بررسي كلامي نبوّتِ خاصّه در حديقة سنايي
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 - دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: كلام اسلامي نبوّتِ خاصّه معجزه حديقه,
چکیده مقاله :
با همة كوششي كه محقّقان دربارة تفسير و تحليلِ متون منظوم فارسي، از جمله آثار سنايي و بويژه حدﻳﻘﮥالحقيقه، نموده و دستاوردهاي ارزشمندي به جامعة علمي ارزاني داشته‌‌اند، هنوز جاي بحث و بررسي دربارة غالب متون منظوم، از جمله منظومه‌هاي عرفاني، خالي است. عموم متون عرفاني، علاوه بر جنبه‌هاي عرفاني و صوفيانه، از جهات ديگر نيز قابل بررسي‌اند؛ يكي از اين وجوه، بررسي كلامي آنها است. بديهي است، سنايي و شاعران عارف‌مسلك پس از او كه غالباً تحت تأثير افكار و انديشه و سبك و شيوة او بوده‌اند، ديدگاه‌هاي عميق كلامي را نيز همراه با مسائل عرفاني در آثار خود بازگو كرده‌اند، كه بدون دست‌يابي به اين انديشه‌ها، كه در واقع اصل اصولِ اعتقادي و فكري ايشان را نشان مي‌دهد، حتي ارزيابي دقيقِ جايگاه عرفاني آنها نيز ممكن نخواهد بود. مقالة حاضر درصدد است تا با بررسي كلامي مسئلة نبوّتِ خاصّه از منظر متكلّمان اسلامي، موضوع را در حديقة‌الحقيقه جست‌وجو كند و ديدگاه‌هاي سنايي را در خصوص وجود مبارك پيامبر اكرم(ص) نشان دهد و يافته‌ها را با ديدگاه‌هاي كلامي مشهور در روزگار او بسنجد و با جمع‌بندي و نتيجه‌گيري نهايي، نشان دهد كه سنايي در كدام موضوع از كدام مذهب كلامي پيروي كرده و در كدام مطلب ديدگاه خاص خود را عرضه نموده و از پيروي مذاهب خاص اعراض كرده است.
Despite all the attempts made by researchers on the interpretation and analysis of the Persian versified texts and works, including Sanayi's works and especially his book “Hadiqat-Al Haqiqat”, still there ought to be a lot more research done on the study of most of the verse texts; including the mystical verse texts as well. Most of the mystical works have the potential for further survey, and from other aspects in addition to the mystical aspect; one of which can be the theological survey of such works. Obviously, Sanayi, and the mystical-spirited poets after him that have mostly been influenced by his thoughts, style, ideas and methods and manners as well, have all expressed deep theological insights along with mystical issues in their works. Actually, without access to these thoughts and ideas, which shows the basics of their faith and belief principles, a precise evaluation and survey of their mystical position becomes impossible. The present article intends to make a theological study of the exclusive prophecy from the perspective of the Islamic dialectics, search and inspect the same issue in Hadiqat-Al Haqiqat. Then it reveals Sanayi's approach towards the dear Prophet Mohammad, evaluates, and finally analyzes the findings with the well-known theological findings of his own time. In the final section it means to show what Sanayi followed due to the subject of the religious theological topic and in which parts he has offered his own point of view or refused to follow the special religious ideas in particular cases.
