نقش عذر خواهی و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمرتضی رحیمی 1 , سمیه سلیمانی 2
1 - دانشگاه شیراز
2 - دانشگاه شیراز
کلید واژه:
چکیده مقاله :
تحقیق حاضر که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده به پرسش " عذر خواهی و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی چه نقشی دارد؟"پاسخ گفته و در تبیین پاسخ آن اشاره نموده که اسلام برای کاهش تنشها همواره مسلمانان را به صلح و دوستی، پرهيز از کینه و دشمنی، حل کردن اختلافات با تکیه بر فضایل اخلاقی از جمله بخشش و عذرخواهی ترغیب نموده است. نگارش رساله‌هایی، چون الفت نامه، مصادقة الاخوان و... توسط عالمان اسلامی در همین راستا می‌باشد. در فرهنگ اهل بیت عذر خواهی مؤمنان از پیامدهای زیانبار دنیوی و اخروی جلوگیری نموده و پذیرفتن عذرِ دیگران پرتویی از اخلاق خدا، گام نهادن جای پای پیامبران و اولیای خدا و بستر تکامل آدمی و موجب صلح و همدلی بين مردم و محبوبیت انسان نزد خدا دانسته شده است. اهمیت عفو و بخشش تا بدانجاست که به موجب روايات، خداوند از مؤمن نیازمند همانند عذر خواهی برادر از برادر عذرخواهی می‌کند و مزد عذر خواهی را بر ذمه گرفته و آن را از صفات متقین بر شمرده و به مسلمانان منحصر نکرده است، همچنین به موجب روایات در مواردی معصومان از مردم عذر خواهی کرده اند، که از جمله آن‌ها می‌توان به عذر خواهی پیامبر از برخی از اصحاب صفه اشاره نمود. قبول عذر و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی نقش بسزا دارد، زیرا اگر همه مردم در گرفتن حقوق خویش دقیق و جدی باشند و از کوچک‌ترین لغزش دیگران چشم نپوشند، زندگی، بسیار تلخ شده و روح صفا و صمیمیت به کلی از بین خواهد رفت. عذر خواهی در صورتی یک فعل اخلاقی و مطلوب است که با آداب و شرایط لازم، همچون منت نگذاشتن و... صورت گیرد و عذر خواهی بجا باشد، از این رو عذر خواهی از کارهای خوب، عذر خواهی از کسی که برای دیگران حقی قائل نیست و فاقد روحیه ادب و احترام به دیگران است و... مطلوب نبوده و یک فعل غیر اخلاقی می‌باشد، همچنین با وجود مطلوب بودن عذر خواهی و پذیرش عذر دیگران، وادار نمودن دیگران به عذر خواهی اخلاقی نیست. هدف از تحقیق حاضر تبیین اهمیت عذر خواهی و بخشش و تشویق به پایداری زندگی اجتماعی است
The present study which has been performed in descriptive-analytic way, answered to this question that “what is the role of apology and forgiveness in the sustainability of public life?” In definition of the answer it has been pointed out that Islam constantly advised the Muslims to peace and friendship, hatred avoidance and resolve disputes on the basis of moral values including apology and forgiveness. A number of treatises have been written by Islamic scholars on this basis such as Olfat Nameh, Mosadeqah Ekhvan and etc. In the culture of Ahl al-Bayt (AS), apology of the believers prevents worldly and otherworldly troublesome consequences and forgiveness is a beam of God morality, stepping into the footsteps of the prophets and apostles of God which leads to peace and harmony between the people and popularity of man with God. Apology and forgiveness is so important that according to the traditions, God apologizes the faithful in need similar to apology between brothers and guarantees the wages of such apology. Besides, this is one of the traits of pious and is not limited to faithful people. Even the Imams have apologized to the people like the Prophet Muhammad apologized to the Suffeh Companions. Apology and forgiveness acceptance plays an important role in stability of social life, as the life would be very bitter if people were criticizing for their rights and did not forget the failings of the others. Apology will be moral action if it is performed with required customs and without obligation at appropriate time and condition. Therefore, apology for good deeds and apology to someone who does not care for others is not desirable and is known as an immoral action. On the other hand, although apologizing and accepting excuses are desirable, it is immoral to force others for apology. The objective of current study is to define the importance of apology and forgiveness and encourage the stability of social life
