بررسی جایگاه نحوی بند متممی در زبان فارسی بر پایة نظریة دستور وابستگی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 - دانشگاه علامه طباطبائی
2 - دانشگاه علامه طباطبائی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
وابسته سازی متممی فرایندی است که در آن فعل به جای یکی از وابسته های اجباری خود، بند متممی می پذیرد و حذف آن بند، جمله را غیر دستوری می‌کند. فعل های متمم پذیر به لحاظ ساختاری، شامل فعل های ساده (مانند دانستن و گفتن)، پیشوندی (مانند واگذاشتن) و مرکب (مانند رقم زدن و آگاه کردن) هستند. پیکرة پژوهش حاضر مشتمل بر هزار جملة فارسی از کاربرد فعل های مورد پژوهش از متون داستانی فارسی معاصر است. دستور وابستگی یکی از نظریه های صورتگراست که به بررسی روابط میان هسته و وابسته و ساخت های نحوی زبان‌ها می پردازد. ساخت های نحوی زبان فارسی نشان می-دهد که برخی از افعال فارسی با یک جمله وارة متممی به کار می روند؛ یعنی شرط پذیرفتن بند متممی، از ویژگی های کاربردی خاص فعل جملة پایه است. پژوهش حاضر می‌کوشد توصیفی دقیق از بند متممی در زبان فارسی به دست دهد. در این مقاله، فرایند وابسته سازی در ساختمان جملة مرکب که در آن یک بند وابستة متممی به جملة پایه وابسته می شود، مورد بررسی قرار می گیرد . می توان گفت که این مقولة زبانی که با صورت‌های تصریف شدة فعل ساخته می شود، اغلب در جایگاه نحوی یکی از وابسته های اجباری فعل (نظیر: فاعل و مفعول و مفعول حرف‌اضافه‌ای) بند متممی قرار می گیرد.
Complement Subordination is a process that the verb accepts a complement clause as one of its obligatory dependents, and its omission makes the sentence ungrammatical. Regarding the structure, the verbs which accept complements can be simple verbs (danestan, goftan), verbs with prefixes (vagozashtan), and compound verbs (ragham zadan, agah kardan).The corpus of this research includes one thousand sentences of contemporary Persian stories. Dependency grammar is one of the formalist theories of grammar that considers the relationship between a head and its dependents in analyzing the syntactic structures. Syntactic structures of Persian language show that some verbs have one complement clause, thereby having a compliment clause is one of the specific features of the verb of the main clause. The present study tries to give a detailed description of complement clauses in Persian. In order to do so, the process of subordination will be analyzed in complex sentences in which the complement is the subordinate clause and depends on the main clause. It could be said that complement clauses which are made by the inflectional forms of the verbs, are often placed in the syntactic position of obligatory dependents of the verbs (subject, object, prepositional object).
