بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهر ری با استفاده از داده های سنجش از دور
الموضوعات :سارا فروتن 1 , محمود شریعت 2 , میر مسعود خیرخواه زرکش 3 , رحیم سرور 4
1 - دانشگاه ازاد واحد علوم و تحقیقات
2 - استاد علوم تحقیقات تهران
3 - دانشگاه آزاد
4 - دانشگاه ازاد
الکلمات المفتاحية: تصاویر ماهواره¬ای, تغییر, توسعه شهری, خسارت محیط زیستی ,
ملخص المقالة :
شهر ری، در دهه‌هاي اخير رشد بي‌سابقه‌اي در شهرنشيني داشته که منجر به تغييرات شديدي در کاربری اراضی منطقه شده است. از این رو هدف از این مقاله بررسی تغییرات مساحت کاربری اراضی شهر ری در طی سال‌های 1367 تا 1385 با استفاده از عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره لندست و IRS است. با طبقه‌بندي نظارت شده و نظارت نشده تصاوير ماهواره‌اي نهایتاً 4 کاربری اراضی ساخته شده شهری، زمین‌های کشاورزی، فضای سبز و زمین‌های بایر استخراج شد. لایه‌هاي کاربري اراضی به صورت دو به دو مقايسه شد و میزان تغییرات کاربري اراضی استخراج شد. نتايج نشان داد که کاربری اراضي ساخته شده شهري و فضای سبز شهری به ترتیب 7/369 و 6/55 هکتار افزایش و زمین‌های کشاورزی و زمین‌های بایر به ترتیب 8/213 و 5/211 هکتار کاهش داشته‌اند. رشد مناطق مسکونی طی دوره 6 ساله 1379 تا 1385 در مجموع با 7/212 هکتار از سرعت بیشتری نسبت به دوره 12 ساله 1367 تا 1379 با 157 هکتار تغییر برخوردار بوده است. برای تعیین میزان خسارات محیط زیستی ناشی از تغییر غیراصولی کاربري‌های اراضی منطقه در دوره زمانی مورد بررسی، از ماتریس مقايسه زوجی کاربری‌ها استفاده گردید. نتایج نشان می‌دهد تبدیل زمین‌های بایر، کشاورزی و فضای سبز شهری به زمین های مسکونی با مقادیر 65/44، 44/42 و 85/14 از شدت خسارت محیط زیستی بالایی برخوردارند. تغییر کاربری به‌ویژه از بین رفتن پوشش گیاهی، تاثیر منفی بر روی سیمای سرزمین گذاشته است.
امیدوار، کمال؛ نارنگی فرد، مهدی؛ عباسی، حجت الله (1394). آشکارسازی تغييرات كاربری اراضي و پوشش گیاهی در شهر یاسوج با استفاده از سنجش از دور. جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای (16). 126-111.
حیدریان، پیمان؛ رنگزن، کاظم؛ ملكي، سعید؛ تقي زاده، ایوب (1392). پايش تغييرات كاربري اراضي با استفاده از روش مقایسه پس از طبقه بندی تصاویر مـاهواره لندست (مطالعة موردي: اراضي شهر تهران). سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 4(4). 10-1.
خوش¬لهجه، مهدی؛ برنجگر، بابک؛ مقیمی؛ بهشتی فر، سارا؛ مقصودی، یاسر،؛محمدزاده، علی (1398). مروری بر روشها و مدلهای مورد استفاده در شناسایی تغییرات کاربری اراضی با تکیه بر سنجش از دور و GIS (با تاکید بر مطالعات صورت گرفته در کشور ایران). نشريه علمي علوم و فنون نقشه برداري، 9 (2). 242-225.
سبزقبایی، غلامرضا؛ جعفرزاده، کاوه؛ دشتی، سیده سولماز؛ یوسفی خانقاه، شهرام؛ بزم آرا بلشتی، مژگان (1396). آشکارسازی تغييرات كاربری اراضي با استفاده از روشهای سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردی: شهرستان قائم شهر). علوم و تکنولوژی محيط زيست، 19 (3). 157-144.
فارسی، جواد و یوسفی، مریم (1392). آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده های سنجش از دور (مطالعه موردی: دشت بجنورد). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. 2 (7). 106-59.
مجرد، کامران و کمانرودی موسی (1397). آشکارسازی تغییرات کاربری و پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه: استان مازندران. مجله کاربرد سیستم اطلاعات جغزافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی، 9 (1). 10-1.
Al-shalabi, M., Billa, L., Pradhan, B., Mansor, S., & Al-Sharif, A. A. (2013). Modelling urban growth evolution and land-use changes using GIS based cellular automata and SLEUTH models: the case of Sana’a metropolitan city, Yemen. Environmental earth sciences, 70(1), 425-437.
Billa, M. A. L. (2013). Modelling urban growth evolution and land-use changes using GIS based cellular automata and SLEUTH models: The case of Sana’ a metropolitan city, Yemen. Environmental Earth Sciences, 70(1), 425–437.
Bolca, M., Turkyilmaz, B., Kurucu, Y., Altinbas, U., Esetlili, M. T., & Gulgun, B. (2007). Determination of impact of urbanization on agricultural land and wetland land use in Balçovas’ Delta by remote sensing and GIS technique. Environmental monitoring and assessment, 131(1-3), 409-419.
Bolca, M., Turkyilmaz, B., Kurucu, Y., Altinbas, U., Esetlili, M. T., & Gulgun, B. (2007). Determination of impact of urbanization on agricultural land and wetland land use in Balçovas’ Delta by remote sensing and GIS technique. Environmental monitoring and assessment, 131(1-3), 409-419.
Deng, J. S., Wang, K., Hong, Y., & Qi, J. G. (2009). Spatio-temporal dynamics and evolution of land use change and landscape pattern in response to rapid urbanization. Landscape and urban planning, 92(3-4), 187-198.
El Garouani, A., Mulla, D. J., El Garouani, S., & Knight, J. (2017). Analysis of urban growth and sprawl from remote sensing data: Case of Fez, Morocco. International Journal of Sustainable Built Environment, 6(1), 160-169.
Fenta, A. A., Yasuda, H., Haregeweyn, N., Belay, A. S., Hadush, Z., Gebremedhin, M. A., & Mekonnen, G. (2017). The dynamics of urban expansion and land use/land cover changes using remote sensing and spatial metrics: the case of Mekelle City of northern Ethiopia. International journal of remote sensing, 38(14), 4107-4129.
Halefom, A., Teshome, A., Sisay, E., & Ahmad, I. (2018). Dynamics of Land Use and Land Cover Change Using Remote Sensing and GIS: A Case Study of Debre Tabor Town, South Gondar, Ethiopia. Journal of Geographic Information System, 10(02), 165.
Kumar, S., & Khan, N. (2018). Application of remote sensing and GIS in land resource management. Journal of Geography and Cartography, 1(3), 1-4.
Masser, I. (2001). Managing our urban future: the role of remote sensing and geographic information systems. Habitat international, 25(4), 503-512.
Mosammam, H. M., Nia, J. T., Khani, H., Teymouri, A., & Kazemi, M. (2017). Monitoring land use change and measuring urban sprawl based on its spatial forms: The case of Qom city. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 20(1), 103-116.
Mosammam, H. M., Nia, J. T., Khani, H., Teymouri, A., & Kazemi, M. (2017). Monitoring land use change and measuring urban sprawl based on its spatial forms: The case of Qom city. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 20(1), 103-116.
Mundia, C. N., & Aniya, M. (2005). Analysis of land use/cover changes and urban expansion of Nairobi city using remote sensing and GIS. International journal of Remote sensing, 26(13), 2831-2849.
Pirnazar, M., Ostad-Ali-Askari, K., Eslamian, S., Singh, V., Dalezios, N., Ghane, M., & Qasemi, Z. (2018). Change Detection of Urban Land Use and Urban Expansion Using GIS and RS, Case Study: Zanjan Province, Iran. International Journal of Constructive Research in Civil Engineering, 4(10.20431), 2454-8693.
Prabu, P., & Dar, M. A. (2018). Land-use/cover change in Coimbatore urban area (Tamil Nadu, India)—a remote sensing and GIS-based study. Environmental monitoring and assessment, 190(8), 445.
Ramachandra, T., Bharath, H., & Sowmyashree, M. (2013). Analysis of spatial patterns of urbanisation using geoinformatics and spatial metrics. Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 8(4), 5-24.
Rawat, J. S., Biswas, V., & Kumar, M. (2013). Changes in land use/cover using geospatial techniques: a case study of Ramnagar town area, district Nainital, Uttarakhand, India. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 16(1), 111-117.
Saaty, T,L (1980). The analytical hierarchy process, planning priority. Resource Allocation. RWS Publication, USA.
Shaw, R., & Das, A. (2018). Identifying peri-urban growth in small and medium towns using GIS and remote sensing technique: A case study of English Bazar Urban Agglomeration, West Bengal, India. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 21(2), 159-172.
Shaw, R., & Das, A. (2019). Identifying peri-urban growth in small and medium towns using GIS and remote sensing technique: A case study of English Bazar Urban Agglomeration, West Bengal, India. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 21(2), 159-172.
United Nations (2012) World urbanization prospects: the 2011 revision. Accessed on 25 July 2015 from http://esa.un.org/unpd/wup/index.htm.
United Nations (2015) World urbanization prospects: the 2014 revision. Highlights (ST/ESA/SER. A/352). Accessed on 28 Sept 2015 from http://esa.un.org/unpd/wup/Highlights/WUP2014- Highlights.pdf.
United Nations (2015) World urbanization prospects: the 2014 revision. Highlights (ST/ESA/SER. A/352). Accessed on 28 Sept 2015 from http://esa.un.org/unpd/wup/Highlights/WUP2014- Highlights.pdf.
Weng, Q. (2001). A remote sensing? GIS evaluation of urban expansion and its impact on surface temperature in the Zhujiang Delta, China. International journal of remote sensing, 22(10), 1999-2014.
