ارائه مدل پیشگیری از تخلفات اخلاقی در حسابداری با استفاده از تکنولوژی های مدرن
الموضوعات : اخلاق و تربیت اسلامیرامین فتح اله زاده دیزجی 1 , حیدر محمدزاده سالطه 2 , مهدی زینالی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران
2 - دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت ، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند ، ایران
3 - استادیار ، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: اخلاق حسابداری, تخلفات اخلاقی, هوش مصنوعی, فساد اخلاقی.,
ملخص المقالة :
نقض موازین اخلاقی در حسابداری میتواند منجر به فساد اخلاقی منجر شود و اثرات منفی زیادی بر فرآیندهای مالی، شفافیت و اعتبار سازمانها داشته باشد. تخلفات اخلاقی در این زمینه به معنای رفتارهایی است که با اصول و استانداردهای حرفهای و اخلاقی حسابداری مغایرت دارند، مانند دستکاری در گزارشهای مالی، فرار مالیاتی، فساد در ارائه اطلاعات نادرست به ذینفعان و استفاده از اطلاعات مالی برای منافع شخصی. از اینرو پژوهش حاضر به دنبال ارائه مدلی برای پیشگیری از تخلفات اخلاقی در حسابداری با استفاده از تکنولوژی های مدرن می باشد. روش پژوهش از نوع آمیخته و در دو بخش کمی و کیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی خبرگان مالی و روانشناسی و حسابداری میباشد که با استفاده از روش نمونهگیری گلوله برفی و نقطه اشباع نظری 11 نفر انتخاب شدند. ابزار جمعآوری بخش کیفی اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته برگرفته از مبانی نظری میباشد. شیوه تجزیه و تحلیل این بخش با استفاده از روش تحلیل مضمون میباشد. در بخش کمی پژوهش با استفاده از ابزار پرسش نامه محقق ساخته برگرفته از الگوی کیفی پژوهش بعد از تایید روایی و پایایی در جامعه آماری که شامل مدیران مالی در شرکت های بورسی می باشد، تعداد نمونه آماری براساس نمونهگیری طبقه ای 213 نفر برآورد گردید و پرسشنامه توزیع شد. پیشران ها شامل تحولات فناوری، تقاضای اجتماعی، مقررات قانونی، افزایش رقابت، فشار سازمانی و جهانیسازی می باشد. راهبردها شامل پیادهسازی فناوری بلاکچین، استفاده از تحلیلهای پیشبینانه، آموزش مستمر کارکنان، ایجاد سیستم هشداردهنده، طراحی داشبوردهای نظارتی و تشویق فرهنگ اخلاقی می باشد. راهبردهای مدل شامل فقدان نظارت کافی، ضعف در قوانین داخلی، طمع مالی، فشار زمانی، عدم آموزش کافی و ضعف در فناوریهای موجود می باشد. پیامدها شامل افزایش اعتماد عمومی، کاهش جرایم مالی، بهبود شهرت سازمان، کاهش هزینههای قانونی، ارتقاء کارایی فرآیندها و افزایش شفافیت مالی می باشد. در بخش کمی مسیرها و روابط علی بین سازههای بیرونی و داخلی در مدل ساختاری با روش تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفت.
ابوالحسنی، سیدرحیم، و قبادی، خسرو. (1400). تبیین تئوریک جایگاه جامعه مدنی در الگوی حکمرانی خوب. پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)، جدید(29).
ایمانی، احد، (1396)، اخلاق و فرا اخلاق، کانون اندیشه جوان، چاپ اول
آذرسعید, یاشار, رستمی, & شعیب. (1402). هوش مصنوعی و تصمیمگیری اخلاقی در حسابداری و حسابرسی: تحلیل چالشهای مرتبط. قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری, 2(7).
بخشی, مرتضی, & نمازی اصفهانی, محمود. (1402). بررسی جایگاه اخلاق فضیلت در اخلاق هنجاری. اخلاق وحیانی, 13(1),. doi: 10.22034/ethics.2023.173508
براتی، سعید.، عبدلی، محمدرضا. (۱۳۹۷). طراحی مدل و تبیین شیوههای اقناع در کیفیت افشا گزارشگری مالی با انگیزههای سوگیرانه تملکشغلی مدیران عامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، ۳ (۶).
برنجیمریان هادی، رضایی کلیدبری حمیدرضا، کیاکجوری کریم. (1402) ارائهی الگوی شفافیت در مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران با توجه به مفهوم حکمرانی اخلاقی. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۸ (۱).
جمال پور, میکائیل, & مداین, سید محمدامین. (1402). استنتاج دیدگاههای اخلاقی ملاصدرا در حیطههای چهارگانه فرا اخلاق. تأملات اخلاقی, -. doi: 10.30470/er.2023.2018246.1283
حاتمی حسین آبادی، عبدی ساوجیان, رحمتی, انشالله. (1402). جایگاه معرفت شناختی قوانین اخلاقی از نظر استاد جعفر سبحانی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت, 6(4).
دوستی، علی و احمدزاده بزاز، سیدمحمد و عسکری، رضا و طرفاوی، هاجر و مراداسکندری، مریم و پیشانی دار، شیوا، (1402)، تاثیر آموزش اصول اخلاق حرفهای در شرکتها بر عملکرد کارکنان (مطالعه موردی یکی از شرکتهای تابعه وزارت نیرو)، هشتمین همایش بین المللی مدیریت، روانشناسی و علوم انسانی با رویکرد توسعه پایدار، تهران، https: //civilica. com/doc/2006856
رضائی ناهید، دیانتی دیلمی زهرا، غلامی جمکرانی رضا، رهنمای رودپشتی فریدون. (1401) بررسی تأثیر سبکهای تفکر حسابرسان بر توانایی کشف سوءاستفاده از داراییها با تبیین نقش میانجی تردید حرفهای. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. ۷ (۱۴).
رمضان احمدی محمد، آهنگری عبدالمجید، صالحی نیا محسن. (1398) مدلسازی سازههای مؤثر بر اخلاق حرفهای حسابرسی با بکارگیری مدلسازی ساختاری – تفسیری از دیدگاه خبرگان حرفه. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. ۴ (۸.
سپهوند، رضا، حکاک، محمد، فتحیچگنی، فریبرز، سپهوندی، مسعود (1399). اثر مقبولیت مدیران سازمان بر قصد افشاگری تخلف با نقش میانجی شجاعت اخلاقی (مورد مطالعه: دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر). فصلنامه آموزش علوم دریایی، سال 7، شماره 21.
شفریتز، استیون اوت، جی، مترجم علی پارساییان. (1387). تئوریهای سازمان: اسطورهها، انتشارات ترمه، چاپ دوم.
عبداللهی, محمد سعید, عبداللهی. (1402). بررسی دیدگاه لوئیس پویمن در باب دفاع از واقعگرایی اخلاقی. پژوهشهای معرفت شناختی, 12(25).
فرتوک زاده، حمیدرضا، و جعفری، روح اله. (1401). پیچیدگی مرکب؛ رهیافتی برای فهم انفعال حکمرانی. بهبود مدیریت، 16(3 (پیاپی 57)).
کحیا، سعید، نائیج، علیرضا، مظاهری، علیرضا. (1402). الگوی حکمرانی اخلاقی از منظر اسلام در اندیشه آیتالله خامنهای. پژوهشهای سیاست اسلامی، 11(23). doi: 10. 22034/ipr. 2024. 184599
مرادی، خالقی دامغانی، احمد. (1402). اخلاق، سیاست و مسئله خودآیینی: روایتهای متفاوت از مفهوم خودآیینی در اخلاق و سیاست. سیاست جهانی، 12(2).
میری, محمد. (1402). اخلاق نقلی وحیانی بهمثابه «میزان» برای اخلاق فلسفی. الهیات تطبیقی, 14(30). doi: 10.22108/coth.2024.139966.1865
همتی, بیات مزلقانی, & مرادی. (1402). تأثیر اخلاق و دوره تصدی بر توانایی حسابرس در تشخیص شیوه های حسابآرایی. قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری, 2(8).
Ahmad, A. Y. A. B. (2024). Ethical implications of artificial intelligence in accounting: A framework for responsible ai adoption in multinational corporations in Jordan. International Journal of Data and Network Science, 8(1).
Akbarlou, E., Zeynali, M., Alinezhad Sarokolaei, M., Baradaran Hassan Zadeh, R., (2021) Investigating the relationship between managers' narcissism and the optimistic tone of financial reporting: The moderating role of earnings management, Empirical Studies in Financial Accounting, 2021; 18(72): 169-192. doi: 10.22054/qjma. 59285. (In Persian).
AZIZ, A., ZAMRI, S. M. M., & ARIFFIN, S. A. (2022). The challenges in implementation of accounting software system in Malaysia. Quantum Journal of Social Sciences and Humanities, 3(5).
Beerbaum, D. (2023). Generative Artificial Intelligence (GAI) with Chat GPT for Accounting–a business case. Available at SSRN 4385651.
Bellucci, M., Cesa Bianchi, D., & Manetti, G. (2022). Blockchain in accounting practice and research: systematic literature review. Meditari Accountancy Research, 30(7).
Demirkan, S., Demirkan, I., & McKee, A. (2020). Blockchain technology in the future of business cyber security and accounting. Journal of Management Analytics, 7(2).
Fülöp, M. T., Topor, D. I., Ionescu, C. A., Cifuentes-Faura, J., & Măgdaș, N. (2023). Ethical concerns associated with artificial intelligence in the accounting profession: a curse or a blessing?. Journal of Business Economics and Management, 24(2).
Greenman, C., Esplin, D., Johnston, R., & Richards, J. (2024). An Analysis of the Impact of Artificial Intelligence on the Accounting Profession. Journal of Accounting, Ethics & Public Policy, JAEPP, 25(2).
Han, H., Shiwakoti, R. K., Jarvis, R., Mordi, C., & Botchie, D. (2023). Accounting and auditing with blockchain technology and artificial Intelligence: A literature review. International Journal of Accounting Information Systems, 48, 100598.
Jejeniwa, T. O., Mhlongo, N. Z., & Jejeniwa, T. O. (2024). A comprehensive review of the impact of artificial intelligence on modern accounting practices and financial reporting. Computer Science & IT Research Journal, 5(4).
Lehner, O. M., Ittonen, K., Silvola, H., Ström, E., & Wührleitner, A. (2022). Artificial intelligence based decision-making in accounting and auditing: ethical challenges and normative thinking. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 35(9).
Odonkor, B., Kaggwa, S., Uwaoma, P. U., Hassan, A. O., & Farayola, O. A. (2024). Integrating Artificial intelligence in accounting: a quantitative economic perspective for the future of US financial markets. Finance & Accounting Research Journal, 6(1).
Peng, Y., Ahmad, S. F., Ahmad, A. Y. B., Al Shaikh, M. S., Daoud, M. K., & Alhamdi, F. M. H. (2023). Riding the waves of artificial intelligence in advancing accounting and its implications for sustainable development goals. Sustainability, 15(19).
Perdana, A., Lee, W. E., & Kim, C. M. (2023). Prototyping and implementing Robotic Process Automation in accounting firms: Benefits, challenges and opportunities to audit automation. International journal of accounting information systems, 51, 100641.
Schweitzer, B. (2024). Artificial intelligence (AI) ethics in accounting. Journal of Accounting, Ethics & Public Policy, JAEPP, 25(1). Strategy, 5(1), =. doi:10.22051/jfm.2017.11516.1139 (In Persian).
Supriadi, I. (2024). The audit revolution: Integrating artificial intelligence in detecting accounting fraud. Akuntansi dan Teknologi Informasi, 17(1).
Taghizadeh Khanqah, V., Zeynali, M. (2017). The Effect of the Board Characteristics and Management Entrenchment on Firm Diversification Strategy. Financial Management
Zhang, C., Zhu, W., Dai, J., Wu, Y., & Chen, X. (2023). Ethical impact of artificial intelligence in managerial accounting. International Journal of Accounting Information Systems, 49, 100619.
