طراحی و اعتبارسنجی الگوی مدیریتِ کیفیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها
محورهای موضوعی : عمومى
1 - دانش¬آموخته دکتری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه: دانشگاه, اعضای هیئت علمی, پژوهش, مدیریت کیفیت, الگو,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این مقاله، طراحی و اعتبارسنجی الگوی مدیریتِ کیفیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و کمی انجام شده است؛ به همین منظور در مرحله کیفی، تعداد 14 نفر از خبرگان در حوزه کیفیت پژوهش دانشگاهی به صورت هدفمند و با راهبرد نمونه‌گیری نظری انتخاب شده و به صورت نیمه ساختار یافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌ها از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. پس از پیاده‌سازی محتوای مصاحبه‌ها و تحلیل مقدماتی آنها، کدها یا مفاهیم اولیه شناسایی و به منظور دستیابی به مقوله‌های اصلی کدهای مشابه در طبقه‌هایی خاص قرار گرفتند. در نهایت برای هر یک از طبقات عنوانی که دربرگیرنده کل کدهای آن طبقه باشد، انتخاب گردید. در نتیجه این مطالعه الگوی مدیریتِ کیفیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها مشخص گردید که به اعتقاد خبرگان پژوهش دانشگاهی، شامل ابعاد بسترسازی، سیاست‌ها و مأموریت‌ها، برنامه‌ریزی، نظام‌های حمایتی /تشویقی و بُعد ارزیابی و نظارت است هر یک از این ابعاد خود شامل مؤلفه های هستند که مجموع آنها در الگو 25 مولفه است. نتایج حاصل از تحلیل داده‌های کمی نشان داد که افراد نمونه تحقیق، الگوی مدیریتِ کیفیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها را در سطح مطلوب ارزيابي نموده و وجود اين ابعاد و مؤلفه‌هاي مربوط به آنها مهم و حائز اهميت تشخيص داده اند. اعتبار یابی مدل طراحی شده در نمونه تحقیق نشان داد که تمامی متغیرهای مشاهده‌پذیر دارای بار عاملی مناسبی بر متغیر مکنون خود هستند و با توجه به شاخص‌های PLS از مطلوبیت لازم برای سنجش متغیر مکنون متناظر خود برخوردار هستند. همچنین، یافته‌های حاصل از آزمون نیکویی برازش و سایر شاخص‌هاي كيفيت مدل نشان دادند که مدل پیشنهادی الگوی مدیریتِ کیفیت فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها از کیفیت و برازش لازم برخوردار هست.
The main purpose of this article is to design and validate a model for managing the quality of research activities of university faculty members. This research has been done in the framework of a qualitative and quantitative approach; For this purpose, in the qualitative stage, 14 experts in the field of academic research quality were purposefully selected with a theoretical sampling strategy and interviewed in a semi-structured manner. Thematic analysis technique (theme) was used to analyze the data. After implementing the content of the interviews and their preliminary analysis, the codes or basic concepts were identified and in order to achieve the main categories, similar codes were placed in special categories. Finally, for each category, a title was selected that includes all the codes of that category. As a result of this study, the model of quality management of research activities of university faculty members was identified, which according to academic research experts, includes the dimensions of bedrock, policies and missions, planning, support / incentive systems, and the dimension of evaluation and monitoring. Are that the sum of them in the pattern is 25 components. The results of quantitative data analysis showed that the research sample evaluated the quality management model of research activities of university faculty members at the desired level and recognized the existence of these dimensions and their related components as important and important. Validation of the model designed in the research sample showed that all observable variables have a suitable factor load on their latent variable and according to PLS indicators have the necessary desirability to measure their corresponding latent variable. Also, the findings of the goodness of fit test and other quality indicators of the model showed that the proposed model of quality management model of research activities of faculty members of universities has the necessary quality and fit.
- آهنی، زهرا(1396). تحلیل عملکرد پژوهشی اعضای هیئت‌علمی گروه علوم انسانی دانشگاه و شناسایی مداخلات اثربخش جهت بهبود(مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد)پایان‌نامه جهت دریافت مدرک کارشناسی ارشد رشته‌ی تحقیقات آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد
- اسلامی، زهرا(1396). طراحی الگویی براي سنجش بهره‌وری پژوهشی اعضاي هیئت‌علمی دانشکده‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی دانشگاه تهران. رساله براي دریافت درجه دکتري تخصصی در رشته سنجش آموزش دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
- باقري مجد، ر؛ قلاوندي، ح؛ ميرآقايي، ع؛ صدقي بوكاني، ن؛ باقري مجد، ا (1393) تحليل شكاف پژوهش‌های علوم انساني در آموزش عالي. پژوهش‌های نوين در يادگيري آموزشگاهي(3)1، 90-79
- بختياري، صادق(۱۳۷۶). جايگاه پژوهش در آموزش عالي و نقش آن در توسعه اقتصادي- اجتماعي، مجموعه مقالات نخستين سمينار آموزش عالي در ايران، تهران: دانشگاه علامه طباطبايي.
- جباری، لطفعلی (1393). طراحی الگوی ممیزی فرایندهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاه شاهد، پایان‌نامه دکتری تخصصی دانشگاه تهران دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی
- جعفري کاکلکي، معصومه (1389). بررسي مقیاس‌های ميزان كاربرد عامل‌های تأثیرگذار بر کیفیت تدريس اعضاي هیئت‌علمی دانشگاه‌های اصفهان و شهرکرد سال تحصيلي89-88. پایان‌نامه کارشناسي ارشد رشته برنامه‌ریزی آموزشي دانشکده علوم تربيتي و روانشناسی گروه علوم تربيتي دانشگاه اصفهان
- جمشيدي كوهساري، محبوبه(1388). بررسي الزامات استقرار نظام مديريت كيفيت در حوزه پژوهشي دانشگاه اصفهان پایان‌نامه کارشناسي ارشد رشته مديريت آموزشي دانشکده علوم تربيتي و روانشناسی گروه علوم تربيتي دانشگاه اصفهان
- حجازي، يوسف، بهروان، ژاله(1388 ).بررسي رابطـه بـين عوامـل فـردي و سـازماني بـا بهـره وري پژوهشي اعضاي هيأت علمي كشاورزي. مجله علوم و ترويج كشاورزي ايرانجلد شـماره 1
- حسین پور، محمد(1390). بررسی عوامل بازدارنده و تسهیل‌کننده انجام پژوهش و رابطه آن با عملکرد پژوهشی اعضاي هیئت‌علمی رشته‌های علوم انسانی دانشگاه‌های شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی گرایش تحقیقات آموزشی. دانشگاه شهید چمران اهواز دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
- حسینی، معصومه(1392). طراحی الگوی تضمین کیفیت آموزش تربیت‌بدنی در نظام آموزش از راه دور. پایان‌نامه دکتری تخصصی رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی. مدیریت ورزشی). دانشگاه پیام نور مرکز، دانشکده علوم انسانی و تربیت‌بدنی
- خدیوی، اسدالله؛ الهوردی خان وزیری، آیدا(1394). طراحی و تدوین الگویی برای ارزشیابی اثربخشی و عملکرد اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی. مدیریت بهره‌وری. سال نهم شماره 34 پاییز 1394 صص 174-161
- درخشانی، مریم(1392). بررسی رابطه بین عملکرد پژوهشی و آموزشی اعضای هیئت‌علمی (مطالعه موردی: دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان). پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی. گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی. دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
- ذاکر صالحی، غلامرضا(1383). دانشگاه‌های آینده بررسی ابعاد تحول در آموزش عالی. مجموعه مقالات همایش آموزش عالی و توسعه پایدار، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی
- رضائیان، محسن؛ هادوی، مریم، اسدپور، محمد(1392). بررسی عوامل بازدارنده انجام پژوهش از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی و ارایه طرحی برای مقابله با این عوامل در دانشگاه علوم پزشكی رفسنجان. نشریه تحقیقات نظام سلامت، خرداد 1392 شماره3
- رمضاني، رضا(۱۳۸۱). مشكلات كنوني دانشگاه‌ها و نظام توسعه علمي كشور، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالي، سال هشتم، شماره سوم.
- رومیانی، یونس(1398). طراحی الگوی استعداديابي و استعدادگزيني اعضاي هيات علمي در دانشگاه¬هاي جامع با تراز عملكرد منطقه‌ای (مورد: دانشگاه لرستان)؛ رساله دکتری دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
- شورای عالی انقلاب فرهنگی( 1397)؛ قابل‌دستیابی در آدرس: http://www. iranculture. org/fa/simpleView. aspx?provID=540
- شمس، علی، ايرواني هوشنگ، رضوانفر احمد، كلانتري خليل، يزداني سعيد(1387). شناسايي و تبيين مؤلفه‌های مرتبط با بهره‌وری پژوهشي اعضاي هیئت‌علمی دانشکده‌های کشاورزي دولتي ايران. دوره 39-2، شماره 1 ويژه اقتصاد و توسعه كشاورزي
- شهبازي، شهرام؛ شاه طالبي، بدری؛ مهديان، محمد جعفر (1388) بررسي ميزان استفاده اعضاي هیئت‌علمی از بانک‌های اطلاعاتي الكترونيكي در فعالیت‌های آموزشي و پژوهشي( مطالعه موردي دانشگاه اصفهان). مجله علوم تربيتی(8)2، 83-55
- صادقي، عباس(۱۳۷۰). بررسي مشكلات تحقيق در رشته‌های علوم انساني از ديدگاه اساتيد دانشکده‌های علوم انساني دانشگاه اصفهان، پایان‌نامه كارشناسي ارشد دانشگاه اصفهان.
- صبوري، علی‌اکبر(۱۳۸۶) توليد علم در ايران در سال ۲۰۰۷، رهيافت، شماره ۱۴۱، پاييز و زمستان ۱
- طالبی پور، سعید(1384). زمینه یابی پذیرش مدیریت کیفیت فراگیر در بین اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت‌معلم تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته تحقیقات آموزشی دانشگاه تربیت‌معلم تهران، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
- طاها، فاطمه(1395) تبیین جایگاه پژوهش‌های چاپ‌شده اعضای هیئت‌علمی در توسعه پایدار. پایان‌نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا(س)
- طبيبي، سید جمال(۱۳۷۳). نقش دانشگاه و پژوهش در توسعه ملي، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالي، سال سوم، شماره 4
- ظاهری، فایق و ماهری، مازیار(1388). طرح ریزی مدل سنجش میزان بلوغ نظام مدیریت کیفیت در سازمان. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج سال چهارم شماره 10
- فطرت، محمدعلی، خراسانی، اباصلت؛ ابوالقاسمی، محمود و قهرمانی، محمد(1394). طراحی مدل مدیریت عملکرد اعضای هیئت‌علمی دانشگاه کابل. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران. سال هفتم شماره چهارم پاییز 1394
- كياني هرچگاني، فاطمه، يارمحمديان، محمدحسين (1378). بررسي عوامل مؤثر در توجه به پژوهش در ميان محققان، چكيده تازه‌های تحقيق در دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي ايران، دوره ، ۷شماره ، ۴تهران: مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران
- کاظمی، یحیی، روشن، علیقلی، بنی اسدی، ندا(1389)عوامل موثر بر افزایش فعالیت های پژوهشی اعضای هیات علمی: مورد دانشگاه سیستان و بلوچستان و شهید باهنر کرمان. مجله آموزش عالی، سال سوم شماره ۳ (پیاپی ۱۱، زمستان 1389).
- گوروئي پور، آمنه(1390). بررسي رابطه بين بروندادهای علمي و كيفيت تدريس اعضاي هیئت‌علمی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان
- محقر علي، معين؛ نجف آبادي، فقيه، بياضي طه را بند، علي(1389). بررسي تأثیر فعالیت‌های مديريت کيفيت بر عملکرد سازمان‌ها. نشریه: پژوهش هاي مديريت در ايران؛ زمستان 1389، دوره 14، شماره 4پياپي 69 ؛
- محمدیان ساروي، محسن (1385). راههاي تقویت انگیزش و علایق پژوهشی در بین اسـتادان دانشگاه آزاد اسـلامی، فصلنامه علمی ترویجی مدیریت دانشگاه آزاد اسـلامی فیروزکـوه، سـال سوم
- مظلومیان، سعید؛ زندي مهر، هوشنگ؛ رستگار، احمد(1389). بررسی و مقایسه عوامل مؤثر بر فعالیت‌های پژوهشی اعضاي هیئت‌علمی علوم پایه و علوم انسانی دانشگاه پیام نور استان فارس. نامۀ آموزش عالی. سال سوم، شماره دوازدهم
- معروفی، یحیی(1386). تبیین عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها و طراحی الگوی مناسب برای ارزشیابی آن. پایان‌نامه دکتری تخصصی در رشته علوم تربیتی -برنامه‌ریزی درسی؛ دانشگاه تربیت‌معلم - تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
- منصوری، رضا(1383) توسعه علمی ایران، تهران انتشارات یونسکو
- مهرمحمدي، محمود(۱۳۷۶). برداشتي از سطوح و گستره تحقيقات آموزشي و تربيتي، فصلنامه علمي و پژوهشي مدرس، دوره دوم، شماره سوم.
- میرزایی، اردوان(1391). طراحی مدل سنجش کیفیت نظام آموزش از دور در ایران. پایان‌نامه دکتری تخصصی در رشته علوم تربیتی - برنامه‌ریزی آموزش از راه دور؛ دانشگاه پیام نور مرکز، دانشکده علوم تربیتی
- نژاد قربان، زینب(1394). بررسی و مقایسه تطبیقی مؤلفه‌های مؤثر بر توانمندسازی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های علم و فرهنگ و سوره تهران.
پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی دانشکده علوم انسانی دانشگاه علم و فرهنگ
- نوروزي، عباسعلي؛ ابوالقاسمي، محمود، قهرماني، محمد (1394) بررسي موانع توليد علم از ديدگاه اعضاي هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی. رهيافتي نو در مديريت، 6(2)107-77
- نوری، ایرج؛ چارستاد، پروانه(1388). بررسی ارتباط عوامل مدیریت کیفیت و انتقال دانش. مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج سال چهارم شماره 8
- وثوقی فرد، رقیه(1393). نیازسنجی آموزشی اعضای هیئت‌علمی جدیدالورود دانشگاه مازندران. پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی آموزشی؛ دانشکده علوم انسانی دانشگاه مازندران
- يمني دوزي سرخابي، محمد(۱۳۷۸). پژوهش‌های دانشگاهي يا دانشگاه‌های پژوهشي- تحليل برخي ویژگی‌های دانشگاه‌های پژوهشي در چند كشور صنعتي، خلاصه مقالات اولين كنفرانس علمي بررسي مسائل پژوهشي كشور، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالي، مركز تحقيقات علمي
- Abu- Doleh, J. & Weir, D. (2007). Dimensions of performance appraisal systems in Jordanian private and public organizations , International Journal of Human Resource Management: Vol 18, No 1.
• Becket، N.، & Brookes، M. (2006). Evaluating Quality Management in University Departments. Quality Assurance in Education، 14(2)، 123 – 142.
• Cohen, M.D. & S.G. Jenning (2002). Agreement and reproducibility of subjective methods of measuring faculty time distribution. Academic radiology 2002; 9: 1201-8.
• Commission of the European Communities. (٢٠٠٣). The role of the university in the Europe of knowledge, Available at: www.worldlii,org/eases/Eccomm/
• Ery lmaza, E.E,. Karaa, E,. Aydoğana, E,. Bektaş, O,. Erdur, D.A(2016). Quality Management in the Turkish Higher Education Institutions: Preliminary Findings. 5th International Conference on Leadership, Technology, Innovation and Business
Management. Procedia - Social and Behavioral Sciences 229 ( 2016 ) 60 – 69
• Hall,M.R.(2015). ). Quality in Higher Education: Perspectives from Front-Line Faculty in the United States.( Doctoral dissertation). Retrieved from: https://vtechworks.lib.vt.edu/bitstream/handle/10919/73292/Hall_M_D_2015.pdf?sequence=1
• Rezeanu, o,m.(2011). The implementation of quality management in higher education. Procedia Social and Behavioral Sciences 15 (2011) 1046–1050.
• Scott, J. C. (2006). The mission of the university: Medival postmodern transformation. The Journal of Higher Education, 77 (1) , 1¬ 36.
• Sitalakshmi Venkatraman , (2007) "A framework for implementing TQM in higher education programs", Quality Assurance in Education, Vol. 15 Issue: 1, pp.92-112, https://doi.org/10.1108/09684880710723052
• Talha, M. (2004), “Total quality management (TQM): an overview”, The Bottom Line: Managing Library Finances, 17(1), 15-19.
• Trowler, P and Wareham,T. (2008). Tribes, territories, research and teaching enhancing the teaching-research nexus' The Higher Education Academy, Yor
• Zainab, A., N. (١٩٩٩1999). Personal, academic and departmental correlates of research productivity: A review of literature. Malaysian Journal of Library & information Science, ٤(١1999), ٧٣-١١٠
