توسعه مفهومی ارتباط بين صنعت و دانشگاه : از رهيافت‌های عملگرا تا رهيافت‌های نهادگرا
الموضوعات :
وحید یزدانیان
1
,
مسعود شفیعی
2
1 -
2 -
الکلمات المفتاحية: عملگرايی, نهادگرايی, توسعه دانايي محور, علم و فناوري, ارتباط صنعت و دانشگاه,
ملخص المقالة :
: ارتباط صنعت و دانشگاه با توجه به ميزان تأثيرگذاري آن در فرايند توسعه دانش محور و پايدار در طول تاريخ مورد توجه عموم صاحب‌نظران خصوصاً سياست‌گذاران قرارگرفته و بدين جهت بحث‌های متعددی پيرامون ابعاد اين ارتباط مطرح شده است. با مروري دقيق بر راهبرد کشورهاي مختلف در اين خصوص، مي‌توان ديدگاه غالب را نگرشی آميخته به اثربخشی فوری به ارتباط اين دو نهاد از منظر نحوه فعاليت آنها دانست که منجر به ارائه راهکارهاي مقطعي يا شتابزده‌ای شده که از آن به "راهکارهای مبتنی بر رهيافت‌های عملگرا" تعبير می‌گردد. اين امر خصوصاً در دوران انقلاب صنعتي در کشورهاي توسعه يافته، گستردگی داشته و متأسفانه امروزه بدون توجه به الزامات زماني و مکاني و نيز علیرغم بازنگری کلی کشورهای توسعه يافته در رهيافت‌های مذکور، توسط برخي از کشورهاي کمتر توسعه يافته دنبال می‌شود. با عبور از دوران صنعتي شدن و رسيدن به دوران فراصنعتي، بازنگري در روش‌هاي قديمي و استخراج روش‌هاي نوين، نگرشي جديد را به ارتباط صنعت و دانشگاه ايجاد نمود که بر تحليل نوع فعاليت اين دو نهاد همراه با در نظر گرفتن تأثير ساير نهادهاي مرتبط استوار است که راهکارهای استخراج شده با اين ديدگاه را "راهکارهای مبتنی بر رهيافت‌های نهادگرا" می‌ناميم. طي اين مقاله و پس از ارائه توصيف الزامات و تأکيدات مرتبط با صنعت و دانشگاه، ابتدا به ذکر نتايج حاصل از رهيافت‌های عملگراي ارتباط صنعت و دانشگاه خواهيم پرداخت و با ذکر ناکارآمد بودن اين رهيافت خصوصاً با توجه به تجربه کشور، آسيب شناسی نهادگراي ارتباط صنعت و دانشگاه توصيف خواهد شد. در پايان مقاله، راهکارهاي حاصل از نگرش نهاد گرايانه ارتباط صنعت و دانشگاه در قالب رهيافت نهادگرا ارائه خواهد شد.
1. سياست‌ها و راهبردهاي علم، فناوري و فرهنگ، انتشارات وزارت علوم، تحقيقات و فناوري،1381.
2. نيلي، مسعود و همکاران، خلاصه مطالعات طرح استراتژي توسعه صنعتي کشور، مؤسسه انتشارات دانشگاه صنعتي شريف، تهران، 1382.
3. شفيعي، مسعود، ارتباط صنعت و دانشگاه: آينده‌اي تابناک، پيشينه‌اي تاريک، انتشارات دانشگاه صنعتي اميرکبير، 1384.
4. شفيعي، مسعود، راهبرد توسعه ملي با نگاهي به تجربه انگلستان، انتشارات کتابخانه صدر، 1380.
5. شفيعي، مسعود، ارتباط دانشگاه و صنعت: موانع اساسي و راهکارهاي توسعه‌اي، مجموعه مقالات هشتمين کنگره سراسري همکاري‌هاي دولت، دانشگاه و صنعت براي توسعه ملي، دانشگاه صنعتي اميرکبير، تهران، 1383.
6. شفيعي، مسعود، بررسي تطبيقي ارتباط صنعت و دانشگاه در جوامع توسعه‌يافته و درحال توسعه، مجموعه مقالات نهمين کنگره سراسري همکاري‌هاي دولت، دانشگاه و صنعت براي توسعه ملي، سازمان پژوهش‌هاي علمي و صنعتي ايران، تهران، 1384.
7. شفيعي، مسعود، مجموعه مستندسازي ارتباط صنعت و دانشگاه، وزارت صنايع، 1384.
8. پولاک، ژاک، سياست‌هاي مالي و فرايند توسعه، انتشارات سازمان حسابرسي، 1384.
9. مصلي‌نژاد، غلامعباس، دولت و توسعه اقتصادي در ايران، نشر قومس، 1384.
10. عظيمي، حسين، مدارهاي توسعه‌نيافتگي در اقتصاد ايران، نشر ني، 1372.
11. ازکيا، مصطفي، جامعه‌شناسي توسعه، انتشارات کيهان، 1384.
12.کندی، پل، پيدايش و فروپاشی قدرت‌های بزرگ، انتشارات اطلاعات،1370.
13. هال، لوئيس و ويليام هلزی، تاريخ و فلسفه علم، انتشارات سروش، 1363.
14. مروری بر نظريات لامبرت در خصوص تاريخچه همکاری صنعت و دانشگاه، انتشارات دانشکده سلطنتی مهندسی انگلستان، 2003.
15. کامپتون، ويکی، ارتباط صنعت و دانشگاه، انتشارات وزارت علوم نيوزلند، 2004.
16. نويمان، فرانسيس، آزادی و قدرت و قانون، انتشارات خوارزمی، 1373.
