پنج عامل بزرگ شخصیت و کمال گرایی مثبت و منفی به¬عنوان پیش‌بین‌های علائم اختلال بدشکلی بدن دختران نوجوان
الموضوعات :نیلوفر شهیدپور هاشمی 1 , فاطمه اژدری 2 , فرزاد امیری 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی مثبت گرای اسلامی، گروه روانشناسی، مؤسسه آموزش عالی فاطمیه، شیراز، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه پیام نور شیراز، شیراز، ایران
3 - کارشناس ارشد،گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: اختلال بدشکلی بدن, پنج عامل بزرگ شخصیت, کمال‌گرایی, کمال‌گرایی مثبت و منفی, ترس از تصویر بدن, موسسه آموزش عالی فاطمیه شیراز,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه اختلال بدشکلی بدن با پنج عامل بزرگ شخصیت و کمال‌گرایی مثبت و منفی در دانشجویان دختر شهر شیراز انجام شد. مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی-همبستگی و بر روی300 نفر از دانشجویان دختر 22-18سال شهر شیراز در دانشگاه فاطمیه و دانشگاه شیراز و به شیوه ی نمونه گیری دسترس انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های ترس از تصویر بدن لیتلتون (BICI, 2005 (، نئو فرم کوتاه پنج عامل بزرگ شخصیت(NEO-60) و پرسش نامه ی استاندارد کمال‌گرایی مثبت و منفی تری-شورت و پرسش نامه جمعیت شناختی بودند. داده ها توسط نرم افزار 21-spss مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. با توجه به نتایج تحلیل ضریب همبستگی پیرسون به دست آمده، نشان داد که بین متغیر های نوروز گرایی، توافق گرایی و برون گرایی با اختلال بدشکلی بدن همبستگی مثبت معنادار وجود دارد و بین متغیرهای وجدانی بودن و گشودگی با اختلال بدشکلی بدن همبستگی معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد از میان پنج عامل بزرگ شخصیت بین نوروز گرایی (بتا = 395/0) برون گرایی (بتا = 144/0) و توافق گرایی (89/0 = بتا) با اختلال بدشکلی بدن ارتباط مثبت معناداری وجود دارد. بین اختلال بدشکلی بدن با کمال‌گرایی منفی رابطه‌ی معنادار دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که کمال‌گرایی منفی قوی ترین پیش بین برای اختلال بدشکلی بدن می باشد (477/ 0= بتا). علاوه بر این بین کمال‌گرایی مثبت با اختلال بدشکلی بدن رابطه غیرمستقیم وجود دارد (224/0 = بتا). بدین معنی که باافزایش مولفه ی کمال‌گرایی مثبت، اختلال بدشکلی بدن کاهش پیدا می کند. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد از میان پنج عامل بزرگ شخصیت، سه عامل نوروز گرایی، برون-گرایی و توافق گرایی قوی ترین پیش بین ابتلا به اختلال بدشکلی بدن می باشد و همچنین کمال‌گرایی منفی می‌تواند موجب افزایش بروز اختلالات شود که این کمال‌گرایی منفی می‌تواند در ارتباط با متغیر صفات شخصیتی که از مولفه های مهم در پیش بینی اختلال بدشکلی بدن می باشد موجب ایجاد و تشدید اختلالات شود؛ درحالی صفات شخصیتی مطرح شده با کمال‌گرایی مثبت می‌تواند نتیجه ی عکس کمال‌گرایی منفی را بیان کند.
1- بساك نژاد، س.، و غفاري، م. (1386). رابطه بين ترس از بد ريختي بدني و اختلالات روانشناختي دانشجويان دانشگاه. مجله علوم رفتاري، 1(2)، 187- 179.
2- خانجانی، ز. (1396). پیش‌بینی سلامت عمومی براساس تصویر بدنی، استرس و ویژگی‌های شخصیتی. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 15(58)،40-47.
3- خانجانی ز.، باباپور، ج.، و گزیزه، ص. (1393). بررسی و مقایسه وضعیت روانی و تصویر بدنی متقاضیان جراحی زیبایی با افراد غیرمتقاضی. مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي شهید صدوقی يزد، ۲۰(۲)، ۲۳۷-1۴۸.
4- حق¬شناس، ح. (1395). طرح پنج عامل شخصیت¬شناسی نظریه، آزمون¬ها و کاربردهای بالینی و مشاوره¬ای NEO FFI & NEO PI-R تهران: انتشارات روان¬سنجی.
5- خسروی، ز.، و علیزاده صحرایی، ا. (1388). کمال¬گرایی سلامت یا بیماری. انتشارات علم.
6- دمهری، ف. و حمداوی، ل. (1393). پیش¬بینی نگرانی دانش¬آموزان از بدریخت‌انگاری براساس ویژگی¬های شخصیتی آنها. فصلنامه شخصیت وتفاوت¬های فردی، 3(5)، 1_12.
7- ربیعی، م. (1390). اختلال بدشکلی بدن ماهیت، علل و درمان. انتشارات ارجمند.
8- رشیدی، م.، رحمتی، م.، دنیوی، و.، راه نجات، ا.، و احمدی طهورسلطانی، م. (1395). رابطه مورد تمسخر قرارگرفتن به خاطر ظاهر و بازداری رفتاری باشدت نشانگان بدشکلی بدن: نقش واسطه¬ای کمال¬گرایی منفی. فصلنامه پرستار و پزشک در رزم،4(13)، 196-204.
9- سادوک، ب.، سادوک، و.، و روئیز، ب. (2015). خلاصه روان¬پزشکی کاپلان و سادوک. ترجمه رضایی، ف. (1394). انتشارات ارجمند
10- کاترین، آ؛ فیلیپس، دی (2015). جنبه¬های بالینی اختلال بدریخت‌انگاری‌بدن وارتباط آن با اختلال وسواس_اجباری، 162، 13_174.
11- گروسی فرشی، م. ت. (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). چاپ اول. تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه.
12- هوسپیان، ا.، یزدخواستی، ف.، و فاطمی، ف. (1394). کمال¬گرایی نوروتیک و اختلال بدشکلی بدن در افراد مبتلا به بیماری-های پوستی. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 13(4)، 532_537.
13- هوشمندی، م. (1393). رابطه ابعاد کمال‌گرایی با باورهای معرفت¬شناختی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاداسلامی. واحد ارسنجان.
14- APA.(2013).American Psychiatric Association: Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5 ed.American Psychiatric Association,Washington DC.
15- Amelang, M., Hasselbach, P., & Stürmer, T.(2004). Personality, cardiovascular disease, and cancer: first results from the Heidelberg cohort study of the elderly. Zeitschrift für Gesundheitspsychologie, 12(3), 102-115.
16- Anxiety and Depression Association of America.Body dysmorphic disorder (BDD). www.adaa.org/understanding-anxiety/related-illnesses/otherrelated-conditions/body-dysmorphic-disorder-bdd#
17- Arji, M. , Borjali, A. , Sohrabi, F. , & Farrokhi, N. A. (2016). Role of Perfectionism and Body Image in the Prediction of Body Dysmorphic Disorder Symptoms. Avicenna J Neuro Psych Physio, e42560.
18- Bolger, N. (1990). Coping as a personality process: a prospective study. Journal of personality and social psychology, 59(3), 525-537.
19- Cloninger, S. C. (1996). Personality: Description, dynamics, and development. WH Freeman/Times Books/Henry Holt & Co.
20- Cohen, S., & Williamson, G. M. (1991). Stress and infectious disease in humans. Psychological bulletin, 109(1), 5.
21- Costa, P. T. , & McCrae, R. R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
22- de Brito, M. J. A., Nahas, F. X., Cordás, T. A., Gama, M. G., Sucupira, E. R., Ramos, T. D., ... & Ferreira, L. M. (2016). Prevalence of body dysmorphic disorder symptoms and body weight concerns in patients seeking abdominoplasty. Aesthetic surgery journal, 36(3), 324-332.
23- Donahue, J. M., Reilly, E. E., Anderson, L. M., Scharmer, C., & Anderson, D. A. (2018). Evaluating associations between perfectionism, emotion regulation, and eating disorder symptoms in a mixed-gender sample. The Journal of nervous and mental disease, 206(11), 900-904.
24- Ferrario, S., Zotti, A., Masara, G., & Nuvolone, G. (2003)A comparative assessment of psychological characteristics of cancer patients and their caregivers. Psycho-Oncology. 11(4): 565–576.
25- Grant, J. E. , Lust, K. , & Chamberlain, S. R (2019) Body dysmorphic disorder and its relationship to sexuality, impulsivity, and addiction. Psychiatry research 273, 260-265.
26- He, W., Shen, C., Wang, C., Jia, Y., Wang, J., & Wang, W. (2018). Body dysmorphic disorder patients: Their affective states, personality disorder functioning styles and body image concerns. Personality and Individual Differences, 131, 1-6.
27- Khanjani,S&Haghayegh,S. A. (2018). A Path analysis of clinical and demographic variabies in body dysmorphic disorder in a student sample. Journal of Fundamentals of Mental Health,20(2),148_58 .
28- Littleton,H. L. , Axsom, D. S. , & Pury, C. L. (2005). Development of the body image concern inventor. Behavior Research and Therapy, 43, 229-241.
29- McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2005). Personality development: Stability and change. Journal of Personality and Social Psychology, 3, 173-175.
30- McCrae, R. R. (1987). Creativity, divergent thinking, and openness to experience. Journal of personality and social psychology, 52(6), 1258-1265.
31- McCrae, R.R., & Costa, P.T. (1986). Personality, coping, and coping effectiveness in an adult sample. Journal of Personality, 54, 385-405.
32- Perkins, A. (2019). Body dysmorphic disorder: The drive for perfection. Nursing made Incredibly Easy, 17(1), 32-38.
33- Phillips, K. (Ed.). (2017). Body Dysmorphic Disorder: Advances in Research and Clinical Practice. Oxford University Press.
34- Phillips, K. A. (2005). The broken mirror: Understanding and treating body dysmorphic disorder. Oxford University Press, USA.
35- Phillips K. Signs and symptoms of BDD.International OCD Foundation. https://bdd.iocdf.org/professionals/signs-symptoms
36- Richardson, C. M., Rice, K. G., & Devine, D. P. (2014). Perfectionism, emotion regulation, and the cortisol stress response. Journal of Counseling Psychology, 61(1), 110-118.
37- Scharschmidt, D. , Mirastschijski, U. , Preiss, S. , Brähler, E. , Fischer, T. , & Borkenhagen, A. (2018). Body image, personality traits, and quality of life in botulinum toxin A and dermal filler patients. Aesthetic plastic surgery, 42(4), 1119-1125.
38- Schieber, K. , Kollei, I. , de Zwaan, M. , Müller, A. , & Martin, A. (2013). Personality traits as vulnerability factors in body dysmorphic disorder. Psychiatry research, 210 (1), 242-246.
39- Veale, D. (2004). Advances in a cognitive behavioural model of body dysmorphic disorder. Body image, 1(1), 113-125.
40- Wilhelm, S. (2006). Feeling good about the way you look: A program for overcoming body image problems. Guilford Press.
41- Wilhelm, S., Phillips, K. A., Fama, J. M., Greenberg, J. L., & Steketee, G. (2011). Modular cognitive–behavioral therapy for body dysmorphic disorder. Behavior Therapy, 42(4), 624-633.
