بازخوانی وقف شخص حقوقی در جهت توسعۀ نهادهای اخلاقی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
1 - عضو هیأت علمی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور
کلید واژه:
چکیده مقاله :
با مطالعه پیشینه وقف در کشورهای اسلامی از جمله ایران، این نکته به دست می آید که همواره وقف همنشینِ اخلاقیات و مبیّن نیت خیرخواهانه واقف بوده است اما آنچه در این میان مغفول مانده است؛ تحقق بخشیدن به مفهوم وقف در قالب «شخصیت حقوقی» در نظام حقوقی ایران می باشد و تحصیل این هدف موجبات توسعۀ قلمروی نهاد وقف به عنوان مهمترین نهاد اخلاقی ـ فقهی را فراهم خواهد آورد؛ در این فرض، واقف ابتدا یک شخص حقوقی را ایجاد و سپس نسبت به وقف آن اقدام نموده و النهایه شخص حقوقیِ مذکور در قالب مال موقوفه متجلی میگردد؛ نظر به اینکه دین اسلام همواره بر رعایت اصول و مبانی اخلاقی تأکید داشته و دارد در وقف شخص حقوقی، با تحقق این وقف هر مالی که در دارایی شخص حقوقی وجود دارد نیز داخل در وقف شده و موجب گسترش دامنه وقف و نیت واقف می گردد، مضاف برآن قیودی که دامنۀ موقوفات را محدود می نماید مانند عینیت بی‌آنکه به مبانی اصلی و قطعی عقد وقف لطمه‌ای وارد نماید، حذف شده و در نتیجه، با گسترش قلمروی این نهاد فقهی ـ حقوقی، عرصه‌های وسیع تر و افراد بیشتری فرصت بهره‌مندی از آثار وقف را به دست خواهند آورد؛ باتوجه به اهمیت این موضوع در این نوشتار مفهوم شخصیت حقوقی و مبانی فقهی ـ حقوقی وقف در نظام حقوقی ایران مورد واکاوی و تفحص قرار گرفته است تا از این طریق جلوه‌ای از توسعه نهادهای اخلاق‌مدار در جامعه مورد تأکید بیشتر قرار گیرد.
One of the neglected capacities about the concept of "legal personality" in the legal system of Iran is its application for the development of the territory of the Devotion entity. In this approach, the Benefactor, by creating a legal person, devotes to this legal existence, thus giving the person a legal status in the form of the endowment of property. By devoting a legal person, it is possible that every financial item to be deposited in the property of a legal person and that devotion to be developed. In this way, the constraints that limit the scope of the devotions, such as objectivity, will be deleted, without prejudice to the definitive foundations of the concept of devotion, and as a result, by extending the scope of this legal jurisprudential institution, more arenas and individuals will have the opportunity to enjoy the Devotion. The review of the concept of personality and legal personality, as well as legal jurisprudential principles of the Devotion, provides valid credentials for accepting this approach in the legal system of Iran, which have been discussed in this paper.
215 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 232 - 215
بازخوانی وقف شخص حقوقی
در جهت توسعۀ نهادهای اخلاقی
کیان فولادی 1
چکیده
با مطالعه پیشینه وقف در کشورهای اسلامی از جمله ایران، این نکته بهدست میآید که همواره وقف همنشینِ اخلاقیات و مبیّن نیت خیرخواهانه واقف بودهاست اما آنچه در این میان مغفول ماندهاست؛ تحقق بخشیدن به مفهوم وقف در قالب «شخصیت حقوقی» در نظام حقوقی ایران میباشد و تحصیل این هدف موجبات توسعۀ قلمروی نهاد وقف به عنوان مهمترین نهاد اخلاقی ـ فقهی را فراهم خواهد آورد؛ در این فرض، واقف ابتدا یک شخصحقوقی را ایجاد و سپس نسبت به وقف آن اقدام نموده و النهایه شخص حقوقیِ مذکور در قالب مال موقوفه متجلی میگردد؛ نظر به اینکه دین اسلام همواره بر رعایت اصول و مبانی اخلاقی تأکید داشته و دارد در وقف شخص حقوقی، با تحقق این وقف هر مالی که در دارایی شخص حقوقی وجود دارد نیز داخل در وقف شده و موجب گسترش دامنه وقف و نیت واقف میگردد، مضاف برآن قیودی که دامنۀ موقوفات را محدود مینماید مانند عینیت بی‌آنکه به مبانی اصلی و قطعی عقد وقف لطمه‌ای وارد نماید، حذف شده و در نتیجه، با گسترش قلمروی این نهاد فقهی ـ حقوقی، عرصه‌های وسیعتر و افراد بیشتری فرصت بهره‌مندی از آثار وقف را به دست خواهند آورد؛ باتوجه به اهمیت این موضوع در این نوشتار مفهوم شخصیت حقوقی و مبانی فقهی ـ حقوقی وقف در نظام حقوقی ایران مورد واکاوی و تفحص قرار گرفته است تا از این طریق جلوه‌ای از توسعه نهادهای اخلاق‌مدار در جامعه مورد تأکید بیشتر قرار گیرد.
واژگان کلیدی
وقف، شخص حقوقی، فقه، حقوق مدنی، منفعت، عینیت، اخلاق، نهاد اخلاقی.
[1] . عضو هیأت علمی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور.
Email: kianfulladi@yahoo.com
تاریخ دریافت: 29/9/1398 پذیرش نهایی: 20/12/1398
