اپیدمیولوژی لنگش (اهمیت اقتصادی، شیوع و بروز)
الموضوعات :مرضیه فائزی 1 , ریحانه سنگتراش 2
1 - علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
2 - علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
الکلمات المفتاحية: لنگش گاو شیری, خسارات اقتصادی, شیوع لنگش, بروز لنگش,
ملخص المقالة :
صنعت دامپروری از نیمه دوم قرن بیستم، با تغییرات گسترده فرهنگی و اقتصادی (مانند افزایش سطح تحصیلات دامداران و افزایش نسبت قیمت دام به هزینههای دامپزشکی)، توجه به سلامت گله (Herd health) ( به جای توجه ویژه به درمان هر دام) و تمرکز بر پیشگیری بیماریها نسبت به درمان هر مورد از بیماری، جایگاه ویژهای پیدا کرده است. این جمله به این معناست که دامپزشکان امروز، برای پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی و بهداشتی جامعه، باید از برنامههای سلامت گله پیروی کرده تا بتوانند با پیشگیری از وقوع بیماریها به افزایش تولید کمک کنند. لنگش به عنوان یکی از زیان بارترین اختلالات در گلههای شیری عنوان شده است. امروزه ضرر اقتصادی بیماریها در گله تنها متوجه هزینههای درمان نیست و تمامی هزینههایی که برای پیشگیری یک بیماری انجام شده و خساراتی که به علت کاهش تولید، حذف و جایگزینی دام جدید در گله، اختلالات تولید مثلی و سایر زیان های از این دست در محاسبات خسارات لحاظ میشوند. لزوم استفاده از اطلاعات بومی در این بخش با توجه به متفاوت بودن هزینههای عنوان شده در نقاط مختلف جهان امری ضروری است. با توجه به افزایش تولیدات دامی از جمله شیر نسبت به تعداد راس گاو در گلهها، و با توجه به این که لنگش به عنوان یکی از عوارض تولید مطرح است، توجه ویژه به این بخش در گله باید مد نظر قرار گیرد. برای دانستن میزان زیانی که به گله به علت لنگش وارد میشود، داشتن درک درست از شاخصهای ابتلا به بیماری در درجه اول اهمیت قرار دارد، چرا که با دانستن شیوع و بروز لنگش در گاوداری امکان محاسبه خسارات وارده برای دامدار فراهم شده و می تواند با اولویت بندی برای درمان، نگهداری یا حذف دام بیمار تصمیم گیری کند. در این مقاله سعی شده است تا با بررسی زیانهای اقتصادی لنگش در سایر نقاط جهان الگویی برای مطالعات و یا تخمین خسارات اقتصادی در ایران فراهم شود. پس از آن با معرفی شیوع و بروز و مطالعات مربوط به آن در ایران و سایر نقاط جهان به بررسی شیوع و بروز لنگش خواهیم پرداخت.
1. Thrusfield M. Veterinary Epidemiology 3rd ed: BlackWell; 2008.
2. Enting H, Kooij D, Dijkhuizen AA, Huirne RBM, Noordhuizen-Stassen EN. Economic losses due to clinical lameness in dairy cattle. Livestock Production Science. 1997;49(3):259-67.
3. Cha E, Hertl JA, Bar D, Grohn YT. The cost of different types of lameness in dairy cows calculated by dynamic programming. Preventive veterinary medicine. 2010;97(1):1-8.
4. Dolecheck K, Bewley J. Animal board invited review: Dairy cow lameness expenditures, losses and total cost. animal. 2018;12(7):1462-74.
5. Searer JK, van Amstel SR. Manual of Foot Care in Cattle. 2nd ed. USA: W.D. Hoards and Sons company; 2013.
6. Charfeddine N, Pérez-Cabal MA. Effect of claw disorders on milk production, fertility, and longevity, and their economic impact in Spanish Holstein cows. Journal of dairy science. 2017;100(1):653-65.
7. J. A. Whillshire NJB. An Economic Review of Cattle Lameness. CATTLE PRACTICE. 2009;17:136-41.
8. Carvalho MR, Peñagaricano F, Santos JEP, DeVries TJ, McBride BW, Ribeiro ES. Long-term effects of postpartum clinical disease on milk production, reproduction, and culling of dairy cows. Journal of dairy science. 2019;102(12):11701-17.
9. Randall LV, Green MJ, Chagunda MGG, Mason C, Green LE, Huxley JN. Lameness in dairy heifers; impacts of hoof lesions present around first calving on future lameness, milk yield and culling risk. Preventive veterinary medicine. 2016;133:52-63.
10. Archer SC, Green MJ, Huxley JN. Association between milk yield and serial locomotion score assessments in UK dairy cows. Journal of dairy science. 2010;93(9):4045-53.
11. Mellado M, Saavedra E, Gaytán L, Veliz FG, Macías-Cruz U, Avendaño-Reyes L, et al. The effect of lameness-causing lesions on milk yield and fertility of primiparous Holstein cows in a hot environment. Livestock Science. 2018;217:8-14.
12. Garbarino EJ, Hernandez JA, Shearer JK, Risco CA, Thatcher WW. Effect of lameness on ovarian activity in postpartum holstein cows. Journal of dairy science. 2004;87(12):4123-31.
13. Melendez P, Bartolome J, Archbald LF, Donovan A. The association between lameness, ovarian cysts and fertility in lactating dairy cows. Theriogenology. 2003;59(3):927-37.
14. Groenendaal H, Galligan DT, Mulder HA. An Economic Spreadsheet Model to Determine Optimal Breeding and Replacement Decisions for Dairy Cattle. Journal of dairy science. 2004;87(7):2146-57.
15. Liang D, Arnold LM, Stowe CJ, Harmon RJ, Bewley JM. Estimating US dairy clinical disease costs with a stochastic simulation model. Journal of dairy science. 2017;100(2):1472-86.
16. Bruijnis MRN, Hogeveen H, Stassen EN. Assessing economic consequences of foot disorders in dairy cattle using a dynamic stochastic simulation model. Journal of dairy science. 2010;93(6):2419-32.
17. Van Nuffel A, Zwertvaegher I, Pluym L, Van Weyenberg S, Thorup VM, Pastell M, et al. Lameness Detection in Dairy Cows: Part 1. How to Distinguish between Non-Lame and Lame Cows Based on Differences in Locomotion or Behavior. Animals : an open access journal from MDPI. 2015;5(3):838-60.
18. Ruegg PL. Basic epidemiologic concepts related to assessment of animal health and performance. The Veterinary clinics of North America Food animal practice. 2006;22(1):1-19.
19. Cutler JHH, Rushen J, de Passille AM, Gibbons J, Orsel K, Pajor E, et al. Producer estimates of prevalence and perceived importance of lameness in dairy herds with tiestalls, freestalls, and automated milking systems. Journal of dairy science. 2017;100(12):9871-80.
20. Weaver AD, Jean GS, Steiner A. Bovine Surgery And Lameness. 2nd ed: Blackwell; 2005.
21. Amstel Sv, Shearer J. Manual for Treatment and Control of Lameness in Cattle. 1st ed: Blackwell; 2006.
22. عزیزی س, دلیرنقده ب, احمدیان ک. مطالعه باليني لنگش ناشي از بيماريهاي موضعي انگشتي در گاوداريهاي شيري اطراف اروميه. مجله تحقيقات دامپزشكي (دانشگاه تهران). 1384;60(3):242-6.
23. آقامحمدی م. تعيين ميزان شيوع لنگش ناشي از اختلالات انگشتي در گاو شيري در سيستم هاي مختلف نگهداري در دامپروري هاي اطراف شهر تهران، ایران: دانشگاه تهران; 1387.
24. A.R. Mohamadnia, M. Mohamaddoust, N. Shams, Kheiri S, Sharifi S. Study on the Prevalence of Dairy Cattle Lameness and its Effects of Production Indices in Iran. A Locomotion Scoring Base Study. Pakistan Journal of Biological Sciences. 2008;11:1047-50.
25. مددزاده ت, علایی ر, نوری م, نوروزیان ا. بررسی کشتارگاهی جراحات کپسول شاخی سم گاو در شهرستان اردبیل- ایران. تحقیقات دامپزشکی و فرآورده‌های بیولوژیک. 2009;22(2):48-56.
26. Mohamadnia AR, editor Incidence of sole ulcer and white line disease in some dairy farms. Second International Symposium of Veterinary Surgery; 2007 April 21-24; Kerman, Iran.
27. جعفری م, محمدنیا ا, ز.قربانی, قاسمی س, جزایری ف. ارزیابی میزان فصلی بودن جراحات بافت شاخی انگشتان گاو در اصفهان. اولین سمپوزیوم لنگش در نشخوارکنندگان و اهمیت اقتصادی آن در تولیدات دامی ایران; 1388 اردیبهشت; شیراز، ایارن.
28. قربانی ز, وجدی ن, پرند ع, محمدنیا ا,. مطالعه ی فراوانی لنگش در گله های شیری شهرستان مشهد و ارزیابی ارتباط آن با SCC. هشتمین سمپوزیوم جراحی، بیهوشی و رادیولوژی دامپزشکی ایران; 1388 4-6 اسفند; تهران.
29. Mohamadnia AR, editor Occurrence of claw diseases in dairy cattle in iran. 15th symposium and 8th conference on ruminant lameness; 2006 June 9-13; Kuopio, Finland.
30. زجاجی و, فائزی م, محمدنیا ا, ارزیابی توزیع نواحی جراحات خط سفید و ارتباط ان ها با فصل. چهاردهمین سمپوزیوم ملی جراحی، بیهوشی و تصویربرداری تشخیصی دامپزشکی و اولین کنفرانس ملی لنگش و آسایش گاو شیری; 1398 10-12 اردیبهشت; شهرکرد.
31. قاسمی، س, علیپور ف, مسگرانی ه, غلامی م, محمدنیا ا, ارزیابی موارد رخداد لنگش جدید و بازدید های لنگش در گاو شیری. هشتمین گردهمایی دامپزشکان علم بالینی ایران و دومین سمپوزیوم لنگش نشخوارکنندگان و اهمیت اقتصادی آن در تولیدات دامی; 1392; شیراز.
32. Griffiths BE, Grove White D, Oikonomou G. A Cross-Sectional Study Into the Prevalence of Dairy Cattle Lameness and Associated Herd-Level Risk Factors in England and Wales. Frontiers in veterinary science. 2018;5:65.
33. Solano L, Barkema HW, Mason S, Pajor EA, LeBlanc SJ, Orsel K. Prevalence and distribution of foot lesions in dairy cattle in Alberta, Canada. Journal of dairy science. 2016;99(8):6828-41.
34. King MTM, Pajor EA, LeBlanc SJ, DeVries TJ. Associations of herd-level housing, management, and lameness prevalence with productivity and cow behavior in herds with automated milking systems. Journal of dairy science. 2016;99(11):9069-79.
35. Solano L, Barkema HW, Pajor EA, Mason S, LeBlanc SJ, Zaffino Heyerhoff JC, et al. Prevalence of lameness and associated risk factors in Canadian Holstein-Friesian cows housed in freestall barns. Journal of dairy science. 2015;98(10):6978-91.
36. Foditsch C, Oikonomou G, Machado VS, Bicalho ML, Ganda EK, Lima SF, et al. Lameness Prevalence and Risk Factors in Large Dairy Farms in Upstate New York. Model Development for the Prediction of Claw Horn Disruption Lesions. PloS one. 2016;11(1):e0146718.
37. Barker ZE, Leach KA, Whay HR, Bell NJ, Main DCJ. Assessment of lameness prevalence and associated risk factors in dairy herds in England and Wales. Journal of dairy science. 2010;93(3):932-41.
38. Sanders AH, Shearer JK, De Vries A. Seasonal incidence of lameness and risk factors associated with thin soles, white line disease, ulcers, and sole punctures in dairy cattle. Journal of dairy science. 2009;92(7):3165-74.
