش پزشكي است (1). گر چه ايده آموزش از راه دور ايده جديدي نيست و سالها پيش با ورود رسانه هايي از قبيل راديو ، تلويزيون ، ظبط صوت و نوارهاي ويديوئي ، بالندگي خود را آغاز كرده است و حتي دانشگاههاي در نقاط مختلف جهان و ايران تحت عنوان دانشگاهاي باز نيز تاسيس شدند ،اما به نظر مي رسد ظهور توانايي هاي نوين و به سرعت رو به گسترش رايانه ها و توسعه شبكه اينترنت ، پديده آموزش از راه دوررا از حاشيه به متن نظام آموزشي رهنمون كند و كميت و كيفيت آن را بكلي دگرگون سازد . به همراه ورود و گسترش اين فن آوري جديد ،واژه هاي نويني نيز به اين حوزه آموزش راه پيدا كرده است از جمله شايع ترين اين واژه ها كه از شمول فزون تري نيز برخوردار است ،آموزش و يادگيري الكترونيك مي باشد كه براي اولين بار در دهه نود توسط انجمن توسعه تدريس آمريكا به كار گرفته شد و سپس به صورت وسيع در نوشتارها مورداستفاده قرار گرفت(9) . دانشگاه جان هاپكنيز در پايگاه اينترنتي خود ، بخشي را به آموزش روي خط برخي از دروس پزشكي اختصاص داده است كه از طرق شبكه داخلي و شبكه جهاني با شناسه كاربر قابل دستري است دانشكده هاي پزشكي شيفيلد در انگلستان ، دانشكده پزشكي ماساچوست و مري لند در آمريكا نيز امكانات مشابهي را در اختيار دانشجويان قرار مي دهد (10،11) . گسترش فوق العاده سريع دانش و اطلاعات در عصر حاضر ، هم مفهوم آموزش مداوم در تمام عمر را معنايي تازه بخشيده و هم ، ضرورت آن را انكار ناپذير ساخته است . خوشبختانه رشد جهش وار ابزارهاي اطلاع رساني و جهاني شدن فناوري اطلاعات ، بستري آماده ساخته كه يادگيري در هر زمان و در هر مكان و مطابق با نياز يادگيرنده را ممكن ساخته است (12،13). ظهور و توسعه رايانه هاي قابل حمل كه هر روز كوچكتر و پر امكانان تر مي شود ، در كنار گسترش شبكه اينترنت كه به سرعت قابل دسترس مي شود ، نحوه ارتباط بين افراد و بين سازمانها را دگرگون ساخته و باظهور اين پديده ارتباطي ، نيازهاي آموزشي جديدي نيز مطرح شده است (14). براي اجراي آموزش به روش جديد مديران سازمانها و مؤسسات بايد مقدماتي را در سازمانها فراهم كنند . در يك نگاه كلي الزامات آموزش به روش جديد همه مراحل اجرايي اين روش را به صورت همه جانبه در بر مي گيرد . اين الزامات عبارتند از : حمايت مديريت ارشد با ارائه آموزشهاي اوليه كاربران سيستم آموزش الكترونيك ، تعيين موضوعات و اهداف براي كاركنان سازمان ، در نظر گرفتن فرهنگ يادگيري در سازمان ، تبادل نظر در سازمان ، تشكيل تيم هاي تخصصي جهت برنامه هاي آموزش مجازي و انتخاب و طراحي محتوي مناسب ،ارزيابي موفقيت آموزش مجازي به صورت مداوم ،ايجاد سيستم مديريت آموزش و يادگيري در سازمان و....سازمانها براي اجراي اين روش با مشكلاتي مربوط به نبود جايگاه مناسب آموزش الكترونيك ، مشكلات فني ( سخت افزاري و نرم افزاري و شبكه ) مشكلات مربوط به تعيين اهداف و اولويت بندي آنها و ..و مواجه هستند . بر اين اساس سازمانها بايد استراتژي هاي خود را در زمينه آموزش و توسعه منابع نيروي انساني تدوين و مطالعات جامع تحليلي و تطبيقي در زمينه آموزش مجازي انجام دهند . همچنين از تجارب ساير مؤسسات داخل و خارج در زمينه آموزش مجازي استفاده كنند و مديريت آموزش و برنامه ريزي هر سازماني براي تهيه محتواي الكترونيك براي دوره هاي آموزشي تحليل و بررسي لازم را به عمل آورد (9.(

آموزش مداوم در علوم پزشكي و بهداشت از جمله مقوله هائي است كه بويژه در طي چند دهه اخير در دنيا جايگاهي پر اهميت يافته است كه تاثير مستقيم آن به سلامت افراد جامعه بر مي گردد . از سوي ديگر وقت و هزينه بسياري صرف برنامه هاي آموزش مداوم مي شود و چنان كه بطور دقيق برنامه ريزي و اداره نشود ، ميتواند باعث به هدر رفتن سرمايه شود (10).

در دانشگاههاي علوم پزشكي ايران ، استفاده از شبكه اينترنت در چند سال اخير گسترش مناسبي داشته است اما استفاده از شبكه هاي داخلي دانشگاها و يا شبكه اينترنت ،به منظور ارائه آموزش الكترونيك ،محدود بوده است.(11) در دنياي پر شتاب امروز، يادگيري مادم العمر،از اجزاي جدائي ناپذير زندگي انسانها شده است و از جمله مواردي بوده كه يونسكو در آستانه قرن بيست و يكم بر آن تاكيد كرد.(12) يادگيري دائمي و به روز كردن اطلاعات و مهارت ها در مسائل بهداشتي كه با سلامت جامعه سروكاردارد ،از اهميتي دو چندان برخوردار است . آموزش مداوم در سازمان جهاني بهداشت موضوع بحثهاي فراواني بوده است و در بيست وهفتمين اجلاسيه جهاني بهداشت در سال 1974 ميلادي به رسميت شناخته شده است همچنين از كشورهاي عضو خواسته شد كه اين مساله را به عنوان يك ضرورت در دستور كار خود قرار دهند. (13) در ايران اين مساله ابتدا تحت عنوان قانون لزوم بازآموزي و نوآموزي جامعه پزشكي كشور در اواخر سال 1369 براي اجراي يك دوره آزمايشي 5 ساله تصويب شد و در تاريخ 12/2/75 با تغيير نام به آموزش مداوم جامعه پزشكي به تصويب نهائي رسيد . (7) آموزش مداوم به فعاليتهاي پس از فراغت از تحصيلي كه به منظور افزايش دانش ، مهارت و يا ارتقاي شايتگي حرفه اي طراحي مي شود ، اطلاق مي گردد . (6) با وجود اينكه آموزش مداوم به عنوان يك وسيله مهم در سيستم هاي خدمات بهداشتي معرفي مي شود اما در باره فوادي حاصل از آن شواهد زيادي وجود ندارد در تحليل اين امر به دو دليل عمده اشاره مي شود :

تعداد كمي از افراد كه وظيفه تدريس را به عهده دارند (مدرسان برنامه هاي آموزش مداوم) در زمينه شيوه هاي تدريس آموزش ديده اند.

فعاليتهاي آموزشي پيشنهادي با آنچه كه واقعا" شركت كننده نيازمند يادگيري آن مي باشد ارتباط مستقيم ندارد. (6)

در تحقيقات متعددي بر اهميت روشهاي تدريس در برنامه هاي آموزش مداوم پزشكان تاكيد شده است .بر اساس نتايج مطالعه اي كه به بررسي تجارب حاصل از برنامه پنج ساله اول آموزش مداوم جامعه پزشكي پرداخته است ، مشخص گرديده كه در نظر نگرفتن زمان هاي مناسب براي پرسش وپاسخ و فشردكي مطالب ، از جمله عوامل نارضايتي شركت كنندگان بوده كه عمدتا" به ضعف شيوه تدريس برنامه هاي آموزش مداوم مربوط مي شده است . در اين پژوهش ،بر ضرورت استفاده از ساير شيوه هاي تدريس تاكيد شده بود . (8)

دسترسی و تسلط بر تكنولوژی ارتباطات و اطلاعات و بهره گیری از آن در امر استراتژیك و مهم آموزش و تربیت نیروی انسانی، خود یكی از مؤلفه های مهم قدرت در عصر حاضر محسوب میشود كه نباید از آن چشم پوشید. از سوی دیگر، گسترش بی وقفه و كم هزینه سیستم آموزشی الكترونیكی در سراسر دنیا ، ضرورت استفاده از این روش آموزشی را اثبات میكند.

بنابراين بازنگري شيوه هاي اجراي برنامه هاي آموزش مداوم ضروري است و در اين راستا آموزش الكترونيكي آموزش مداوم فصل جديدي را دربين شيوه هاي آموزش دوره هاي باز آموزي آغاز كرده است. بنا به دلایلی مشمولين آموزش مداوم و همچنين اساتيد و سخنرانان برنامه هاي مختلف آموزش مداوم از شيوه آموزش الكترونيك استقبال زيادي نكرده و به همان شيوه هاي آموزش سنتي تمايل نشان ميدهند. آموزش الکترونيکي روشهاي آموزشي کنوني را تکميل مي کند و در بعضي از موارد جايگزين آن مي شود. هدف از این مطالعه وتعیین عوامل موثرو بررسی موانع موجود بر توسعه آموزش الكترونيكي از ديدگاه مشمولين برنامه هاي آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشكي جهرم بود.

2.روش پژوهش

مقاله حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی است که با هدف تعیین عوامل تاثیر گذار و بررسي موانع موجود بر توسعه آموزش الكترونيكي از ديدگاه مشمولين برنامه هاي آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشكي جهرم در سال 1391 انجام شده است. روش نمنونه گیری در این پژوهش سرشماری بوده است، که نمونه ها شامل 976 نفر از افراد شرکت کننده در دوره های آموزش مداوم برگزار شده توسط دانشگاه علوم پزشکی جهرم می باشد. پژوهشگر پس از كسب مجوز از شوراي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي جهرم ، فرم پرسشنامه را به افراد ثبت نام کننده در دوره های آموزش مداوم برگزار شده از طرف مرکز آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشکی جهرم مراجعه نمود و پس از توجيه و بيان اهداف تحقيق اقدام به توزیع پرسشنامه در بین افراد نامبرده کرد.

ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی خود ساخته ای بود که روایی آن به مشورت 4 نفر از اساتید صاحب نظر و پایایی آن به روش قبل و بعد آزمون و محاسبه الفای کرومباخ 8/0 به تایید رسیده بود. اطلاعات پرسشنامه حاوی اطلاعات دموگرافیک ( سن ، جنس، سابقه کار ، بخش) ، 70 سوال و هفت حیطه که شامل عوامل سازمانی ، تکنولوژی ، ذینفعان ، سواد اطلاعاتی ، روش های آموزش الکترونیکی ، منابع آموزشی و عوامل محیطی بود.

سپس پرسشنامه هاي تكميل شده را بر اساس اطلاعات نمره دهي برطبق راهنماي پرسشنامه انجام داده كه بر اساس آن نمره هر حيطه بين 1 تا 7 تعيين شده بودكه نمره بالاتر نشان دهنده ي وضعيت بهتر و نمره كمتر نشانه ي اهمیت و مشكلات بيشتر درآن حيطه بود .

در نهایت اقدام به جمع آوري داده ها نموده و اطلاعات بدست آمده به روش آمار توصیفی و آمار استنباطی و با استفاده از ازمون های T-testمستقل و Fisher’s exact و نرم افزار آماری SPSS.17 آناليز شدند.

3.نتایج

از تعداد 976 نفر شرکت کننده در طرح 66.3% (647 نفر ) را زنان و 33.7% ( 329 نفر ) را مردان تشکیل میدادند. از این تعداد68.2% کارشناس ، 5.1% کارشناس ارشد ، 5.3 % دکترای دندان پزشکی ، 2.6 % دکترای داروسازی و 18.8% دکترای حرفه ای بودند. 8/59 % (580 نفر) بیش از 5 سال و 2/40 % (396 نفر) کمتر از 5 سال با کامپیوتر اشنایی داشتند . 5/48 % (474 نفر ) بیشتر از 5 سال و 5/51 % ( 502 نفر ) کمتر از 5 سال تجربه استفاده از اینترنت داشتند. 8/ 19 % (135 نفر ) روزانه حدودا 5 ساعت از اینترنت استفاده می کردند در صورتی که با استفاده از فراوانی تجمعی این میزان به 2 ساعت استفاده در روز می رسید. میانگین سنی افراد در این پژوهش 86/7±85/32 سال و میانگین سابقه کار 01/4±35/6 سال بود.

در ارتباط با دیدگاه افراد در خصوص میزان تاثیر گذاری عوامل مختلف بر آموزش الکترونیکی پس از تجمیع نمرات در حیطه های مختلف جهت گزارش از شاخص میانگین بهره گرفته شد به این صورت که مجموع نمرات سوالاتی که در هر حیطه پرسیده شده بود محاسبه شد و میانگین آن ها گرفته شد. میانگین های گرفته شده در هر حیطه به این صورت بود که در حیطه سازمانی 21/1±50/5 ، در حیطه تکنولوژی 17/1±48/5 ، در حیطه ذینفعان 19/1±40/5 ، در حیطه سواد اطلاعاتی 32/1±51/5 ، در حیطه روش های اموزش الکترونیکی 21/1±66/4 ، در حیطه منابع آموزشی 28/1±34/5 و در حیطه عوامل محیطی 31/1±45/5 بود.

در بررسی سئوالات مربوط به هر حیطه و اهمیت آن از نظر شرکت کنندگان در مطالعه ، نسبت به بقیه سئوالات ، بیشترین مقدار مربوط به سوال 3 در حیطه سازمانی سازمانی 3/24٪ ، سئوال 14در حیطه تکنولوژی 9/32٪ ،

سئوال 18 در حیطه ذینفعان 2/14٪ ، سئوال 30 در حیطه سواد اطلاعاتی 3/17٪ ، سئوال 35 در حیطه روش های اموزش الکترونیک 5/12٪ ، سئوال 48 در حیطه منابع اموزشی 2/21٪ و سوال 53 در حیطه عوامل محیطی 2/26٪ بود.

جدول 1- بررسی با اهمیت ترین و کم اهمیت ترین موضوعات مورد سوال در هر حیطه

میانگین کمی موضوع مورد نظر	درصد اهمیت از نظر شرکت کنندگان	موضوع مورد سوال	حیطه	ردیف
1.5±5.8	18.8	حمایت مدیران ارشد برای توسعه آموزش الکترونیک	عوامل سازمانی	1
1.53±5.2	8.0	وجود Business plan برای توسعه آموزش الکترونیک	عوامل سازمانی	1
1.36±6.1	32.9	دسترسی به اینترنت پر سرعت	تکنولوژی	2
1.49±5.2	0.6	وجود شبکه WAN برای یادگیری	تکنولوژی	2
1.42±5.5	7.7	مشارکت اعضای هیئت علمی برای توسعه آموزش الکترونیک	ذینفعان	3
1.56±5.1	7.20	حمایت جامعه برای توسعه آموزش الکترونیک	ذینفعان	3
1.39±5.6	8.1	مهارت مدیران حوزه آموزش در استفاده از کامپیوتر	سواد اطلاعاتی	4
1.53±5.3	17.1	مهارت فراگیران آموزش مداوم	سواد اطلاعاتی	4
1.45±5	1.8	اموزش به روش مختلط Blended برای باز آموزی ها	روش های اموزش الکترونیک	5
1.85±4	4.0	آموزش از راه دور در دوره بالینی	روش های اموزش الکترونیک	5
1.63±5.1	17.2	ارائه ابزارهای شبیه سازی در علوم پایه ، بالینی و CME	منابع اموزشی	6
1.43±5.5	22.1	منابع TEXT و CD و کتاب های الکترونیک در علوم پایه	منابع اموزشی	6
1.47±5.5	3.9	مسائل اجتماعی ( پذیرش آموزش الکترونیک در حوزه پزشکی)	عوامل محیطی	7
1.44±5.4	10.6	تغییرات محیطی دانشگاه ها برای استقرار یادگیری الکترونیکی	عوامل محیطی	7

جدول 2- بررسی همراهی بین عوامل اثر گذار بر اموزش الکترونیک از دیدگاه افراد و اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان

اطلاعات دموگرافیک عوامل		سن	سابقه کار	جنس	مدرک فرد	رشته فرد	حرفه شغلی	سازمانی که در آن فعالیت دارند	آشنایی با کامپیوتر	استفاده از اینترنت
عوامل سازمانی	Correlation Coefficient	.086	.082	.035	.135	-.067	-.054	-.128	-.037	-.106

	Sig. (2-tailed)	.016	.339	.314	.000	.053	.128	.000	.296	.003
عوامل تکنولوژیکی	Correlation Coefficient	.068	-.044	.048	.011	.063	.028	-.117	.057	-.024
عوامل تکنولوژیکی	Sig. (2-tailed)	.070	.620	.179	.759	.082	.448	.002	.117	.517
ذینفعان	Correlation Coefficient	.057	.060	-.029	.105	-.057	-.096	-.101	.062	-.054

	Sig. (2-tailed)	.123	.529	.408	.003	.108	.008	.007	.084	.138
سواد اطلاعاتی
	Correlation Coefficient	.011	.054	-.101	.129	-.078	-.101	-.165	-.040	-.135

	Sig. (2-tailed)	.772	.535	.004	.000	.026	.005	.000	.254	.000
روش های اموزش الکترونیکی
	Correlation Coefficient	-.007	-.121	-.037	-.006	.086	.066	-.079	-.040	-.050

	Sig. (2-tailed)	.861	.188	.322	.874	.023	.089	.044	.292	.192
منابع آموزشی
	Correlation Coefficient	-.035	.004	-.018	.105	-.053	-.040	-.198	-.107	-.145
	Sig. (2-tailed)	.332	.958	.612	.003	.128	.269	.000	.002	.000
عوامل محیطی	Correlation Coefficient	.044	.123	.025	.103	-.045	-.037	-.157	-.029	-.108
عوامل محیطی	Sig. (2-tailed)	.230	.144	.471	.003	.204	.306	.000	.415	.003
مجموع
	Correlation Coefficient	.080	.048	-.108	.099	-.015	-.036	-.145	-.022	-.068

	Sig. (2-tailed)	.092	.690	.017	.030	.741	.441	.002	.631	.145

جدول3- بررسی نقش هر حیطه در روند آموزش الکترونیک

ردیف	حیطه	میزان اهمیت حیطه در مقایسه به سایر حیطه ها
1	عوامل سازمانی	26.37
2	تکنولوژی	24.17
3	ذینفعان	24.83
4	سواد اطلاعاتی	22.70
5	روش های اموزش الکترونیک	28.26
6	منابع اموزشی	19.17
7	عوامل محیطی	15.94

در بررسی همراهی بین عوامل اثر گذار بر اموزش الکترونیک از دیدگاه افراد و بخش اول پرسشنامه که مربوط به اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان بود از ازمون همبستگی اسپیرمن بهره گرفته شد و بر این اساس بین عوامل سازمانی و سن افراد (0.08 r= ، 0.01 ( p= ، مدرک افراد (0.13 r= ،0.001 ( p= ، نوع سازمان افراد اعم از دانشگاه یا وزارت بهداشت (0.12- = r ، 0.001 p=) و مدت زمان آشنایی و استفاده از اینترنت (0.10- = r ، 0.003 p=) رابطه معنی دار بود. بین عوامل ذینفعان و مدرک افراد (0.105 r= ، 0.003 ( p= ، نوع حرفه اشتغال افراد (0.09 r=، 0.008 ( p= و سازمانی که در آن اشتغال دارند (0.10r= ، 0.008p=) رابطه معنی دار بود. بین عوامل سواد اطلاعاتی و جنس افراد (0.101 r= ، 0.004 ( p= ، مدرک افراد ( 0.13r= ، 0.001 p= (، رشته افراد (0.078 r=، 0.02 p= ) ، سازمانی که در آن اشتغال دارند (0.165 r=، 0.001p=) و مدت زمان آشنایی و استفاده از اینترنت (0.135 - = r، 0.001 p=) رابطه معنی دار بود. بین عوامل روش های اموزش الکترونیکی و رشته تحصیلی افراد (0.08 r= ،0.02 ( p= و سازمانی که در آن اشتغال دارند (0.07 r= ، 0.04 p=) رابطه معنی دار بود. همچنین بین عوامل منابع آموزشی و آشنایی با کامپیوتر (0.107r= ،0.002 ( p= ، مدرک افراد (0.10 r=، 0.003 ( p= ، سازمانی که در آن اشتغال دارند (0.198r=، 0.001 p=) و مدت زمان آشنایی و استفاده از اینترنت (0.14r= ، 0.001 p=) رابطه معنی دار بود. بین عوامل محیطی و مدرک (0.103 r=، 0.003 (p= ، سازمانی که در آن اشتغال دارند ( 0.15 r=، 0.001p= ) و مدت زمان آشنایی و استفاده از اینترنت (0.10 r=، 0.003p=) رابطه معنی دار بود.بین عوامل تکنولوژیکی و سازمانی که افراد در آن اشتغال داشتند (0.11 r=، 0.002 (p= رابطه معنی دار بود.

در ارتباط با سئوال مستقیم از افراد در خصوص اولویت بندی عوامل اثر گذار بر اموزش الکترونیک از دیدگاه خودشان بالاترین فراوانی با مقدار 28.26% (276 نفر ) متعلق به روش های آموزش الکترونیک بود.

همانطور که از جدول 3 مشخص است در بررسی نقش هر حیطه در روند آموزش الکترونیک سهم عوامل سازمانی 37/26٪، تکنولوژیکی 17/24٪، ذینفعان 83/24٪، سواد اطلاعاتی70/22٪، روش اموزش الکترونیکی 26/28٪ ، منابع 07/19٪ و محیطی 94/15٪ بود که نوع روش آموزش بیشترین سهم را در این میان داشته است.

4.بحث و نتیجه گیری

در بررسی مهم ترین هدف پژوهش که بررسی سهم عوامل در اثر گذاری بر روی اموزش الکترونیک بر اساس نظر سنجی انجام شده از واحد های تحت پژوهش بود پس از تجمیع ارزش های همه عوامل با محاسبه نسبت هر عامل نسبت به ارزش کل احراز شده سهم هر عامل در اثر گذاری بر اساس دیدگاه افراد مشخص گردید. یافته ها نشان داد که نوع روش آموزش بیشترین سهم را در این میان داشـته

منابع

1.زندي ساسان .1383 .آموزش الكترونيكي ، آشنايي با آموزش الكترونيكي به عنوان فناوري جديد آموزشي و ادغام آن در برنامه هاي آموزش پزشكي ، مرکز مطالعات و توسعه آمورش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، جلد 4 شماره 1 صفحات 61-70

2.گرامي محسن . ده فاكتور موفقيت در e- learning ، برگرفته از مجموعه مقالات سايت طرح ملي توسعه دانشگاههاي مجازي

3.حقاني فريبا . 1382 روشهاي تدريس برنامه هاي آموزش مداوم پزشكان عمومي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان – برگرفته از مجموعه مقالات مجله ايراني آموزش،; 3(2 (پياپي 10)):15-21

4.فروتن س . 1382 . تجربه آموزش فعال درس فيزيولوژي با كمك شبكه و اينترنت ، چكيده مقالات اولين همايش آموزش الكترونيكي : 13

است و همچنین بیشتر شرکت کنندگان نقش عوامل سازمانی را در آموزش الکترونیک موثر میدانند و داشتن برنامه مدون در زمینه توسعه آموزش الکترونیک مهمترین تاثیر را در این میان دارد. میتوان پی برد که برنامهریزی جهت دوره هایی که به صورت الکترونیک برگزار میشود مورد رضایت شرکت کنندگان نبوده است و باید نقش برنامهریزان در برگزاری این دوره ها مورد توجه قرار گیرد و جهت افراد مسئول در برنامه ریزی ، دوره های تخصصی مربوطه برگزار گردد تا برنامه های تدوین شده برای این دوره ها مطابق با نیاز شرکت کنندگان ، امکانات محل برگزاری و وقت شرکت کنندگان باشد.

با توجه به نتایج مطالعه و ارتباط نوع سازمانی که افراد در آن اشتغال دارند با تمام حیطه ها میتوان پی برد که این عامل ارتباط تنگاتنگی با فرایند آموزش الکترونیک دارد . لذا پیشنهاد میگردد جهت بررسی دقیق ارتباط نوع سازمان با فرایند آموزش الکترونیک و یافتن علل تفاوت واضح بین نوع سازمان ها و فرایند آموزش الکترونیک و رفع مشکلات در هر سازمان مطالعه دقیق تری طراحی گردد تا با توجه به بیشترین اثر گذاری که مربوط به این دو مورد است ، بتوان از یافته های آن مطالعه در ترویج بیشتر دوره های آموزش الکترونیک استفاده کرد.

5.دلور ژ . 1379. يادگيري گنج درون : ترجمه علي رئوف و فاطمه فقيهي . تهران پژوهشكده تعليم و تربيت : 15 .

6.آبات ف ر ،مجيا آ . آموزش مداوم كاركنان بهداشتي و راهنماي اداره كارگاه آموزشي . ترجمه پرويز صالحي و عبدالحميد طباطبايي . تهران : بخش فردوس . 1369: 613- 18 .

7.اداره كل آموزش مداوم جامعه پزشكي . تقويم برنامه هاي مدون سال 1380 سراسر كشور به انظمام قوانين و ضوابط اجراي برنامه هاي آموزش مداوم – تهران : معاونت آموزشي و امور دانشگاهي وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي 1380:13

8.حسيني س ج ، اصلاني 1 .1377 . وضعيت آموزش مداوم جامعه پزشكي در ايران . پژوهش در علوم پزشكي ; 3 (پيوست 1 ) : 44-47

9.Webstar d.the practitioners guide to e- learning 2004 . availabal from : url : http ://www.crystal –e-learning. net .

10. Cohhins on line learning : e- learning strategies fore exective education and corporat training .fortune 2000 .

11. Shafa zand mh ,Neuhold E.2002. An advanced e- learning system based on knowledge management and net working Eurasia- ICT conference.austrion computer socity .

12.Bork A.2002 . learning with the word wide web . the inter net and higher education; 2(23) : 81-5.

13.De la solap, Inose h , Takasaki n.1984. Communications flows : a census in the unite states and japan. University of Tokyo press . available from://citeseer.sit.psu.edu/context/110249410.

14.Garrison dr , Anderson t. E- learning in the 21st century : a frame work for research and practice. Londan:routledge falmer publisher 2003.

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

تعیین عوامل مؤثر برتوسعۀ آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی جهرم

رایمگ

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی