نسل دوم روشن‌فکری ایرانی، دولت مطلقه و مسئله تجدد
محورهای موضوعی : پژوهش سیاست نظری
1 - دانشگاه تهران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
جهت‌گیری فكري نسل‌های مختلف روشن فکری ایراني از متن درگیری و تامل در مسئله انحطاط و عقب ماندگی، نحوۀ برون‌رفت از آن و نهایتا نسبت میراث سنتی و مدرنیته غربی در فرایند توسعه شکل گرفته است. این مقاله می‌کوشد تا جایگاه و مختصات چنین بحثی را نزد نسل دوم روشن فکری یعنی گروهی از روشن فکران ایرانی که فعالیت فکری - سیاسی خود را در راستای استقرار دولت پهلوی قرار دادند، بررسي كند. بخش اول مقاله در پي تحلیلی از فرایند گذار از نظريۀ دولت مشروطه به نظريۀ دولت مطلقه نوساز و تركيب افراد، گروه‌ها و نشريه هایي است كه چنین تحولی را تحقق بخشیدند. بخش دوم مقاله در پي ارائه تصويري از مجادله ها و دیدگاه‌های متنوع مطرح ميان اين نسل درباره مسئله تجدد و نحوه مواجهه با آن است. در اين بخش از مقاله، دیدگاه‌ها ذيل دو رويكرد «تجدد با حداقل تصرف ایرانی» و «تجدد مبتنی بر گزینش و انطباق با شرایط بومی» دسته‌بندی و ديدگاه چهره‌ها و گروه‌های حامي هر يك تشریح شده است. بخش انتهايي مقاله در پي پاسخ به چرايي عدم تعميق مباحث مربوط به مسئله انحطاط و تجدد در ميان اين نسل و تمركز بيشتر آنها بر ابعاد عینی‌تر برنامۀ نوسازي و نحوۀ تحقق آن است.
The intellectual orientation of various generations of Iranian intellectalism has been shaped from the context of involvement and thinking in the issue of decadence and Underdevelopment, the way of exit from it, and finally the relation of traditional legacy and the western modernism in the process of development. This article attempts to analyze the position and coordinates of such a discussion for second generation of intellectualism, i.e. a group of Iranian intelluctuals that had intellectual-political activity orienting toward the establishment of Pahlavi State. The first part of article analyzes the transition process of constitutional State to the theory of new authoritarian and absolute State and the combination of people, groups and publications that realized such evolution. The second part of article provides an image of controversies and views being common between this generation and about the issue of modernity and the way of confronting it. In this part of article, the views are classified under two approaches of “modernity with minimum Iranian manipulation” and “selection-based modernity and adaptation with native conditions” and views of figures and supporting groups have been explained. The last part of article answers to the origins of the lack of deepening the issues related to the issue of decadence and modernity in this generation and more focus on the more objective dimensions of renovation and the way of its realization.
