بررسی وضعيت اقليم دفاعي کشور در مناطق کويري، بياباني و سواحل مکران با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP
الموضوعات :علیرضا کربلایی 1 , علی حنفی 2 , سید اسعد حسینی 3 , عباس علی پور 4
1 - دانشگاه خوارزمی
2 - استادیار اقلیم‌شناسی گروه جغرافیای دانشگاه افسری امام علی
3 - دکتری اقلیم‌شناسی از دانشگاه محقق اردبیلی
4 - استادیار جغرافیایی سیاسی دانشگاه امام حسین (ع)
الکلمات المفتاحية: اقلیم نظامی امنیت بیابان سواحل مکران,
ملخص المقالة :
آب وهوا همواره بستر مناسبى براى ایجاد تنش هاى سیاسى و نظامى و به مخاطره افتادن امنیت ملى کشورها فراهم آورده است. تجارب جنگ تحمیلی و سایر جنگ های دنیا نشان داده است علم آب و هواشناسی می‌تواند سرنوشت یک قدرت بزرگ در جنگ را به دست گیرد. لذا در این پژوهش به ارزیابی وضعیت اقلیم دفاعی کشور در مناطق کویری، بیابانی و سواحل مکران با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و شاخص اقلیم نظامی پرداخته شد. بدین منظور از آمار پارامترهاي مختلف هواشناسي 32 ايستگاه همدید در سطح منطقه در طول دوره آماري 30 ساله (2016 -1987) بهره گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد در فصل بهار اکثر نواحی شمالی منطقه مورد مطالعه در شرایط اقلیم نظامی خوب و نواحی جنوبی منطقه در شرایط اقلیم نظامی قابل قبول قرار دارند. وضعیت اقلیم نظامی در فصل تابستان در بخش های شمالی منطقه نسبتاً مطلوب بوده و در بخشهای جنوبی به ویژه اواخر فصل تابستان شرایط نامناسب و بی‌نهایت ناخوشایند میگردد، در اوایل فصل پاییز اکثر بخش های شمالی و مرکزی منطقه دارای شرایط عالی و نواحی جنوبی استان های سیستان و استان هرمزگان دارای شرایط نامناسب هستند و در اواخر این فصل، شرایط نامطلوب اقلیم نظامی به ویژه در نواحی شمالی منطقه مشاهده می‌شود و با شروع فصل زمستان شرایط نامطلوب اقلیمی در بخشهای شمالی منطقه به شدت افزایش می یابد و در اواخر زمستان، استان هرمزگان و نواحی شمال شرقی دارای شرایط قابل قبول و سایر نواحی منطقه مورد مطالعه اکثراً دارای وضعیت خیلی خوب و خوب از نظر اقلیم نظامی هستند.
1. احمدي، م. ،عليجاني، ب. 1386. تحليل فضايي نقش اقليم بر تجهيزات و ادوات نظامي در ايران، فصلنامه جغرافيايي سرزمين، دوره چهارم، شماره 13، صص 27-39.
2. پاينده، ن.، زکي، غ.م. 1383. محاسبه دماي موثر با طراحي نرم افزار سلامت، مجله پژوهش هاي جغرافيايي، دوره سی و هشت، شماره 57.صص 91-73.
3. جان، ل.، فرانک‌تی. آ.، مترجم:بهلول علیجانی.1393. درآمدی بر روش ها و فنون میدانی در جغرافیا، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی
4. جهان تيغ، ر.، فخري، س.، ادراکي، م.، اروجي، ح. 1394. ارزيابي ظرفيت هاي اقليم دفاعي سواحل شمالي خليج فارس با تاکيد بر دفاع غير عامل، فصلنامه راهبرد دفاعي،سال سیزده ام، شماره 52، صص87-115.
5. حجازی زاده، ز، کربلایی، ع. 1395. مقدمه‌ای بر اقلیم آسایش حرارتی و شاخص‌های آن. تهران: انتشارات آکادمیک و انجمن جغرافیای ایران.
6. حنفی،ع.، خوشحال دستجردی، ج.، اوصائلو، ع. 1392. ارزیابی شاخص دمای موثر استاندارد در نیمه غربی کشور به منظور برنامه ریزی فعالیت نیروهای نظامی و انتظامی. پژوهشنامه مطالعات مرزی، سال دوم، شماره 2، صص23-1.
7. حنفي، ع.، خوشحال دستجردي، ج. ،عليجاني، ب.، فخري، س. 1393. ارزيابي و پهنه بندي وضعيت اقليم دفاعي نيمه غربي کشور با استفاده از شاخص اقليم دفاعي(DCI)، پژوهشنامه جغرافياي انتظامي.سال دوم، شماره 6، صص 27-56.
8. حنفي، ع.، خوشحال دستجردي، ج. 1393. ارزيابي و پهنه بندي تقويم اقليم نظامي مناطق مرزي همجوار با کشور عراق، فصلنامه مديريت نظامي، دوره چهار، شماره 54 : 155-178.
9. سرمد، م.1390. نقش و جایگاه پدافند غیر عامل در زنجیره تامین مناطق کویری، فصلنامه مطالعات انتظامی شرق، پیش شماره، صص 15-36.
10. صفوي، ي. 1384. اصول ومباني جغرافياي نظامي، انتشارات سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. تهران.
11. غلامعلیان، ا. 1389. کاربرد جغرافیای نظامی در طرح ریزی‌‌های عملیاتی، فصلنامه علوم و فنون نظامی، سال هفتم، شماره 18،صص 50-23.
12. فخری، س.، مقیمی، ا.، یمانی، م.، جعفربیگلو، م.، مرادیان، م. 1392. تاثیر عوامل ژئومورفولوژیکی و اقلیمی (ژئوموفوکلیمایی) زاگرس جنوبی در منطقه شمال تنگه هرمز بر دفاع غیر عامل(با تاکید بر مکان یابی مراکز حساس و مهم).پژوهش¬های ژئومورفولوژی کمی.شماره 2، صص 81-98.
13. قطبی، م. 1367. هواشناسی و حمل و نقل در جنگ.مجموعه مقالات سمینار جغرافیایی کاربردی و جنگ: صص 113-119.
14. کالینز، جان، ام. 1384، جغرافیای نظامی(جغرافیای طبیعی) ترجمه: آهنی، محمدرضا، محسنی، بهرام، انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).).
15. Caldwell, D. R., Ehlen, J., & Harmon, R. S. (Eds.). (2005). Studies in military geography and geology. Springer Science & Business Media.
16. Crook, J. C. 2009. Climate analysis and long range forecasting of dust storms in Iraq (Doctoral dissertation, Monterey, California. Naval Postgraduate School).
17. Espo, D. (2003). “Storm, battles stall U.S. Push,” Phoenix, AZ, East Valley Tribune, 26 March 2003.
18. Farish, Matthew. 2009, “Military and Geography”, International Encyclopedia of Human Geography, vol. 7.
19. Greeley, J. (2001). Desert One: A mission of hope turned tragic. A case of what could’ve been. Airman Magazine. (Online Version: http://www.af.mil/news/ airman/0401/hostage.html)
20. Huchthausen, P. (2003). America’s Splendid Little Wars: A Short History of U. S. Military Engagements: 1975-2000. New York: Viking Press.
21. LaJoie, M. R. 2006. The impacts of climate variations on military operations in the Horn of Africa (Doctoral dissertation, Monterey, California. Naval Postgraduate School).
22. Leonard Hill, O. W. Griffith and Martin Flack. 1916. The Measurement of the Rate of Heat-Loss at Body Temperature by Convection, Radiation, and Evaporation Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Containing Papers of a Biological Character Vol. 207, pp. 183-220
23. Manual, F. Manual 34-81. Weather Support for Army Tactical Operations. 1989. Chapter 4. department of the army Washington.
24. Manual, f. manual 34-81-1. BATTLEFIELD WEATHER EFFECTS.1992. department of the army Washington.
25. Montgomery, C. S. 2008. Climatic variations in tropical West African rainfall and the implications for military planners (Doctoral dissertation, Monterey, California. Naval Postgraduate School).
26. Moss, S. M. 2007. Long-range operational military forecasts for Afghanistan (Doctoral dissertation, Monterey, California. Naval Postgraduate School).
27. Perrett, B. (1988). Desert Warfare: From its Roman Origins to the Gulf Conflict. Wellingborough, UK: Stephens, Ltd.
28. Scott, H.M. (1996). Great Northern War. In Reader's Companion to Military History. R. Crowley and G. Parker, eds. New York: Houghton Mifflin Company, 187-188.
29. Siple, P. A., & Passel, C. F. 1945. Measurements of dry atmospheric cooling in subfreezing temperatures. Proceedings of the American Philosophical Society, 89(1), 177-199.
30. Tarle, E. (1942). Napoleon’s Invasion of Russia, 1812. New York: Oxford University Press.
31. Toppe, A. (1952). Desert warfare: German experiences in World War II. Fort Leavenworth, KS: Combat Studies Institute.
32. US Department of Defense (DOD). (1992). Conduct of the Persian Gulf War. Final report to Congress. Washington, DC: US Government Printing Office.
33. Woodward, R 2009, “Military Geographies”, in: International Encyclopedia of Human Geography, London.
