جایگاه استراتژیک سوریه در تقابل روسیه با آمریکا (نوع مقاله : پژوهشی)
الموضوعات :حمید درج 1 , علی باقری دولت آبادی 2
1 - دانشگاه گیلان
2 - دانشگاه یاسوج روابط بین الملل
الکلمات المفتاحية: روسیه, آمریکا, بحران سوریه, ژئوپلیتیک, رئالیسم¬, تهاجمی. ,
ملخص المقالة :
سوریه یکی از کشورهایی است که از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در سیاست خاورمیانه ای روسیه برخوردار است. امروزه با شکل گیری بحران سیاسی در سوریه، این کشور عرصه اختلافات و رقابت های ژئوپلیتیک دو کشور آمریکا و روسیه گشته و هر یک بر اساس اهداف و منافع خود به ایفای نقش در این بحران می پردازند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که دلایل اهمیت استراتژیک سوریه در تقابل روسیه با آمریکا چیست؟ و چرا روسیه این گونه از بشار اسد حمایت می کند؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که در رقابت های آمریکا و روسیه، سوریه آخرین برگ برنده مسکو برای حفظ قدرت منطقه ای خود و باقی ماندن در جرگه قدرت های بزرگ است؛ لذا شکست و سرنگونی اسد، افول قدرت در مسکو را به نمایش می گذارد. یافته های پژوهش نشان می دهد؛ با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک سوریه در منطقه و اهمیت استراتژیک این کشور در معادلات بین المللی، مسکو در تلاش است تا ضمن حفظ نظام سیاسی سوریه با بهره مندی از ابزارهای مختلف(سیاسی، نظامی،...)، بیشترین نقش را در آینده سوریه ایفاء کند؛ تا بتواند ساختار و نظم کلی در منطقه را حفظ و مانع از گسترش دخالت و نفوذ غرب به ویژه آمریکا در منطقه شود. مقاله پیش رو با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه رئالیسم تهاجمی شکل می گیرد.
ابوالحسن¬شیرازی، حبیب¬الله(1395)، «مطالعه تطبیقی سیاست خارجی روسیه در دوران پوتین و مدودف»، فصلنامه مطالعات روابط بین¬الملل، دوره 9، شماره33، صص 54-9.
اسمعیل¬پور روشن، علی¬اصغر(1396)، «تحلیل و مقایسه اهداف ژئوپلیتیکی روسیه و آمریکا در بحران 2011 سوریه با تأکید بر امنیت اسرائیل و نقش منطقه¬ای ایران»، فصلنامه جغرافیا(برنامه¬ریزی منطقه¬ای)، سال هفتم، شماره دوم، صص 248- 227.
الکساشنکو، سرگئی(1394)، «مثلث راهبردی ایران، آمریکا و روسیه در سوریه»، دیپلماسی ایرانی، 3 آبان1394.
حسینی، سید حسین،«پایگاه¬های نظامی که کابوس داعش هستند»، باشگاه خبرنگاران جوان، 10بهمن 1394.
حیدری، حجت¬الله و زهرا پیشگاهی¬فرد و عزت¬الله عزتی«تحلیل بحران سوریه با تأکید بر بازیگران و تأثیر آن بر امنیت¬سازی در خلیج¬فارس»، فصلنامه نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره اول، صص 279- 261.
زرگر، افشین(1392)، «مواضع روسیه در قبال تحولات سوریه(2011-2013)»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره82.، صص 80-53.
زهرانی، مصطفی و تیمور فرجی لوحه¬سرا(1395)، رویکرد ژئوپلیتیک فدراسیون روسیه در بحران سوریه، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 22، شماره 94. صص 70-43.
سیمبر، رضا و علی¬اصغر ستوده و علی اسمعیلی(1394)، «راهبرد روسیه در بحران سوریه(2014-2011)»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره¬ 9، شماره 2،صص 324-309.
طباطبایی، لیلا(1395)، «نقش روسیه در بحران سوریه»، مجله ایرانی روابط بین¬الملل، 17 دی.
قاسمیان، روح¬الله و رضا سیمبر و احمد جانسیز(1397)، «بحران سوریه و جنگ سرد جدید»، فصلنامه پژوهش-های سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره اول، صص 195- 159.
کولایی، الهه و محمد سلطانی نژاد(1395)، «علل و انگیزه¬های عملیات نظامی روسیه در سوریه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره سوم، 135- 115.
کیانی، داوود(1387)، «سیاست خارجی روسیه در قبال خاورمیانه»، فصلنامه تحقیقات راهبردی،21 مرداد 1387.
کیانی، داوود، زهره خانمحمدی(1392)، «واکاوی علل حضور روسیه در بحران سوریه»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم، شماره 69، صص114-87..
مشیرزاده، حمیرا(1390)، تحول در نظریه¬های روابط بین¬الملل، تهران، انتشارات سمت.
مقدم، فرشته(1384)، «رویکرد سیاست خارجی فدراسیون روسیه در خاورمیانه»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره50، صص 184-165.
منصوری، محمدحسین(1392)، «بررسی مواضع و اهداف روسیه در بحران سوریه»، پژوهش های علوم انسانی دانشگاه اصفهان، سال پنجم، شماره سی و یکم، صص 195- 175.
موسوی، محمد(1396)، «واقع¬گرایی ساختاری و جایگاه سوریه در سیاست¬های منطقه¬ای ایران و روسیه»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، شماره چهارم، صص 128- 89..
نوری، علیرضا(1391)، «چالش سوریه در سیاست خارجی روسیه، چرخش آرام از«آرمان» به «واقعیت»، سایت مؤسسه ایراس،2دی 1391.
ب- انگلیسی
- Cordesman, Anthony H. )2015(, “Russia in Syria: Hybrid Political Warfare”, The Center for Strategic and International Studies, Avialable at: https://www.csis.org/analysis/russia-syria-hybrid-political-warfare
- Daunt, Joe and Josie Ensor(Feb 12, 2016), “Why does Russia support -Syria's Bashar al-Assad?”, available at: https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/11919242/Why-does-Russia-support-Syrias-Bashar-al-Assad.html
- Herszenhorn, David M.(2012), “For Syria, Reliant on Russia for Weapons and Food,Old Bonds Run Deep”, available at: https://www.nytimes.com/2012/02/19/world/middleeast/for-russia-and-syria-bonds-are-old-and-deep.html
- Kashi, David )2013(, “Syrian Oil and Gas: Little-Known Facts on Syria’s Energy Resources and Russia's Help”, International business Times, 09/04/13: http://www.ibtimes.com/syrian-oil-gas-little-known-facts-syrias-energy-resources-russias-help-1402405.
- Kissinger, Henry A. )2012(, ”The Perils of Intervention in Syria”, TheWashington Post, 3 June, at: http://www.henrykissinger.com/articles/ wp060312.html.
- Leonard, John-Paul and Washington's Blog and Wayne Madsen(2016), ISIS IS US: The Shocking Truth: Behind the Army of Terror, Progressive Press, pp. 1- 268
- Lukyanov, Fyodor, )2012(,”Why Does Russia’s Stance on Syria Baffle Everyone?”, In global affairs, availabla at: https://eng.globalaffairs.ru/redcol/Why-Does-Russias-Stance-on-Syria-Baffle-Everyone-15478
- Lyengar, radha and RAND Corp and Brian Fishman)2013(,” The conflict in Syria: An Assessment of US strategic Interests”, new America foundation, availabla at: https://circle.org/jsource/the-conflict-in-syria-an-assessment-of-us-strategic-interests-by-brian-fishman/
- Mearsheimer, John J. (2014), the Tragedy of Great Power Politics, New York: Norton and Company; Updated edition, pp. 1- 592
- Millar, Joey )2015(, “Three DECADES of terror: War with ISIS will last thirty years, claims former CIA spy boss”, Daily Express, 22 November 2015,available at: http://www.express.co.uk/news/world/621189/THREE-DECADES-OF-TERROR-War-with-ISIS-will-last-THIRTY-YEARS-claims-former-CIA-spy-boss.
- Nazemroaya, Mahdi Darius and Denis J. Halliday (2012), The Globalization of NATO, Clarity Press, INC, September 15, pp. 1- 414.
- Phillips, Alan(February 21, 2018), “Syria is becoming a black hole of Cold War entanglements”, https://www.thenational.ae/opinion/comment/syria-is-becoming-a-black-hole-of-cold-war-entanglements-1.706808
- Phillips, Christopher ( 2012), “Into the Quagmire: Turkey’s Frustrated Syria Policy”,The Royal Institute of International Affairs, available at: https://www.chathamhouse.org/publications/papers/view/188137
- Sattar, David(2012), “Russia And Syria”, Foreign Policy research institute, availabled at: www.fpri.org
Swaine, Michael D. (2013), “Chinese Views of the Syrian Conflict”, Available at: http://media.hoover.org/sites/default/files/documents/CLM39MS.pdf.
- Synder, Xander)2017(, “What Russia’s Middle East Strategy is Realy About?”, Geopolitical Features,11 October 2017, Available at: https:// geopoliticalfutures.com /russias-middle-east-strategy-really/
- Tverberg, Gail )2013(, ‘’Oil and Gas Limits Underlie Syria’s Conflict”, Business insider, 9 September 2013, available at:https://static4.businessinsider.com/oil-and-gas-limits-underlie-syrias-conflict-2013-12.
