سنجش خوانش ادراکی شهروندان منطقه 20 شهر تهران از ویژگیهای شهر اسلامی
الموضوعات :ماندانا حبیبی 1 , حسین مجتبی زاده 2
1 -
2 - دانشگاه آزاد تهران مرکز
الکلمات المفتاحية: شهر اسلامی, کالبد, ادراک, هویت اسلامی, شهر تهران.,
ملخص المقالة :
از ابتدای شکل گیری حکومت اسلامی، این مکتب دینی همواره در کتب مقدس و روایات بزرگان آن بر احترام بر اجتماعات مسلمانان و لزوم ارتباطات میان آنها تاکیده کرده است. تجلیگاه برجسته این مفاهیم در شهرهای قرون اولیه اسلام به ظهور رسیده است. این امر سبب شد که شهر اسلامی به عنوان فضایی برای رشد و نمو دیگر مفاهیم و اصول پایهای اسلامی گردد. با این وجود با پدید آمدن تفکر مدرن و ظهور جنبشهای متعدد، شاهد آن هستیم که بسیاری از این مفاهیم با آسیبهای قابلتوجهی روبرو شدهاند. این امر در محلاتی که پیشینه تاریخی، مذهبی و مدنی غنی تری دارند به طور قابل توجهی چشم گیرتر است و ساکنان آن را میتواند با چالشهای هویتی روبرو کند. منطقه 20 شهر تهران نیز از جمله این محدوده های ارزشمند است که این پژوهش با هدف سنجش خوانش ساکنان آن از منظر شهر اسلامی شکل گرفت. در ادامه پس از استخراج شاخص ها و زیرشاخصهای مرتبط با شهر اسلامی از آراء و اندیشه صاحبنظران و شکلگیری مدل مفهومی پژوهش، با استفاده از طراحی و توزیع پرسشنامه ای 50 سوالی در طیف مقیاس 5 گزینهای لیکرت، ویژگیهای شهر اسلامی از منظر ادراکات ساکنان منطقه 20 با استفاده از تحلیلهای آمار استنباطی به دست آمد. نتایج ناشی از یافته ها بیانگر این حقیقت هستند که از نگاه شهروندان آسیبپذیرترین عوامل که منجر به افول کیفیت منطقه 20 شهر تهران از دیدگاه اسلامی شده است، عوامل کالبدی و محیطی بوده است و عوامل اجتماعی و ارزشی در درجات بعدی قرار دارند.
- سدی محل چالی، مسعود (1394) فراتر از شهرسازی، آنچه برنامهریزان و طراحان ایرانی باید بدانند، انتشارات آرمانشهر.
- اعتضادي لادن، (1378)، نقش مسجد در ساختار شهرهاي مسلمان نشین، ش 44، ماهنامه مسجد
- بحرینی، سیدمحسن، از شار تـا شـهر، انتشـارات دانشـگاه تهـران، تهران، .1387
- پاکزاد، جهانشاه (1390) تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، از آغاز تا دوران قاجار، انتشارات آرمانشهر، تهران.
- جابر، دانش (1390) مبانی شکل گیري و اصول سازمان یابی کالبد شهر اسلامی، مجله شهر ایرانی- اسلامی، سال اول، شماره یکم، پژوهشکده فرهنگ و هنر، تهران.
- حکیم، بسیم سلیم، شهرهای عربی - اسلامی: اصول شهرسازی و ساختمانی، ترجمه محمد حسین ملک احمدی و عارف اقوامی مقدم ،تهران، ازمان، چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1381
- خدایی زهرا، تقوایی علی اکبر (1390) شخصیت شناسی شهر اسلامی با تاکید بر ابعاد کالبدي شهر اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره .4
- رضوی پور، مریم سادات و همکـاران، هویت ایرانی اسلامی شـهر تهران در گذر زمان، فصلنامه مطالعات ملی،؛ 51، سال سیزدهم، شـماره 3، .1391
- ستاري سار بانقلی، حسن (1390) اصول مدیریت شهري و شهر سازي رسول اکرم (ص) در مدینه النبی، مجله علمی پژوهشی معرفت، سال بیستم، شماره .171
- فکوهی، ناصر، انسانشناسی شهری؛ تهران: نشرنی؛ چاپ سوم ، 1385
- قالیباف، محمد باقر، پورموسـوی، سـید موسـی، شـهرهای جهـان اسلام و رویارویی با نوگرایی(مدرنیسم)، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 237-238، .1390
- گودرزي سروش محمد مهدي، امین زاده گوهرریزي بهناز، نقی زاده محمد (1391) تجلی اندیشهي اسلامی در شهر با حضور مدرسه در محله، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، شماره .7
- نقره کار، رئیسی و عبدالحمید، محمدمنان، 1387. تحقیق پذیری هویت اسلامی در آثار اسلامی. علم و صنعت. ایران.
- نقی زاده ،محمد، تأثیر معماری و شـــهر بر ارزشـــ¬های فرهنگی،1385
- احمد, پوراحمد، موسوی، سیروس. (1389). ماهيت اجتماعي شهر اسلامي. مطالعات شهر ايراني اسلامي : زمستان 1389 , دوره 1 , شماره 2 ; از صفحه 1 تا صفحه 11 .
- زنگانه، احمد، 1392، زوال شهری، فرهنگ واژگان مخاطرات محیطی، جلد اول، قطب علمی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی، تهران.
