فهرس المقالات transcendent wisdom

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - تحلیل مسئله غفلت در نفس‌شناسی صدرالمتألهین
  مهدی زمانی
  <p>&laquo;غفلت&raquo; از مسائل مهم در معرفت&zwnj;شناسی، علم&not;النفس، روانشناسی و اخلاق است. در معرفت&zwnj;شناسی، بیشتر دربارۀ محدودیتی که از ناحیۀ غفلت بر شناخت آدمی تحمیل میشود، بحث میگردد و تأثیر عوامل غیرمعرفتی در شناخت، مورد توجه قرار میگیرد. در علم&not;النفس، به أکثر

  <p>&laquo;غفلت&raquo; از مسائل مهم در معرفت&zwnj;شناسی، علم&not;النفس، روانشناسی و اخلاق است. در معرفت&zwnj;شناسی، بیشتر دربارۀ محدودیتی که از ناحیۀ غفلت بر شناخت آدمی تحمیل میشود، بحث میگردد و تأثیر عوامل غیرمعرفتی در شناخت، مورد توجه قرار میگیرد. در علم&not;النفس، به حالت نفسانی غفلت، بعنوان نوعی ضعف و نقص در قوای شناختی نفس نظر میشود. نوشتار حاضر با روش توصیفی&zwnj;ـ&zwnj;تحلیلی، به بررسی مسئلۀ غفلت در اندیشۀ ملاصدرا پرداخته و ابعاد این مسئله با توجه به نفس&zwnj;شناسی وی و دیدگاهش دربارۀ قوای نفس، مراتب نفس و سلوک و تعالی آن، مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس نظریۀ &laquo;قوای نفس&raquo;، عمدتاً غفلت به دو معنا مطرح شده است: بیتوجهی و فراموشی. بحث دربارۀ این&zwnj;دو معنا، مستلزم تحلیل دیدگاه ملاصدرا دربارۀ نقش توجه در ادراک و نیز سازوکار حافظه و یادآوری (تذکر) است. مطابق نظریۀ &laquo;مراتب و شئون نفس&raquo;، غفلت عمدتاً به دو معنای: نقص گسترۀ وجودی یا غیبت، و عدم احاطه یا جهل (بیخبری) است. نظریۀ دوم، یعنی نظریۀ &laquo;مراتب نفس&raquo;، با مبانی ویژه حکمت صدرایی ـ&zwnj;مانند تشکیک وجود، حرکت جوهری و...&zwnj;ـ سازگاری بیشتری دارد. منظر سوم برای تحلیل مسئلۀ غفلت، سیر و سلوک معنوی نفس است که در آن، غفلت بطور عمده بمثابه مانع سلوک الی الله و حجاب معرفت و لقای الهی تلقی میشود. این معنای غفلت، طیفی از موانع تعالی نفس ـ&zwnj;مانند سهل&not;انگاری، تهاون، بی&zwnj;احتیاطی، کوتاهی در عمل، بیهمتی، لجاجت، اعراض و انکار&zwnj;ـ را دربرمیگیرد.</p> تفاصيل المقالة