شيوه‌هاي اقناع خواننده در «نفثه‌المصدور»
محورهای موضوعی : پژوهش‌های ادبیات کلاسیک ایراننسرين فقيه ملک‌مرزبان 1 , زهرا صابري تبریزی 2
1 - الزهرا
2 - الزهرا
کلید واژه: نفثه‌المصدور زیدری نسوی حمله مغول قرائت تنگاتنگ تك‌صدايي,
چکیده مقاله :
«نفثه‌المصدور» تألیف زیدری نسوی، اغلب به مثابه متنی نگریسته شده است که بخشی از واقعیتِ تاریخی حمله مغول را به بیانی عاطفی روایت کرده است. اما در مقاله حاضر مي‌كوشيم تا نشان دهیم که نویسنده این کتاب در فرصت مناسبی، که البته آن را مرهونِ سِمَتِ درباری‌اش است، به «تاریخ‌نمایی» دست زده است و وقتی مطمئن شده که کار مخدومان سابقش پایان یافته است، با استفاده از سابقه تحریرِ سیره جلال‌الدین و بهره‌گیری از سِمتِ دیوانی، نفثه‌المصدور را به مثابه گواه برائتِ خود از اتهامِ فرار از حمله مغول نگاشته است. با استفاده از شواهد متنی و قرائت تنگاتنگ متن درمی‌یابیم که زیدری با بهره‌گیری از ژانری که برای روایت اثرش برگزیده است، یعنی روایت تاریخی، واقعیت را در جهت مقصود خویش تغییر داده و به این ترتیب ذهن خواننده امروزی‌اش را نیز تسخیر کرده است. اين راه‌كارها از گردآوردنِ عناصر چهارگانه طبيعت و بهره‌گیری از ساختار قصیده در نثر آغاز مي‌شود و تا درازگويي و ممانعت از شكل‌گيري گفت‌وگو پيش مي‌رود.
Nafsat-al-Masdoor by Zeidari Nasavy, has often been considered a text which narrates some parts of the historical reality of the Mongol invasion in an emotional way. However, in this paper, authors try to indicate that the author, Zeidari, distorted some facts about this historic event. This was made possible by the opportunity that was given to him because of his status in the royal court. When he became sure that it’s the end of the previous sovereigns, using experiences gained in writing Sire-Jalal-Aldin, and taking advantage of his position in the court, he wrote Nafsat-al-Masdoor as an evidence of his innocence of the charge of escaping from the Mongol invasion. Using textual evidence and close reading of the text, it has been found that Zeidari has purposefully changed the reality by taking advantage of the genre he has chosen for his narrative, namely "historical narration," and in this way, he has been able to conquer the minds of his readers. These strategies begin with the gathering of four elements of nature (water, wind, soil, and fire) and utilizing the structure of Qasida in prose and proceeding to verbiage and finally preventing the formation of dialogue.
امینی، محمدرضا (1388) «بازنگری مبانی علم معانی و نقد برداشت‌های رایج از آن»، متن‌شناسی ادب فارسی، دوره اول، شماره 3، صص 59-76.
بتلاب اکبرآبادی، محسن و محمدعلی خزانه‌دارلو (1390) «نمودهای رمانتیسم در نفثه المصدور»، متن‌شناسی ادب فارسی، شماره 11، 47-60.
بركت، بهزاد و طيبه افتخاري (1389) «نشانه‌شناسي شعر، كاربست نظريه مايكل ريفاتر بر شعر اي مرز پرگهر فروغ فرخزاد»، جستارهاي زباني، شماره 4، صص 109-130.
بهار، محمدتقي (1376) سبك‌شناسي، جلد سوم، چاپ نهم، تهران، مجيد.
بلعمی (1378) تاریخنامه طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، سروش.
پاینده، حسین (1387) «نقد شعر آی آدمها سرودۀ نیما یوشیج از منظر نشانه‌شناسی»، نامۀ فرهنگستان، سال دهم، شمارۀ 4، پیاپی 40، صص 95-113.
تجلیل، جلیل (1363) معانی و بیان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
رنجبر، محمود و محمدعلی خزانه‌دارلو (1391) «بررسی روایت و بن‌مایه‌های داستانی در نفثه‌المصدور»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، 25، 87-114.
دینوری، ابوحنیفه احمدبن¬داود (1371) اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نی.
ذاکری کیش، امید (1394) «تحلیل محتوای غنایی نفثه المصدور»، پژوهشنامه ادب غنایی، 24، 97-116.
رادمنش، عطامحمد و ندا پازاج (1392) «رویکردی به ایهام در نفثه المصدور زیدری نسوی»، مطالعات زبانی بلاغی، 8، 69-90.
رضانژاد، غلامحسین (1367) اصول علم بلاغت، تهران، دانشگاه الزهراء.
رنجبر، محمود و محمدعلی خزانه‌دارلو (1391) «بررسی روایت و بن مایه‌های داستانی در نفثه المصدور»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، 25، 87-114.
زیدری نسوی، شهاب‌الدین (1384) سیره جلال‌الدین منکبرنی، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ سوم، تهران، علمی و فرهنگی.
--------------------- (1389) نفثه‌المصدور، تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی، چاپ سوم، تهران، توس.
سام خانیانی، علی اکبر و مصطفی ملک پایین (1392) «تحلیل زبان شناسانه نفثه المصدور زیدری نسوی»، 58، 115-134.
سلامت‌نیا، فریده و سعید خیرخواه بزرکی (1393) «نگاهی تازه به نثر شاعرانه نفثه المصدور»، زیبایی‌شناسی ادبی، 22، 85-97.
شمیسا، سیروس (1387) سبك‌شناسي نثر، تهران، ميترا.
------------- (1393) معانی، تهران، میترا.
صفا، ذبيح‌الله (1378) تاريخ ادبيات در ايران، جلد سوم، چاپ يازدهم، تهران، فردوس.
طحان، احمد (1387) «نقد و بررسی زیباشناختی نفثه المصدور»، پژوهش‌های ادبی، 19، 89-116.
عباسی، حبیب‌الله و حجت کجانی حصاری (1395) «نقش موسیقی در گزینش واژگان نفثه المصدور»، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، 80، 115-136.
فاضل، احمد (1388) «درآمدی بر سخن‌آرایی و ظرافت‌های معنایی در نفثه المصدور»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 3، 111-126.
محجوب، فرشته (1395) «واکاوی ساختاری و زیباشناختی نفثه المصدور»، فنون ادبی، 17، 207-222.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1372) استبداد، دموکراسی و نهضت ملی، تهران، مرکز.
يورگنسن، ماریان و لوئیز فيليپس (1379) روش و نظریه در تحليل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران، نی.
