بررسی تاریخ معاصر کُردها در ایران از منظرکتاب¬های درسی مطالعات اجتماعی، تاریخ و جغرافیای دوره متوسطه اقلیم کردستان عراق
الموضوعات :عطاءالله عبدی 1 , محمد دارابی 2 , سید محمدتقی رئیس السادات 3
1 - خوارزمی
2 - خوارزمی
3 - خوارزمی
الکلمات المفتاحية: هویت, آموزش رسمی, کُرد, اقلیم کردستان عراق, ایران,
ملخص المقالة :
شکل دادن به هویت ملّی و قومی در نواحی پیرامونی ایران طی چند دهه اخیر، گسترش فراوانی یافته است. روند تحولات ژئوپلیتیک و شکل گیری واحدهای سیاسی جدید پیرامون ایران، این امر را در رابطه با شکل دادن به همگرایی یا اصطکاک هویتی تقویت نموده است. از جمله این نواحی، اقلیم خودمختار کردستان عراق است که پس از توفیق در خودمختاری، اهل فرهنگ منطقه شروع به تدوین و قرائت رسمی از تاریخ نمودند تا تکیه گاهی هویتی برای مردمان این منطقه به وجود آورند. در بررسی های تاریخی این منطقه با تاریخ ایران، سه دوره را می توانیم درنظر بگیریم: دوره باستان، دوره اسلامی و دوره معاصر. گرچه خود این دوره ها هم قابل تقسیم و تفکیک هستند. دو دوره قبل در قالب مقالات جداگانه بررسی شده است. اما مورد مطالعه این مقاله، نگاه تاریخ رسمی اقلیم کردستان به تاریخ معاصر کُرد و به ویژه در رابطه با رویدادهای سیاسی و تاریخی مشترک میان ایران و اقلیم کردستان است. این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با ابزار گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای فراهم آمده است. محتوای کتب تاریخ و جغرافیای مقطع متوسطه اقلیم کردستان عراق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل گویای آن است که رویکرد نظام آموزش رسمی در اقلیم کردستان به مقوله تاریخ و هویت ایرانی برخلاف دروه باستان امری یک دست نیست و در بیشتر موارد نوعی ناهمگونی و ناهم داستانی در خوانش روید های کُردها در ایران با آنچه در کتب درسی اقلیم کردستان است وجود دارد.
1. اسميت، آنتوني دي(1383)، ناسيوناليسم. ترجمة منصور انصاري. تهران: مؤسسة مطالعات ملي؛
2. حسین¬عثمان، سعدی و همکاران، مطالعات اجتماعی (بخش تاریخ) برای کلاس نهم (2014)، حکومت اقلیم کردستان، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش (وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
3. شوان¬عثمان و همکاران، مطالعات اجتماعی (بخش تاریخ) برای کلاس هفتم (2014) حکومت اقلیم کردستان عراق، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش به کوشش مدیرکل برنامه¬ریزی و انتشارات به زبان کُردی سورانی؛
4. صبری فارس الهیتی و همکاران، جغرافیای عمومی برای کلاس دهم (2014 م)، حکومت اقلیم کردستان عراق، وزارت آموزش و پرورش (وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
5. عبدالعزیز حمد حکمت و همکاران، مطالعات اجتماعی (بخش جغرافیا) برای کلاس نهم ( 2014)، حکومت اقلیم کردستان، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش (وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
6. عبدالله اسماعیل سلیمان و همکاران، مطالعات اجتماعی (بخش جغرا فیا) برای کلاس هشتم ( 2014 م) حکومت اقلیم کردستان عراق زیر نظر وزارت آموزش و پرورش(وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
7. عبدی، عطاالله؛ لطفی، مریم؛ جایگاه هویت ملی در کتب درسی آموزش و پرورش، مورد مطالعه (کتب تاریخ دوره دبیرستان فصلنامه مطالعات ملی، سال نهم، شماره 3 (1387)، انتشارات مطالعات ملی؛
8. عثمان¬روستایی، صادق؛ احمد و همکاران، تاریخ معاصر برای کلاس یازدهم، (2014 م) حکومت اقلیم کردستان زیر نظر وزارت آموزش و پرورش (وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
9. علی¬احمد، احمد و همکاران، مطالعات اجتماعی(بخش جغرافیا) برای کلاس هفتم (2010) حکومت اقلیم کردستان عراق، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش به کوشش مدیرکل برنامه¬ریزی و انتشارات به زبان کردی سورانی؛
10. محمد وهبی، نازنین و همکاران، تاریخ معاصر و هم¬عصر برای کلاس دوازدهم، (2014 م) حکومت اقلیم کردستان عراق، وزارت آموزش و پرورش (وزارت برنامه¬ریزی و انتشارات)؛
11. مقصودی مجتبی، بابسته¬های نظام آموزشی ایران در حوزه سیاستگذاری هویتی و همبستگی ملی در کتاب هویت و همبستگی ملی در نظام آموزشی ایران به اهتمام مجتبی مقصودی (1391)، تهران، انتشارات تمدن ایرانی؛
12. مقصودي, مجتبي(1381)، تحولات قومي در ايران. تهران. مطالعات ملي؛
13. هاچينسون، جان و آنتوني اسميت (1386)، ملي¬گرايي. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردي؛
14. Black sell, Mark (2006), Political Geography, London, Rutledge.
