تأثیر فرهنگ عامه بر شعر رسمی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 - دانشيار گروه زبان و ادبيات فارسي، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامي، بناب، ايران.
کلید واژه: فرهنگ و ادبیات عامیانه حکایت مَثَل‌ها ضرب‌المثل استدلال,
چکیده مقاله :
ادبیات رسمی، پر از ادعاهای شاعرانه در مضامین مختلف (مدح، عشق، عرفان، هجو، هزل، حماسه، توصیف، فخر، شکواییه و...) است و هر چند شعر و ادبیات در وجه هنری خود از قیاس و استشهاد و سایر شیوه‌های منطقی استدلال برای اثبات ادعاهای مبالغه‌آمیز ادبی، بی‌نیاز به نظر می‌رسد، به واقع شاعران و سخنوران اغلب برای بیان مافی‌الضمیر خود و عینیت بخشیدن به مفاهیم ذهنی، از بسیاری شیوه‌های شبیه به روش‌های استدلال منطقی (ادعا، پشتیبان، زمینه)، چون تشبیه، تلمیح، تمثیل (مثل، متل، حکایت)، اسلوب معادله، مذهب کلامی، سوگند و نظایر آن بهره جسته‌اند. در این میان، بهره‌مندی از «فرهنگ و ادبیات عامه»، نقش مهمی را در تقویت و تبیین بیشتر مبانی فکری و ذهنی شاعر در بیان ادبی ایفا می‌کند و به عنوان «پشتیبان» و «زمینه»سازِ اثبات مدعا، در شیوه‌های تعلیلی ادبی عمل می کند. این مقاله به بررسی نقش برجستۀ فرهنگ و ادبیات عامیانه در تحکیم بنیادهای معنایی و استدلالی ادبیات رسمی می‌پردازد.
Official literature is full of poetic claims in different themes (eulogy, love, mysticism, libel, facetiousness, epic, exposition, glory, complaint and etc.). Although it seems that poetry and literature are not in need of analogy and affidavit and other ways of logical reasoning to prove the exaggerated literary claims, in fact the poets and a literary person usually benefit from methods similar to logical reasoning (claim, evidence, reasoning) like simile, allusion, and allegory (proverb, story and fable), proverbial method, discursive practices, and oath in order to express what they have in mind and to objectify the abstract concepts. Meanwhile, paying attention to “Folklore” plays an important role in strengthening and explaining the poet’s mental and intellectual principles in literary expression, and it acts like supporting evidence and the background for proving the claim in literary causal methods. This article analyzes the important role of folk literature and culture in consolidation of semantic and rational foundations of official literature
قرآن کریم.#
آشتياني، سيد جلال¬الدّين (1370) شرح مقدمة قيصري بر فصوص¬الحكم، تهران، اميركبير.#
بوتكين، رانيل و ادوارد كلر (1382) شناخت محيط¬زيست: زمين، سياره زنده، ترجمة عبدالحسين وهاب¬زاده، مشهد، جهاد دانشگاهي.#
حیاتی، زهرا (1388) «بررسی نشانه¬شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا»، فصلنامه نقد ادبی، دوره 2، شماره 6، صص 7-24.#
چيتيك، ويليام (1382) راه عرفاني عشق: تعاليم معنوي مولوی، ترجمۀ شهاب‌الدّين عباسي، تهران، پيكان.#
----------- (1390) اصول و مباني عرفان مولوي، ترجمة خليل پروين، تهران، بصيرت.#
رازي، نجم‌الدّين (1365) مرصاد العباد، به اهتمام محمّد رياحي، تهران، علمي و فرهنگي.#
راميار، محمود (1352) بخشي از نبوّت اسراییلي و مسيحي، تهران، بي‌نا.#
زرین¬کوب، عبدالحسین (1364) سر ّنی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوي، ج 1، تهران، علمی.#
------------------ (1390) پله¬پله تا ملاقات خدا: دربارۀ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال‌الدین رومی، تهران، علمی.#
سارتر، ژان پل (1376) اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران، نیلوفر.#
سنایی، مجدودبن¬آدم (1368) حدیقه الحقیقه، تصحیح محمدتقی مدرّس رضوی، تهران، دانشگاه تهران.#
شيمل، آنِماري (1370) شكوه شمس: سيري در آثار و افكار مولانا جلال‌الدّين رومي، ترجمة حسن لاهوتي، تهران، علمي و فرهنگي.#
عياشي، محمّدبن¬مسعود (1380ق) تفسير العياشي، تصحیح هاشم رسولي محلاتي، ج 2، تهران، العلميه الاسلامیه.#
قانعي خوزاني، مهناز (1388) اخلاق در نگاه مولانا: هستي و چيستي، تهران، نگاه معاصر.#
كريمي، سودابه (1384) بانگ آب: دريچه‌اي به جهان‌نگري مولانا، تهران، شور.#
مجلسي، محمّدباقر (1403ق) بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، جلد 45، بيروت، دار احياء التراث العربي.#
مولوي، جلال‌الدّين محمّدبن‌محمّد (1371) مكتوبات مولانا جلال‌الدّين رومي، تصحيح توفيق ه.# سبحاني، تهران، نشر دانشگاهي.#
--------------------------- (1378) مثنوي معنوي بر اساس نسخه قونيه، تصحيح و پيشگفتار عبدالكريم سروش، تهران، علمي و فرهنگي.#
-------------------------- (1381) کليات شمس تبريزي، به كوشش توفيق ه.# سبحاني، تهران، قطره.#
------------------------ (1388) فيه مافيه (و پيوست‌هاي نويافته)، تصحيح توفيق ه.# سبحاني، تهران، كتاب پارسه.#
مهدوي، يحيي (1370) قصص قرآن مجيد برگرفته از تفسير ابوبكر عتيق نيشابوري مشهور به سورآبادي، تهران، خوارزمي.#
ميبدي، ابوالفضل رشيدالدّين (1371) كشف‌الاسرار و عدّه الابرار: معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری، به اهتمام علي‌اصغر حكمت، جلد1، تهران، اميركبير.#
همداني، اميد (1387) عرفان و تفكّر: از تأملات عرفاني مولوي تا عناصر عرفاني در طريق تفكّر هايدگر، تهران، نگاه معاصر.#
