پترولوژی سنگ¬های آتشفشانی الیگوسن گستره ده¬ته، جنوب دیهوک، بلوک لوت
محورهای موضوعی :مرتضی خلعت‌بری جعفری 1 , نرمین بانه ای 2 , محمد فریدی 3
1 - پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور،
2 - سازمان زمین¬شناسی کشور، مدیریت سنندج
3 - سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت مرکز تبریز
کلید واژه:
چکیده مقاله :
محدوده مورد مطالعه، در جنوب ده ته، بلوک لوت، دربردارنده گدازه های آتشفشانی الیگوسن با ترکیب آندزیت، تراکی آندزیت، تراکی داسیت، داسیت و ریولیت است. این گدازه ها، دارای بافت پورفیریک و پورفیریتیک بوده و فنوکریست آمفیبول فراوان دارند. بیشتر گدازه های الیگوسن، روندهای ماگمایی کالک آلکالن تا کالک آلکالن پتاسیم بالا را نشان می دهند. در نمودارهای دوتایی، نمونه های گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی در قلمرویی جدای از گدازه های تراکی داسیتی، داسیتی و ریولیتی اجتماع یافته اند که نشان می دهد تفریق ماگمایی، به‌تنهایی در ژنز این گدازه ها تاثیر نداشته است. در الگوهای عناصر نادر خاکی و نمودارهای عنکبوتی، این گدازه ها غنی شدگی عناصر کمیاب دارای یون بزرگ و تهی شدگی از عناصر کمیاب با شدت میدان بالا را نشان می دهند. الگوهای به هنجار شده از گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی، انطباق قابل توجهی با قلمروی بازالت جزیره اقیانوسی دارند. الگوهای گدازه های اسیدی، قابل مقایسه با الگوهای پوسته قاره ای بالایی هستند. این ویژگی-های ژئوشیمیایی، دلالت بر این دارند، که گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی، از ذوب بخشی گوشته لیتوسفری منشاء گرفته اند، که پیش از این توسط مولفه های فرورانش (مذاب و سیالات) غنی شده اند. در ژنز گدازه های اسیدی نیز ذوب بخشی پوسته قاره ای، نقش مهمی داشته است. بر اساس موقعیت زمین شناسی و داده های ژئوشیمیایی، به نظر می رسد که گدازه های آتشفشانی الیگوسن ده ته، در یک پهنه پسابرخورد، در پسامد نازک شدگی لیتوسفر قاره ای، در بلوک لوت تشکیل شده اند. این فرایندها، شاید پیامد قطعه شدگی لیتوسفر بوده است، که در یک کمربند کوهزایی پسابرخورد روی داده است.
The study area in the south of Deh Tah, Lut Block comprise Oligocene volcanic rocks which are composed of andesite, trachyandesite, dacite and rhyolite. These lavas have porphyric to porphyritic textures with abundant amphibole phenocrysts. Most of the Oligocene lavas display calck alkaline to high-K calck alkaline magmatic affinities. In the binary diagrams, the andesitic to trachyandesitic samples cluster far away from the trachydacitic, dacitic and rhyolitic samples suggesting that they were not afftected only by magmatic differentiation. The REE patterns and spider diagrams show enrichement in light ion litophile element (LILE) and hight field strength element (HFSE) depletion. The normalized patterns of the andesite to trachyandsite have a reliable overlap with oceanic island basalt (OIB). The patterns of the acidic lavas are correlated with the patterns of continental crust. These geochemical evidence indicate that the andesitic to trachyandesitic lavas are generated from partial melting of lithospheric mantle which previously metasomatized by subduction components (melt-fluids). Partial melting of the continental crust has an important role in generation of the acidic lavas. Based on geological setting and geochemical data, it seems that the Oligocene volcanic rocks formed in a post-collision zone, due to thinning of the continental lithosphere in Lut Block. This process is probably related to lithospheric delamination which occurs in a post-collisional zone in Lut Block, as a part of the Alpine-Hymalaya orogenic belt.
